دیروز ۴ شهریور ۱۴۰۴ واپسین نشست گفت‌وگوهای برجامی با نمایندگان سه کشور اروپایی در ژنو سوئیس برگزار شد. نشستی که یا بازگشت به دوران پیش از برجام را رقم می‌زند و یا گشایشی ایجاد می‌کند.
در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۵۱۷۲ مطلب
دیروز ۴ شهریور ۱۴۰۴ واپسین نشست گفت‌وگوهای برجامی با نمایندگان سه کشور اروپایی در ژنو سوئیس برگزار شد. نشستی که یا بازگشت به دوران پیش از برجام را رقم می‌زند و یا گشایشی ایجاد می‌کند.
یک مقام ارشد سابق رژیم صهیونیستی با اذعان به شکست سیاست‌های این رژیم در قبال ایران، اعتراف کرد که فشار بر دولت دونالد ترامپ برای خروج از برجام اقدامی اشتباه بوده است.
در بخشی از متن پیشنهادی روس ها برای تمدید سازوکار برجام آمده است: از همه طرف‌ها اولیه برجام می‌خواهد که فوراً مذاکرات مربوط به مسائل مرتبط با قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام را از سر بگیرند.
ایران نخستین قطعنامه هشدارآمیز شورای امنیت را در سال ۲۰۰۶ دریافت کرد. زمانی که پرونده هسته‌ای ایران از شورای حکام آژانس به شورای امنیت ارجاع شد. تمام این قطعنامه‌ها شامل وضع تحریم بر ایران نیستند. بلکه درخواست از ایران، اعمال تحریم و تمدید ماموریت‌های پیشین در این قطعنامه‌ها ذکر شده‌اند. سه قطعنامه مربوط به دوره دو ساله علی لاریجانی، سه قطعنامه مربوط به دوره ۶ ساله سعید جلیلی و یک قطعنامه نیز مربوط به پس از به سرانجام رسیدن گفتگوهای هسته‌ای (قطعنامه ۲۲۳۱) است.
روابط ایران و آمریکا پس از انقلاب ۱۳۵۷ همواره پرتنش بوده است. از بحران گروگان‌گیری و جنگ ایران و عراق تا همکاری مقطعی در افغانستان، همواره فرصت‌های آشتی با سوءمحاسبه از دست رفته است. برجام ۲۰۱۵ مهم‌ترین تجربه اعتمادسازی بود که با خروج آمریکا فروپاشید و چرخه فشار و تقابل شدت گرفت. امروز ، تنها مسیر عملی باقی‌مانده بازگشت به دیپلماسی و مذاکره برای مدیریت بحران هسته‌ای و آینده روابط است.
«فرمول برجام یعنی ایران محدودیت‌هایی را در حوزه هسته‌ای بپذیرد؛ اما از نگاه دولت ترامپ، این محدودیت‌ها باید شامل حوزه‌های موشکی، فعالیت‌های منطقه‌ای و حتی مسائل دفاعی هم بشود. امریکا مدعی است تنها در صورت پذیرش این محدودیت‌های گسترده، امکان رفع تحریم‌های ایران وجود دارد.»
اصل، تداوم و نتیجه مذاکرات ایران و ایالات متحده آمریکا همواره در کشورمان به دلایل مختلف چالش‌برانگیز بوده . بخشی از آن نیز به تجربه‌های تاریخی برمی‌گردد. آمریکایی‌ها در جریان جنگ ۱۲ روزه تمام قد کنار رژیم اسرائیل بودند و این حقیقت غیرقابل کتمان است. آن‌ها تا نقطه‌ای از جنگ به صورت غیرمستقیم و در نقش پشتیبانی و در جریان حمله به تاسیسات هسته‌ای که اسرائیل در هدف قرار دادن آن‌ها ناتوان بود، به صورت مستقیم وارد جنگ شدند.
اگر فرضیه ضعف ایران درست نباشد، این تهدید نتیجه معکوس خواهد داشت و حتی می‌تواند مشروعیت شورای امنیت را تضعیف کند؛ چرا که روسیه، چین و بسیاری از کشورهای جهان جنوب این اقدام را غیرقانونی می‌دانند.
«برجام را نه باید با آرمان‌گرایی سنجید، نه با خصومت. آنچه این توافق را «بی‌بدیل» می‌کند، واقع‌گرایی نهفته در متن آن است: توازنی شکننده، اما قابل احیا. در جهانی بی‌تضمین، آنچه می‌ماند تدبیر و محاسبه دقیق منافع ملی است و گاهی، ماشه‌ای که به‌ظاهر تهدید می‌کند اما فشنگی برای شلیک ندارد.»
مذاکرات هسته‌ای اخیر ایران و سه کشور اروپایی در استانبول پس از حمله اسرائیل و آمریکا، با هدف بررسی آینده برجام و جلوگیری از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل برگزار شد. در حالی‌که اروپا نقش خود را در پرونده ایران از دست داده و مذاکرات اصلی به آمریکا و عمان منتقل شده، ایران با ارسال سیگنال‌های متناقض، سعی در خرید زمان و سنجش تحولات برای اتخاذ تصمیم نهایی دارد.
