چرا قیمت طلا در ایران سریع‌تر از اونس جهانی بالا می‌رود؟
بررسی رشد یک‌ساله بازار طلای داخلی و بین‌المللی. آیا این وضعیت همچنان ادامه خواهد داشت
فرارو- قیمت جهانی طلا روز دوشنبه ۱۷ شهریور ۱۴۰۴ صاحب رکورد جدیدی شد و از مرز ۳,۶۳۰ دلار عبور کرد.
به گزارش فرارو؛ جهش اخیر قیمت اونس نشانه‌ای از ادامه روند صعودی و جذابیت فزاینده این دارایی در میان سرمایه‌گذاران بین‌المللی است ولی در عین حال این سوال را ایجاد می‌کند که آیا رشد طلا در ایران، با در نظر گرفتن نرخ ارز و سایر متغیرها، همچنان همپای عملکرد طلای جهانی پیش می‌رود یا قادر است از آن پیشی بگیرد.
مقایسه عملکرد طلای داخلی و اونس جهانی در یک سال اخیر
یک سال گذشته، دوره‌ای پرفرازونشیب برای اقتصاد جهانی و منطقه‌ای بود. اتفاقات زیادی رخ داد که به صورت مستقیم بر بازار طلا تأثیر گذاشتند.
بررسی دلایل رشد قیمت اونس جهانی طلا
قیمت هر اونس طلا در نیمه شهریور ۱۴۰۳، با قیمت ۲۵۱۶.۳۶ دلار معامله می‌شد. یک سال بعد، ارزش همین مقدار طلا به ۳۵۸۹.۷۷ دلار رسید. اعداد از رشد چشمگیر ۴۲.۶۷ درصدی ارزش اونس جهانی طلا حکایت دارند. اگر حال و حوصله‌ای باقی مانده باشد و بخواهیم دنبال علت و دلایل بگردیم باید به تنش‌های ژئوپلیتیک اشاره کنیم. از این طرف تورم جهانی و رشد تقاضای فیزیکی برای خرید طلا نیز بی‌تقصیر نبوده‌اند.
دلایل افزایش بی‌سابقه قیمت طلای ۱۸ عیار در ایران
داستان طلای ۱۸ عیار در ایران متفاوت از بازار جهانی است. در حالی که قیمت جهانی اونس حدود ۴۲.۶۷ درصد رشد داشته، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار در ایران از ۳,۶۰۳,۸۰۰ تومان در نیمه شهریور ۱۴۰۳ به ۸,۶۱۴,۸۰۰ تومان در نیمه شهریور ۱۴۰۴ رسیده. این به معنای رشد خیره‌کننده ۱۴۰.۴۵ درصدی است.
علاوه بر تأثیر مستقیم افزایش قیمت اونس، دو عامل کلیدی دیگر در این اتفاق نقش داشته‌اند. همانطور که خودتان می‌توانید حدس بزنید، مهم‌ترین محرک رشد قیمت طلا در ایران، افزایش بی‌سابقه نرخ دلار است. در یک سال گذشته، قیمت دلار از ۵۹,۹۰۰ تومان به ۱۰۲,۵۷۰ تومان رسید که به تنهایی از رشد ۷۱.۲۳ درصدی حکایت دارد.
قیمت طلای ۱۸ عیار با تبدیل قیمت جهانی اونس به ریال و با استفاده از نرخ دلار آزاد محاسبه می‌شود، به همین دلیل هرگونه نوسان در قیمت دلار به طور مستقیم بر قیمت طلا تاثیر می‌گذارد. از سوی دیگر تورم بالا و نگرانی از کاهش ارزش پول ملی، باعث شد تقاضا برای خرید طلا بین مردم به شکل بیمارگونه‌ای افزایش داشته باشد. همین دو عامل برای رشد افسارگسیخته قیمت کافی نیست؟
اگر دلار دنده معکوس بکشد و روند نزولی به خود بگیرد، طلای ۱۸ عیار ممکن است نهایتا ۱۰ درصد نوسان را تجربه کند
بازدهی واقعی سرمایه‌گذاری در طلا؛ مقایسه وضعیت طلا جهانی و 18 عیار
تفاوت فاحش در میزان رشد قیمت طلا در بازار جهانی و داخلی، وضعیت متفاوتی را برای سرمایه‌گذاران می‌زند. قرار شد عامل این تفاوت را تأثیر تورم و نرخ ارز بر بازدهی واقعی سرمایه‌گذاری در ایران بدانیم.
تحلیل بازدهی سرمایه‌گذاری در اونس جهانی طلا
سرمایه‌گذاران که به صورت مستقیم در بازار اونس جهانی حضور داشته‌اند، بازدهی قابل توجه ۴۲.۶۷ درصدی را در یک سال تجربه کرده‌اند. این بازدهی در مقایسه با بسیاری از بازارهای سهام و حتی اوراق قرضه، عملکردی عالی محسوب می‌شود.
طلا در اکثر کشورها، به عنوان یک ابزار برای پوشش ریسک و حفظ ارزش دارایی در برابر تورم و نوسانات اقتصادی کاربرد دارد. بنابراین، دستیابی به بازدهی بیش از ۴۰ درصد در یک سال، برای این دسته سرمایه‌گذاران موفقیتی فراتر از انتظار بوده است.
نقش تورم و نرخ ارز در بازدهی سرمایه‌گذاران طلای ایرانی
در نگاه اول، بازدهی ۱۴۰.۴۵ درصدی برای سرمایه‌گذاران طلای ۱۸ عیار در ایران، خیره‌کننده به نظر می‌رسد و می‌تواند هر سرمایه‌گذاری را وسوسه کند. اما برای درک بازدهی واقعی این سرمایه‌گذاری، باید اثرات تورم را نیز در نظر گرفت.
با توجه به اینکه نرخ تورم سالانه تا نیمه سال ۱۴۰۴ به ۳۶.۳ درصد رسیده، می‌توان نتیجه گرفت بخش قابل توجهی از این سود اسمی، در واقع تنها جبران‌کننده کاهش ارزش پول بوده و سود خالص سرمایه‌گذار از آنچه به نظر می‌رسد کمتر باشد.
در واقع، این رشد چندوجهی قیمت طلا، نه تنها ناشی از افزایش قیمت جهانی آن، بلکه به صورت عمده حاصل افزایش شدید نرخ ارز و تورم داخلی است. سرمایه‌گذاران ایرانی با تبدیل ریال به طلا، در حقیقت سرمایه خود را به یک دارایی دلاری تبدیل کرده و از رشد دوگانه قیمت جهانی اونس و نرخ ارز داخلی بهره‌مند شده‌اند.
طلا به همین دلیل در ایران نقشی دوگانه دارد؛ هم به عنوان یک پناهگاه امن در برابر بی‌ثباتی‌های جهانی شناخته می‌شود و هم به عنوان ابزاری برای حفظ ارزش دارایی در برابر کاهش قدرت خرید پول ملی کاربرد پیدا می‌کند.
پیش‌بینی آینده قیمت طلا در سه سناریوی مختلف
آینده بازار طلا را می‌توان با توجه به روندهای کنونی، طبق سه سناریوی احتمالی برای سرمایه‌گذاران پیش‌بینی کرد.
سناریوی اول
در این سناریو، فرض بر این است که تنش‌های ژئوپلیتیک کاهش پیدا کند. در عین حالت، رشد قیمت جهانی طلا کند شده و در محدوده‌ای مشخص نوسان خواهد کرد. اگر به طور هم‌زمان نرخ ارز در ایران روند باثباتی را تجربه کند، قیمت طلای داخلی نیز رشدی آهسته خواهد داشت.
طلای جهانی: انتظار داریم شاهد تثبیت قیمت‌ها در بازه‌ای نزدیک به وضعیت کنونی باشیم و نوسانات فصلی حداکثر منجر به بالا و پایین رفتن ۵ درصدی قیمت اونس در ۱۲ ماه آینده شود.
طلای ۱۸ عیار: اگر نرخ دلار همان روند متوسط فعلی را حفظ کند، قیمت طلای ۱۸ عیار احتمالاً ۱۰ تا ۲۰ درصد بالا می‌رود. هرچند بخش عمده تغییرات به نوسانات ارزی وابسته است.
سناریوی دوم
در این سناریو فرض بر این است که عوامل محرک رشد طلا، مانند تنش‌های ژئوپلیتیک همچنان با قوت ادامه پیدا کند. این وضعیت باعث افزایش تقاضای سرمایه‌گذاران و در نتیجه، افزایش قیمت جهانی اونس خواهد شد. در ایران نیز اگر نرخ ارز به رشد خود ادامه دهد، قیمت طلای ۱۸ عیار رکوردهای جدیدی را به ثبت خواهد رساند.
طلای جهانی: افزایش آرام تا ۵ تا ۱۵ درصدی قیمت اونس طی ۱۲ ماه آینده
طلای ۱۸ عیار: در صورت ثبات یا کاهش نسبتاً ملایم نرخ دلار و افزایش اونس، قیمت طلای ۱۸ عیار می‌تواند با تاثیرپذیری از رشد اونس و نوسان ارزی، بین۲۰ تا ۳۰ درصد بالا برود.
سناریوی سوم
این سناریو بر اساس تغییر اساسی در شرایط اقتصادی یا سیاسی استوار است. برای مثال، اگر تنش‌های بین‌المللی به طور ناگهانی فروکش کند، شاید قیمت جهانی طلا با کاهش مواجه شود. در ایران نیز تنها به شرط تثبیت نرخ ارز، کاهش قیمت طلا محتمل به نظر می‌رسد.
طلای جهانی: کاهش تقاضای خرید و تقویت جایگاه دلار در بازار جهانی باعث افت قیمت اونس در محدوده ۱۰ تا ۲۰ درصد می‌شود.
طلای ۱۸ عیار: اگر دلار دنده معکوس بکشد و روند نزولی بگیرد، طلای ۱۸ عیار ممکن است نهایتا ۱۰ درصد نوسان را تجربه کند. صادقانه باید بگوییم، اصلاح قیمت با کمترین احتمال وقوع روبرو است.
