در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۵۰۸۷ مطلب
پس از دیدار هیئت‌های ایران و آمریکا در مسقط، جو امیدوارکننده‌ای برای مذاکرات هسته‌ای ایجاد شد، اما هنوز توافقی قطعی حاصل نشده است. ایران بر ادامه مذاکرات هسته‌ای تأکید دارد؛ در حالی که ایالات متحده ممکن است مهلت تعیین شده برای بازگشت تحریم‌ها را به تعویق بیندازد. ترامپ به جای مشاوران جنگ‌طلب از استیو ویتکاف برای مذاکره استفاده کرده؛ اقدامی که نشان‌دهنده تمایل به توافقی محدودتر از توافق اصلی است. ایران خواهان دسترسی به دارایی‌های بلوکه‌شده‌اش است و امکان دارد در ازای آن، توافقی موقت را بپذیرد.
ترامپ در نامه‌ای به رهبر ایران خواستار توافق هسته‌ای طی دو ماه شده و همزمان نیروی نظامی خود را در منطقه افزایش داده است. ایران ضمن رد مذاکرات مستقیم، به اعتمادسازی پرداخته و با وجود مشکلات اقتصادی و فشار تحریم‌ها، به‌دنبال توافقی عادلانه و شرافتمندانه است. شورای همکاری خلیج فارس، میانجی‌گر بحران شده و خواستار کاهش تنش‌هاست.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، در نشست خبری خود اظهار داشت: «درباره ورود کشور‌های عضو برجام و آژانس به تیم مذاکراتی باید تصمیم‌گیری شود و در این مرحله نمی‌شود اظهارنظر کرد.»
زمانی که توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ یا برجام شکل گرفت، اصل مذاکرات و نتیجه آن در منطقه دشمنان و مخالفان زیادی داشت که اسرائیل تنها یکی از آنها بود. اما در حال حاضر، به گواه کارشناسان مختلف، سران کشور‌های منطقه به صورت آشکار و پنهان در حال تلاش برای شکل‌گیری، تداوم و در نهایت شکل‌گیری توافق میان ایران و ایالات متحده هستند.
ایران خواستار کاهش سریع تحریم‌های هسته‌ای، آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده و پایان فشار بر خریداران چینی نفت خود شده است. در مقابل، تهران آمادگی بازگشت به محدودیت‌های غنی‌سازی اورانیوم طبق توافق ۲۰۱۵ را اعلام کرده است. با وجود تماس‌های غیرمستقیم و دیدار تاریخی میان ویتکاف و عراقچی در عمان، اختلافات جدی میان دو طرف باقی است. واشنگتن رفع تحریم‌ها را منوط به تعهدات بیشتر ایران برای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و نظارت‌های گسترده‌تر کرده است.
دونالد ترامپ به جای برچیدن کامل برنامه هسته‌ای، به دنبال محدودسازی نظارت‌پذیر است و لغو تحریم‌های اولیه را ابزار خود می‌داند. این رویکرد، پیشرفت‌های هسته‌ای ایران را معکوس کرده و فرصت‌های اقتصادی برای آمریکا فراهم می‌کند، بدون آنکه تنش نظامی ایجاد شود. ترامپ از این طریق می‌تواند توافقی جامع‌تر از اوباما و موفق‌تر از بایدن حاصل کند.
برنامه راهبردی جامع اقدام مشترک یا به اختصار برجام که توافق جامع و نهایی هسته‌ای وین و در غرب، توافق هسته‌ای ایران یا توافق ایران نیز نامیده می‌شود؛ برنامه‌ای است که در راستای توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران و به دنبال تفاهم هسته‌ای لوزان، در سه‌شنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴ در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ بسته شد. در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ شمسی، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحدهٔ آمریکا رسماً از برجام خارج و بازگشت تحریم‌ها به صورت گذشته را اعلام‌کرد.
ایران و آمریکا مذاکرات غیرمستقیم خود را در عمان پایان داده و برای ادامه گفت‌و‌گو‌ها در ۱۹ آوریل (۳۰ فروردین) توافق کردند. این مذاکرات به گفته طرفین سازنده بود، اما ایران تأکید کرده تا زمان پابرجایی تحریم‌ها مذاکره مستقیمی انجام نخواهد داد. بازرسی‌های بین‌المللی برای شفافیت برنامه هسته‌ای ایران اهمیت دارند، اما نگرانی‌هایی درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده و حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی وجود دارد. مقامات اروپایی تا ژوئیه باید درباره بازگشت تحریم‌های سازمان ملل تصمیم‌گیری کنند.
تحلیل‌گر سیاسی اصلاح‌طلب گفت: «قطعاً برجام مزیت‌های خیلی بیشتری برای جمهوری اسلامی داشت، اما من از اینجا با تندرو‌ها دچار اختلاف‌نظر می‌شوم؛ من معتقدم که ترامپ نبود که برجام را از بین برد، بلکه تندرو‌های خود ما برجام را ازبین بردند. ترامپ تیر خلاص را بر شقیقه برجام شلیک کرد.»
ایران و آمریکا پس از هفت سال دوری یک بار دیگر طرف گفتگوهای دیپلماتیک قرار گرفتند تا شاید راهی برای حل اختلافات خود پیدا کنند. از هفت سال پیش اما دنیا تغییرات زیادی کرده است و این گفتگوها هم از آن بی‌نصیب نبوده است.
