فرجام بسته حمایتی دولت از صنایع

به دنبال چالش‌هایی که برای تولیدکنندگان در جریان جنگ تحمیلی ۱۲ روزه ایجاد شده بود، بسته حمایتی دولت از صنایع توسط هیات وزیران تصویب شد. هدف از اختصاص این بسته افزایش تاب‌آوری صنایع، رفع موانع تولید و تداوم تولید بود. بسته در ۵ بخش مالی (مالیات و تامین اجتماعی)، تامین مالی (تسهیلات و دیون بانکی)، ارزی (تامین ارز و تعهدات ارز صادراتی)، زیرساخت (حمل‌ونقل و انرژی) و بازرگانی (امور گمرکی و ثبت‌سفارش) برای مدت زمان یک ماه آماده شد.

به گزارش دنیای اقتصاد، این بسته که توسط وزارت صمت تدوین شده بود، تکالیفی را برای دستگاه‌های مختلفی در وزارتخانه‌ها و نهادهای مختلف مشخص کرده بود. شانزدهم تیرماه بود که سیدمحمد اتابک، وزیر صمت از ابلاغ بسته حمایتی خبر داد. حدود دو هفته بعد از ابلاغ این بسته، وزیر صمت در جلسه‌ای که با حضور اعضای هیات‌رئیسه اتاق بازرگانی ایران برگزار شد، از تاخیر برخی از نهادها در اجرای الزامات بسته‌ حمایتی انتقاد کرد.

آن‌طور که فعالان اقتصادی می‌گویند بسته حمایتی برای برخی از صنایع به طور کامل اجرا نشده است. در همین راستا، در گفت‌و‌گو با فعالان بخش خصوصی نظر آنها را درخصوص تمدید مهلت استفاده از بسته حمایتی جویا شده‌ایم. برخی از این افراد معتقد به تمدید بسته حمایتی هستند و بر ضمانت اجرای آن تاکید دارند. برخی دیگر نیز از اساس تمدید بسته حمایتی را بی‌فایده می‌دانند. عدم همکاری وزارتخانه‌های مرتبط در اجرای بسته حمایتی نیز موضوعی پرتکرار در میان صحبت‌های فعالان بخش خصوصی است.

بسته به طور کامل اجرایی نشد

آرمان خالقی، دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران می‌گوید: با مهلت یک‌ماهه‌ای که برای بسته حمایتی تعیین شده بود، عملا این بسته فرصت اجرا پیدا نکرد. سیستم بوروکراسی عملا اجازه این کار را نمی‌دهد. مهلت اجرای بسته حمایتی باید به صورتی تمدید و ابلاغ شود که دستگاه‌های مرتبط زمان کافی برای اجرا داشته باشند.

خالقی تاکید کرد: بخش خصوصی معتقد است که این بسته حداقل باید تا پایان سال تمدید شود. وی ادامه داد: مهم‌تر از تصویب تمدید بسته حمایتی، ضمانت اجرایی آن است. باید تمهیدات لازم برای قسمت ضمانت اجرا و آنچه مصوبه را لازم‌الاجرا می‌کند اندیشیده شود. باید با ترک فعل دستگاه‌های مرتبط برخورد شود.

اقدامات تنبیهی نیز باید پیش‌بینی شود تا دستگاه‌ها خود را ملزم بدانند و تعهداتی که در این بسته وجود دارد را به موقع اجرا کنند. خالقی تاکید کرد: اگر برای واحدهای تولیدی که آسیب دیده‌اند چاره‌جویی نشود، خسارت‌های جبران‌ناپذیری پیش خواهد آمد. بنابراین الزام آور بودن مصوبه اهمیت دارد. اگر اجرای مصوبه الزامی نباشد و کسی خود را متعهد نداند، تصویب آن فایده‌ای ندارد.

وی با بیان این که حدود ۲۰ درصد از بسته حمایتی اجرا شد، گفت: برای اجرای بسته حمایتی مقاومت وجود داشت. دستگاه‌هایی مانند سازمان امور مالیاتی، تامین اجتماعی و بانک‌ها به الزامات بسته تمکین نمی‌کنند. در واقع دستگاه‌هایی که در بسته حمایتی مکلف شده بودند، تمایلی به اجرا نداشتند و باعث شدند این بسته معطل شود.

دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران گفت: صنایع چه برق مصرف کنند و چه تعطیل باشند و برق مصرف نکنند، باید به اداره برق حق ترانزیت پرداخت کنند که مبلغ قابل‌توجهی است. این موارد باید در بسته حمایتی لحاظ شود و دست مجری برای کمک به واحدهای تولیدی باید باز باشد.

درخواست تمدید بسته حمایتی

محمدرضا غفراللهی، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران  می‌گوید: بسته حمایتی برای یک ماه پیش‌بینی شده بود، اما باید تمدید شود. برخی بندهای بسته حمایتی اجرا شد و برخی دیگر تحقق نیافت. بند مربوط به تمدید کارت‌های بازرگانی انجام و اجرا شده است. مهلت ارائه اظهارنامه مالیاتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی تا پایان شهریور ماه تمدید شده است. مهلت رفع تعهد ارزی برای سه ماه و تا پایان مهرماه تمدید شده است.

یک‌میلیارد دلار نیز در زمان جنگ تحمیلی ۱۲ روزه برای کالاهای اساسی تخصیص یافته بود. از طرف دیگر تعویق سررسید اقساط بانکی تمدید نشده است. ثبت‌سفارش تسهیل نشده و سختگیری برای واردات کالا افزایش یافته است. ضمن اینکه برای صادرکنندگانی که قصد واردات دارند، سختگیری‌ها بیشتر است.

غفراللهی افزود: برخی بندهای این بسته می‌تواند در جهت تقویت و بهبود شرایط اقتصادی به قانون دائمی تبدیل شود و رویه‌های قبلی ملغی شود. فعالان اقتصادی بیش از همه روی اعتبار خود حساس هستند و خود از تخلف پیشگیری می‌کنند. بنابراین دولت باید به بخش خصوصی اعتماد کند.

یک فعال حوزه صنایع معدنی نیز درخصوص تمدید بسته حمایتی می‌گوید: به طور کلی بسته حمایتی که توسط وزارت صمت تدوین شده، بسته خوبی بود. از هیچ کمکی نباید روی‌گردان باشیم. باید برای همین حرکت قدردان دولت باشیم. در شرایطی که تاب‌آوری اقتصاد کشور کاهش یافته است باید به تنگناهای دولت هم توجه داشته باشیم.

تولید باید در اولویت باشد

امیر یوسفی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران  گفت: تا زمانی که برخی نهادها اولویت تولید را درک نکنند وضعیت صنایع تغییری نخواهد کرد. یوسفی افزود: در سال جاری قطعی برق در برخی نقاط، هر روز از ساعت ۲ بعدازظهر تا ۱۱ شب ادامه دارد. حتی در روزهای تعطیل هم قطعی برق داریم.

ضمن اینکه قبض پرداختی برق‌ بین ۵ تا ۶برابر شده  است.  وی ادامه داد: در مورد تسهیلات بانکی هم هیچ‌گونه حمایتی صورت نگرفته است و وضعیت بدتر شده است. مجموعه‌های تولیدی به سرمایه در گردش نیاز دارند، اما از سوی بانک‌ها حمایت قابل‌توجهی برای تامین مالی انجام نشده است.

از طرف دیگر سامانه‌هایی که بانک مرکزی تعریف کرده به بزرگ‌ترین مانع برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان تبدیل شده است. وقتی سامانه بسته است، هیچ‌گونه تسهیلاتی به تولیدکنندگان پرداخت نمی‌شود. رئیس اتاق گرگان تصریح کرد: اولین کاری که دولت باید انجام دهد آن است که تکلیف را با بانک مرکزی مشخص کند. اگر این کار انجام شود بسیاری از موانع برطرف می‌شود.

یوسفی گفت: مهم‌ترین کاری که دولت انجام داد، در مورد مالیات بود که آن هم صرفا زمان پرداخت را به تعویق انداخت. اگر واقعا هدف دولت حمایت از تولید است، آن دسته از موانعی که در اختیار خودش است را اصلاح کند. تولیدکننده‌ها همواره در کنار مردم، دولت و نظام بودند و در شرایط سخت از تولید حمایت کردند. بانک مرکزی و سامانه‌های متعدد باعث زمین‌گیر شدن تولیدکننده‌ها شده‌اند.