متن کامل توافق‌نامه ارمنستان و آذربایجان

فرارو- در ۸ اوت، «نیکول پاشینیان»، نخست‌وزیر ارمنستان و «الهام علی‌اف»، رئیس‌جمهور آذربایجان، در کاخ سفید حضور یافتند تا در کنار دونالد ترامپ با امضای «اعلامیه صلح» علاوه بر پایان دادن به مناقشه دیرینه در قفقاز، کریدور استراتژیک زنگزور را نیز عملیاتی  کنند.

به گزارش فرارو، با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در اوایل دهه 90 میلادی میان ارمنستان و آذربایجان بر سر منطقه قره باغ اختلاف رخ داد و بخشی از خاک آذربایجان به واسطه مداخله ارمنستان از کشور مادر جدا شد و همین موضوع چهار دهه جنگ و نزاع میان دو کشور را به دنبال  آورد.

جنگ‌های اخیر میان دو کشور که گاه با دخالت و نفوذ کشورهای منطقه همراه بود در نهایت رسیدن به یک توافق نهایی را ضروری کرد. این موضوع به ویژه با روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ که به شدت به دنبال نشان دادن خود به عنوان «رئیس جمهور صلح» است، شدت گرفت و مذاکرات صلح میان دو کشور با حضور آمریکا تسریع شد. در نهایت این منازعه در 8 اوت و به میزبانی دونالد ترامپ در واشنگتن به امضای «اعلامیه صلح» سه جانبه منجر شد.

پس از سه روز بالاخره برای اولین بار مفاد این اعلامیه صلح در وبسایت وزارت امور خارجه ارمنستان منتشر شد که در ادامه عینا ارائه می‌شود؛

متن و مفاد اعلامیه صلح  آذربایجان و ارمنستان

جمهوری ارمنستان و جمهوری آذربایجان (که از این پس «طرفین» نامیده می‌شوند)، با درک ضرورت فوری برقراری صلحی عادلانه، جامع و پایدار در منطقه، با تمایل به مشارکت در تحقق این هدف از طریق ایجاد روابط بین‌دولتی، با الهام از منشور سازمان ملل متحد، «اعلامیه اصول حقوق بین‌الملل درباره روابط دوستانه و همکاری میان کشورها بر اساس منشور سازمان ملل متحد» (۱۹۷۰)، «سند نهایی کنفرانس هلسینکی درباره امنیت و همکاری در اروپا» (۱۹۷۵)، و «اعلامیه آلماتی» مورخ ۲۱ دسامبر ۱۹۹۱، و با هدف توسعه روابط بر پایه هنجارها و اصول مندرج در آنها، با ابراز اراده متقابل خود برای ایجاد روابط حسن همجواری میان یکدیگر؛

توافق کردند که بر پایه مفاد زیر، صلح و روابط بین‌دولتی میان خود برقرار کنند:

ماده اول

با تأیید اینکه مرزهای میان جمهوری‌های سوسیالیستی شوروی سابق، پس از فروپاشی، به مرزهای بین‌المللی کشورهای مستقل تبدیل شده و به رسمیت شناخته شده است، طرفین حاکمیت، تمامیت ارضی، مصونیت مرزهای بین‌المللی و استقلال سیاسی یکدیگر را به رسمیت می‌شناسند و رعایت خواهند کرد.

ماده دوم

در انطباق کامل با ماده اول، طرفین تأیید می‌کنند که هیچ‌گونه ادعای ارضی نسبت به یکدیگر ندارند و در آینده نیز چنین ادعاهایی مطرح نخواهند کرد.

طرفین هیچ اقدامی، از جمله برنامه‌ریزی، آماده‌سازی، تشویق یا حمایت از اقداماتی که هدفشان تجزیه یا آسیب‌رساندن به تمامیت ارضی یا وحدت سیاسی طرف دیگر است، انجام نخواهند داد.

ماده سوم

طرفین در روابط دوجانبه خود از توسل به زور یا تهدید به استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی یکدیگر یا هر اقدامی مغایر با منشور سازمان ملل خودداری خواهند کرد. همچنین اجازه نخواهند داد که هیچ کشور ثالثی از قلمرو آنها برای اقدام مسلحانه علیه طرف دیگر، برخلاف منشور سازمان ملل، استفاده کند.

ماده چهارم

طرفین از مداخله در امور داخلی یکدیگر خودداری خواهند کرد.

ماده پنجم

حداکثر ظرف ____ روز پس از تبادل اسناد تصویب این توافق‌نامه توسط هر دو طرف، روابط دیپلماتیک میان طرفین مطابق با کنوانسیون‌های وین در خصوص روابط دیپلماتیک (۱۹۶۱) و روابط کنسولی (۱۹۶۳) برقرار خواهد شد.

ماده ششم

در انطباق کامل با تعهدات خود طبق ماده اول این توافق‌نامه، طرفین مذاکرات کمیسیون‌های مرزی خود را با حسن نیت و بر اساس مقررات توافق‌شده این کمیسیون‌ها برای نهایی‌کردن توافق‌نامه تحدید و علامت‌گذاری مرزهای دولتی، انجام خواهند داد.

ماده هفتم

طرفین هیچ نیروی نظامی کشور ثالثی را در امتداد مرز مشترک خود مستقر نخواهند کرد. تا زمان تکمیل فرایند تحدید و علامت‌گذاری مرز، طرفین اقدامات امنیتی و اعتمادساز متقابل، از جمله در حوزه نظامی، را برای تضمین امنیت و ثبات مناطق مرزی اجرا خواهند کرد.

ماده هشتم

طرفین هرگونه عدم‌مدارا، نفرت‌نژادی و تبعیض، جدایی‌طلبی، افراط‌گرایی خشونت‌آمیز و تروریسم را در تمام اشکال آن محکوم کرده و با آن مبارزه خواهند کرد و تعهدات بین‌المللی مربوطه خود را رعایت خواهند نمود.

ماده نهم

طرفین متعهد می‌شوند به موضوع افراد مفقود و ناپدیدشده اجباری که در جریان مناقشه مسلحانه میان آنها رخ داده است، رسیدگی کنند؛ از جمله با تبادل مستقیم یا از طریق همکاری با سازمان‌های بین‌المللی ذیربط، تمام اطلاعات موجود درباره این افراد را به اشتراک بگذارند.

طرفین اهمیت تحقیق درباره سرنوشت این افراد، جست‌وجو و بازگرداندن اجساد در صورت لزوم و تضمین اجرای عدالت در مورد آنها را به‌عنوان اقدامی برای آشتی و اعتمادسازی به رسمیت می‌شناسند. جزئیات اجرایی این موضوع در توافق‌نامه جداگانه‌ای مورد مذاکره و توافق قرار خواهد گرفت.

ماده دهم

برای ایجاد همکاری در حوزه‌های مختلف، از جمله اقتصادی، ترانزیت و حمل‌ونقل، محیط زیست، امور انسانی و فرهنگی، طرفین می‌توانند توافق‌نامه‌های جداگانه در زمینه‌های مورد علاقه مشترک امضا کنند.

ماده یازدهم

این توافق‌نامه خدشه‌ای به حقوق و تعهدات طرفین تحت حقوق بین‌الملل و معاهداتی که هر یک از آنها با سایر کشورهای عضو سازمان ملل امضا کرده‌اند، وارد نمی‌کند. هر طرف اطمینان خواهد داد که هیچ‌یک از تعهدات بین‌المللی فعلی‌اش با کشورهای ثالث، تعهدات ناشی از این توافق‌نامه را نقض نکند.

ماده دوازدهم

طرفین در روابط دوجانبه خود تابع حقوق بین‌الملل و این توافق‌نامه خواهند بود. هیچ‌یک از طرفین نمی‌تواند به قوانین داخلی خود به‌عنوان توجیهی برای عدم اجرای این توافق‌نامه استناد کند.

طرفین، بر اساس کنوانسیون وین درباره حقوق معاهدات (۱۹۶۹)، پیش از لازم‌الاجرا شدن این توافق‌نامه از انجام هرگونه اقدامی که هدف و مقصود توافق‌نامه را نقض کند، خودداری خواهند کرد.

ماده سیزدهم

طرفین ضمانت اجرای کامل این توافق‌نامه را می‌دهند و یک کمیسیون دوجانبه برای نظارت بر اجرای آن تشکیل خواهند داد. این کمیسیون بر اساس چارچوب‌هایی که توسط طرفین توافق خواهد شد، فعالیت خواهد کرد.

ماده چهاردهم

بدون خدشه به حقوق و تعهدات طرفین تحت حقوق بین‌الملل و سایر معاهدات الزام‌آور میان آنها، طرفین برای حل هرگونه اختلاف در تفسیر یا اجرای این توافق‌نامه، از طریق مشورت مستقیم، از جمله در چارچوب کمیسیون مذکور در ماده سیزدهم، تلاش خواهند کرد. اگر این مشورت‌ها ظرف شش ماه به نتیجه قابل‌قبول برای هر دو طرف نرسد، آنها به سایر روش‌های مسالمت‌آمیز حل اختلاف متوسل خواهند شد.

ماده پانزدهم

بدون خدشه به ماده چهاردهم، طرفین ظرف یک ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این توافق‌نامه، تمامی دعاوی، شکایات، اعتراضات، فرایندها و اختلافات حقوقی میان دولت‌هایشان که پیش از امضای توافق وجود داشته، در هر مرجع حقوقی خاتمه داده، مسترد یا به نحو دیگری حل‌وفصل خواهند کرد و هیچ ادعای جدیدی در این خصوص آغاز نخواهند نمود.

طرفین همچنین هیچ اقدام خصمانه‌ای، اعم از دیپلماتیک، رسانه‌ای یا در حوزه‌های دیگر، علیه یکدیگر انجام نداده و به‌طور منظم برای جلوگیری از چنین اقدامات، مشورت خواهند کرد.

ماده شانزدهم

این توافق‌نامه پس از تبادل اسناد مربوط به تکمیل مراحل داخلی طبق قوانین ملی هر یک از طرفین لازم‌الاجرا خواهد شد و بر اساس ماده ۱۰۲ منشور سازمان ملل متحد به ثبت خواهد رسید.

ماده هفدهم

این توافق‌نامه به زبان‌های ارمنی، آذربایجانی و انگلیسی تنظیم شده و هر سه متن از اعتبار یکسان برخوردارند. در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد، متن انگلیسی ملاک خواهد بود.