واکنش‌های متضاد به پروژه زنگزور؛ موضع رسمی ایران کدام است؟!
وزارت امور خارجه، مشاور امور بین‌الملل مقام معظم رهبری و سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس دو نوع واکنش متضاد به این مسئله نشان دادند که سوالاتی در سطح شبکه‌های اجتماعی به وجود آورد.
فرارو- امضای توافق صلح میان آذربایجان و ارمنستان با وساطت آمریکا که با طرح موضوع اجاره ۹۹ ساله محور زنگزور به ایالات متحده همراه بود، در میان مسئولین و نهادها واکنش‌های متناقضی ایجاد کرد.
به گزارش فرارو، اگر چه هنوز قراردادی رسمی منعقد نشده و آنچه به امضا رسید حکم چارچوبی برای صلح میان ارمنستان و آذربایجان را دارد؛ اما وزارت امور خارجه، مشاور امور بین‌الملل مقام معظم رهبری و سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس دو نوع واکنش متضاد به این مسئله نشان دادند که سوالاتی در سطح شبکه‌های اجتماعی به وجود آورد.
بیانیه وزارت امور خارجه
دستگاه دیپلماسی کشورمان ۱۰ صبح روز شنبه، ساعتی بعد از انتشار اخبار مربوط به امضای توافق نیکول پاشینیان، الهام علی‌اف و دونالد ترامپ در کاخ سفید، بیانیه قابل تاملی درباره این رخداد منتشر کرد.
در بخش ابتدایی بیانیه آمده است: «جمهوری اسلامی ایران با دقت روندهای جاری در منطقه قفقاز جنوبی را دنبال می‌کند و با هر دو کشور همسایه، جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان، در خصوص این تحولات در ارتباط است. بدون تردید صلح و ثبات در منطقه قفقاز به نفع همه کشورهای منطقه است. جمهوری اسلامی ایران با استقبال از نهایی‌شدن متن توافق صلح توسط دو کشور، این تحول را گامی مهم در تحقق صلح پایدار در منطقه ارزیابی می‌کند. در عین حال نگرانی خود را از پیامدهای منفی هرگونه مداخله خارجی به هر شیوه و شکلی، به ویژه در مجاورت مرزهای مشترک، که مخل امنیت و ثبات پایدار منطقه باشد ابراز می‌دارد.»
در قسمت بعدی این بیانیه رسمی می‌خوانیم: «جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر اتخاذ تدابیر سیاسی، حقوقی و اقتصادی برای تامین حقوق و منافع ملی خود، باور دارد که ایجاد مسیرهای ارتباطی و رفع انسداد شبکه‌های مواصلاتی زمانی در خدمت ثبات، امنیت و توسعه اقتصادی ملت‌های منطقه خواهد بود که در چارچوب منافع متقابل، رعایت حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورهای منطقه و بدون مداخلات خارجی باشد. جمهوری اسلامی ایران آماده تداوم همکاری‌های سازنده و مبتنی بر منافع متقابل با هر دو کشور جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان برای صیانت از صلح و ثبات و توسعه اقتصادی منطقه از طریق همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای، همچون سازوکار ۳+۳، می‌باشد.»
وزارت امور خارجه تلاش می‌کند از اظهارنظرهای مداخله‌جویانه در امور داخلی ارمنستان و آذربایجان خودداری کند. اظهارنظر‌هایی که از لحاظ سیاسی و حقوقی می‌تواند بر ایران فشار بیاورد و تبدیل به اهرم شود. اما در عین حال بر موضع ایران نیز تاکید و نگرانی‌های تهران درباره تحولات در منطقه شمالغربی و حضور نیروهای خارجی را تکرار می‌کند. تاکید وزارت امور خارجه بر «اتخاذ تدابیر سیاسی، حقوقی و اقتصادی برای تامین حقوق و منافع ملی» است. بیانیه وزارت امور خارجه ساعت ۱۰ صبح شنبه منتشر شد.
موضع علی‌اکبر ولایتی
علی‌اکبر ولایتی، وزیر پیشین امور خارجه اگر چه طی این سال‌ها مسئولیت اجرایی ندارد، اما با دو عنوان عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و مشاور امور بین‌الملل مقام معظم رهبری شناخته می‌شود. خبرگزاری تسنیم حدود ساعت ۱۶ روز شنبه مصاحبه‌ای از علی‌اکبر ولایتی منتشر کرد که حاوی تحلیل او از آخرین تحولات شامل خلع سلاح حزب‌الله و توافق آذربایجان و ارمنستان در آمریکا بود. ولایتی دو موضع درباره این تحول گرفت که هر دوی آن‌ها در تضاد با واکنش‌های رسمی وزارت امور خارجه بود. ولایتی درباره اجاره ۹۹ ساله این مسیر گفت: «مگر قفقاز جنوبی یک منطقه بی‌صاحب است که ترامپ آن را اجاره کند؟ قفقاز یکی از حساس‌ترین نقاط جغرافیایی دنیاست و این گذرگاه نه به دالانی در مالکیت ترامپ، بلکه به گورستانی برای مزدوران ترامپ تبدیل خواهد شد.»
او همچنین «با تأکید بر مخالفت همیشگی ایران با شکل‌گیری چیزی به نام کریدور زنگه‌زور، در توضیح دلایل مخالفت ایران تأکید کرد که این کریدور موقعیت ژئوپلتیک منطقه را تغییر می‌دهد، مرزها را جابه‌جا می‌کند و در راستای تجزیه ارمنستان طراحی شده است.»
ولایتی در بخش دیگری از صحبت‌های خود اظهار داشت: « با اجرای این توطئه، امنیت قفقاز جنوبی به خطر می‌افتد و بر همین اساس، ایران تأکید کرده است که چه با روسیه و چه بدون روسیه، در راستای امنیت قفقاز جنوبی حرکت خواهد کرد و البته معتقدیم که روسیه نیز به لحاظ راهبردی با این کریدور مخالف است.»
او هشدار داد: «پوتین بارها درباره اوکراین گفته بود که اگر اوکراین به ناتو بپیوندد و به مسکو نزدیک شود، اقدام خواهد کرد؛ ما نیز اجازه نخواهیم داد که ناتو به مرزهای شمالی ایران نزدیک شود و در این باره معتقدیم که پیشگیری بهتر از درمان است!»
ولایتی همچنین در مورد موضع سلاح حزب‌الله لبنان نیز گفت: «حتماً جمهوری اسلامی ایران با خلع سلاح حزب‌الله مخالف است؛ چرا که ایران همواره به ملت و مقاومت لبنان کمک کرده و اکنون نیز به این کمک ادامه می‌دهد.» هفته گذشته سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه در یک برنامه تلویزیونی درباره این موضوع، با تحلیل این وضعیت و تجربیات پیشین، گفته بود: «ما از هر تصمیمی که حزب‌الله بگیرد، حمایت می‌کنیم و دخالتی در این زمینه نداریم.»
اظهارات سخنگوی کمیسیون امنیت ملی
ابراهیم رضایی، نماینده دشتستان و سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس حوالی ساعت ۱۳ روز شنبه در توئیتر نوشت: « شوآف دیشب ترام چندانی ندارد، ارمنستان و آذربایجان شمالی هم بدانند که حضور و دخالت بیگانگان در قفقازپ ارزش فقط مسائل را پیچیده‌تر و سخت‌تر می‌کند. جمهوری اسلامی ایران اجازه تغییر ژئوپلیتیک در مرزهای خود را نمی‌دهد، به هر قیمتی.» ادبیات ابراهیم رضایی مورد انتقاد کاربران قرار گرفت. مشخص نیست این موضع کمیسیون امنیت ملی مجلس یا موضع شخصی سخنگوی آن است.
به غیر از این سه موردی که مرور شد، واکنش‌های دیگری در دسته‌بندی واکنش‌های تهاجمی به موضوع دالان زنگزور نیز از سوی کیهان، فعالان سیاسی تندرو و دیگر افراد این جریان ابراز شد که تحلیل آن‌هاست و جایگاهی رسمی ندارد.
