نقشه راه جدید قلب؛ دستورالعمل ۲۰۲۵ انجمن قلب آمریکا برای مدیریت فشار خون

انجمن قلب آمریکا (ای اچ ای) و کالج قلب و عروق آمریکا (ای سی سی) به همراه 11 انجمن تخصصی دیگر، جدیدترین دستورالعمل جامع خود برای پیشگیری، تشخیص، ارزیابی و مدیریت فشار خون بالا  در بزرگسالان را منتشر کردند.

این دستورالعمل که نسخه 2025 است، جایگزین نسخه پیشین (2017) می شود و بر اساس آخرین تحقیقات منتشر شده از سال 2015 تدوین شده است. هدف اصلی این سند، تأکید بر مدیریت زودهنگام و دقیق خطر فردی برای کاهش عوارض طولانی مدت بیماری های قلبی، سکته مغزی، بیماری های کلیوی، دیابت نوع 2 و زوال عقل است.

توصیه جدی می شود برای کنترل مساله مهمی مانند فشارخون حتما با پزشک متخصص مشورت کنید و هرگز به مطالعه مطالب در این زمینه اکتفا نکنید.

تعاریف و دسته بندی فشار خون

فشار خون نرمال: فشار سیستولیک (عدد بالایی) کمتر از 120 میلی متر جیوه و فشار دیاستولیک (عدد پایینی) کمتر از 80 میلی متر جیوه است.

فشار خون افزایش یافته (Elevated): فشار سیستولیک بین 120 تا 129 میلی متر جیوه و فشار دیاستولیک کمتر از 80 میلی متر جیوه است.

پرفشاری خون مرحله ۱: فشار سیستولیک بین 130 تا 139 میلی متر جیوه یا فشار دیاستولیک بین 80 تا 89 میلی متر جیوه است.

پرفشاری خون مرحله ۲: فشار سیستولیک 140 میلی متر جیوه یا بالاتر یا فشار دیاستولیک بالاتر از 90 میلی متر جیوه است.

همچنین، از پرفشاری خون شدید (Severe Hypertension) و پرفشاری خون اورژانسی (HYPERTENSIVE EMERGENCY) برای تعریف فشار سیستولیک بالاتر از 180 میلی متر جیوه و/یا فشار دیاستولیک بالاتر از 120 میلی متر جیوه استفاده شده است.

ارزیابی ریسک فردی

مهم ترین تغییر در این دستورالعمل، تأکید بر ارزیابی جامع خطر قلبی-عروقی (سی وی دی) در تمام طول عمر فرد است.

استفاده از ابزار پریونت (PREVENT): برای ارزیابی ریسک در بیماران بین 30 تا 79 سال که سابقه بیماری قلبی ندارند، توصیه می شود از ابزار جدید «پیش بینی خطر رویدادهای قلبی عروقی» (Predicting risk of cardiovascular disease events) یا به اختصار «پریونت» استفاده شود. این ابزار به جای تمرکز صرف بر ریسک 10 ساله، ریسک 10 و 30 ساله بیماری های قلبی را پیش بینی می کند و به پزشک کمک می کند تا در مورد شروع درمان دارویی، تصمیم گیری دقیق تری داشته باشد.

آستانه شروع درمان دارویی و اهداف درمانی

دستورالعمل جدید، آستانه های واضحی را برای شروع درمان دارویی ارائه می دهد که بر اساس وضعیت بالینی بیمار متفاوت است:

توصیه های سبک زندگی، الکل و دیابت

تغییرات سبک زندگی همچنان سنگ بنای پیشگیری و درمان فشار خون بالا است. این دستورالعمل بر نکات زیر تأکید دارد:

رژیم غذایی سالم: شامل رژیم غذایی DASH و محدود کردن مصرف نمک.

فعالیت بدنی منظم: انجام تمرینات ورزشی به صورت مستمر.

مدیریت وزن و قند خون: حفظ وزن مناسب و کنترل دقیق قند خون و کلسترول.

ترک دخانیات: پرهیز مطلق از استعمال سیگار و دخانیات.

خواب کافی: اطمینان از داشتن 7 تا 9 ساعت خواب با کیفیت در شب.

جایگزین های نمک: استفاده از جایگزین های نمک مبتنی بر پتاسیم می تواند در پیشگیری یا درمان فشار خون بالا مفید باشد، مگر در بیمارانی که دچار بیماری مزمن کلیوی هستند یا داروهایی مصرف می کنند که سطح پتاسیم را بالا می برد.

همچنین، دستورالعمل 2025 توصیه های مشخصی در مورد مصرف الکل و مدیریت دیابت ارائه می دهد:

ملاحظات الکل

دستورالعمل تاکید می کند که محدود کردن یا حذف مصرف الکل یکی از اجزای حیاتی تغییر سبک زندگی برای پیشگیری یا کاهش فشار خون بالاست.

الکل می تواند فشار خون را افزایش دهد. برای افرادی که مصرف الکل را انتخاب می کنند، توصیه بر محدودیت شدید است: حداکثر 2 نوبت در روز برای مردان و 1 نوبت در روز برای زنان.

این توصیه بر این اساس استوار است که الکل می تواند باعث افزایش فشار خون سیستولیک شود (طبق مطالعات جدید، تقریباً 1 میلی متر جیوه به ازای هر 10 گرم الکل مصرفی). در نتیجه، کاهش یا ترک کامل الکل، یک استراتژی مهم برای کنترل فشار خون است.

ملاحظات دیابت

دیابت نوع 2 به عنوان یک معادل خطر بیماری های قلبی-عروقی (CVD risk equivalent) در نظر گرفته می شود و مدیریت فشار خون در این بیماران نیازمند رویکردی تهاجمی تر است.

شروع درمان دارویی در افراد دیابتی برای کاهش فشار سیستولیک به کمتر از 130 میلی متر جیوه و دیاستولیک به کمتر از 80 میلی متر جیوه توصیه می شود.

در بزرگسالان مبتلا به دیابت و پرفشاری خون که همزمان بیماری مزمن کلیه (سی کی دی) دارند، داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACEi) یا مسدودکننده های گیرنده آنژیوتانسین (ARB) به عنوان درمان خط اول توصیه می شوند.

دستورالعمل اشاره می کند که داروهای جدیدی مانند آگونیست های GLP-1 (که در اصل برای دیابت و کاهش وزن استفاده می شوند) ممکن است در برخی بیماران مبتلا به فشار خون بالا و دارای اضافه وزن/چاقی، به عنوان یک درمان کمکی در کاهش فشار خون و کنترل وزن مفید باشند.

به طور خلاصه، دستورالعمل 2025 ترک یا محدودیت شدید الکل را به عنوان یک توصیه سبک زندگی حیاتی برای کاهش فشار خون تکرار می کند و در مورد بیماران مبتلا به دیابت، بر کنترل شدید و زودهنگام فشار خون (با آستانه پایین تر) و انتخاب داروهای محافظت کننده کلیه تاکید دارد.

فشار خون در دوران بارداری

پرفشاری خون در دوران بارداری (از جمله پره اکلامپسی) یک عامل خطر جدی برای مادر و جنین است. دسته بندی فشار خون در دوران بارداری با معیارهای معمول بزرگسالان کمی متفاوت است:

نکته مهم: پرفشاری خون شدید یک وضعیت اورژانسی است و در صورت بروز علائمی مانند سردرد شدید، تاری دید، درد شکمی یا تنگی نفس، باید فوراً به پزشک یا اورژانس مراجعه شود.

اهداف و آستانه درمانی در بارداری

دستورالعمل جدید، بر اساس شواهد موجود، هدف گذاری سختگیرانه تری را برای برخی از زنان باردار توصیه می کند:

زمان شروع دارو: برای زنان بارداری که مبتلا به پرفشاری خون مزمن (فشار خون بالا پیش از بارداری یا تشخیص داده شده قبل از هفته 20 بارداری) هستند، شروع درمان دارویی هنگامی توصیه می شود که فشار سیستولیک به 140 میلی متر جیوه یا فشار دیاستولیک به 90 میلی متر جیوه برسد. این تغییر نشان دهنده شواهد فزاینده ای است که کنترل دقیق تر فشار خون در این گروه، به کاهش خطر عوارض جدی کمک می کند.

هدف درمان: هدف کلی، حفظ فشار خون در سطح ایمن (معمولاً کمتر از 140 میلی متر جیوه بر 90 میلی متر جیوه) برای جلوگیری از آسیب به اندام های مادر (مانند سکته مغزی یا نارسایی کلیه) است.

پیشگیری و پیگیری پس از زایمان

پیشگیری از پره اکلامپسی: به زنانی که در معرض خطر هستند، مصرف آسپرین با دوز پایین در روز (81 میلی گرم) برای کاهش خطر پره اکلامپسی توصیه می شود.

پایش پس از زایمان: مدیریت فشار خون در دوره پس از زایمان بسیار مهم است، زیرا بسیاری از حوادث شدید مرتبط با فشار خون (مانند سکته مغزی) در این دوره رخ می دهند. پایش مستمر و درمان به موقع در این زمان اکیداً توصیه شده است.

ریسک بلندمدت: زنانی با سابقه پرفشاری خون مرتبط با بارداری باید به عنوان افراد پرخطر برای بیماری قلبی عروقی در نظر گرفته شوند و نیاز به ارزیابی فشار خون حداقل سالانه دارند.