در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۹۴ مطلب
با توجه به این معادلات، ایران ناچار است گزینه‌های جایگزینی را بررسی کند که بتواند بدون پذیرش الزامات واشنگتن، از افزایش تنش‌ها جلوگیری کند. بهره‌گیری از ظرفیت‌های دیپلماتیک منطقه‌ای و بین‌المللی، تقویت ائتلاف‌های اقتصادی و امنیتی با دیگر قدرت‌های جهانی، و ایجاد فضای جدید برای مذاکره در قالب‌هایی که از چارچوب مطلوب آمریکا خارج باشد، می‌تواند به‌عنوان راه‌هایی برای خروج از بن‌بست فعلی مطرح شود.
پس از کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا، تهدید‌های جدید آمریکا و اسرائیل علیه تأسیسات هسته‌ای ایران مطرح شده است. در حالی که ترامپ به مذاکره برای توافقی جدید فرا می‌خواند، ایران تحت فشار حداکثری، مذاکرات را رد کرده و هشدار داده است که در صورت حمله، پاسخی قاطع خواهد داد. با این حال، احتمال حمله گسترده در کوتاه‌مدت اندک است، چراکه چنین اقدامی می‌تواند منطقه را بی‌ثبات کرده و مذاکرات جاری را مختل کند.
ایران و آمریکا در طول دهه‌ها رابطه‌ای پرتنش داشته‌اند که سیاست‌های تحکم‌آمیز واشنگتن مانع پیشرفت مذاکرات شده است. در حالی که تهران خود را در محور چین و روسیه می‌بیند، آمریکا به دنبال مهار نفوذ ایران است. در حالی که جامعه جهانی در برابر جنایات جنگی اسرائیل سکوت کرده، سیاست‌های آمریکا و اسرائیل همچنان در جهت تضعیف ایران و مقاومت فلسطین هماهنگ باقی مانده‌اند.
با تشدید تنش‌ها در خاورمیانه، اسرائیل پس از حملات اکتبر به غزه و لبنان، فشار‌ها بر محور مقاومت را افزایش داده است. در این میان، بازگشت ترامپ به کاخ سفید تغییرات ژئوپلیتیکی گسترده‌ای را رقم زده و روابط اسرائیل و آمریکا را دستخوش اختلافاتی کرده است. ترامپ با رویکردی مستقل، نتانیاهو را از نقش محوری در سیاست خاورمیانه کنار گذاشته و مذاکرات را اولویت داده است. همزمان، رویکرد او در قبال ایران و تلاش برای ایجاد نظم جدید منطقه‌ای با همکاری عربستان و اسرائیل، آینده تحولات را نامشخص کرده است.
مسعود پزشکیان با انتصاب محمدجواد ظریف به‌عنوان معاون راهبردی، سیگنالی از آمادگی ایران برای مذاکره با آمریکا ارسال کرد؛ اما فشار اصول‌گرایان و سیاست «فشار حداکثری» ترامپ این روند را متوقف کرد. همزمان ایران و روسیه توافق راهبردی امضا کردند که همکاری‌های هسته‌ای و عدم اشاعه را تقویت می‌کند. با تداوم فشار‌های واشنگتن، ایران تأکید دارد که تحت فشار مذاکره نخواهد کرد؛ اما همچنان به همکاری‌های بین‌المللی و تعهدات «ان‌پی‌تی» پایبند است.
رویکرد ترامپ که بر مبنای دکترین «صلح از طریق قدرت» بنا شده، تهران را در برابر یک معادله سخت قرار می‌دهد: یا در برابر فشار‌های واشنگتن سر خم کند یا بهای سنگینی در زمین بازی استراتژیک بپردازد. اما تجربه تاریخی نشان داده که سیاست‌هایی که تنها بر تهدید استوار هستند، به‌جای دستیابی به اهداف مطلوب، معمولاً عواقب پیش‌بینی‌نشده و حتی مخربی به همراه دارند.
نیکلای کوژانوف، استادیار مرکز مطالعات خلیج فارس در دانشگاه قطر معتقد است که «ایالات متحده و ایران هر دو در جستجوی راه‌هایی برای ایجاد کانال‌های ارتباطی جدید هستند که بتواند به آغاز یک گفت‌وگوی سازنده منجر شود.»
وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که حوثی‌ها به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی طبقه‌بندی شده‌اند و اعضای آن با مجازات‌هایی مواجه هستند. این وزارتخانه افزود: ایران بار دیگر تحت فشار حداکثری قرار دارد.
ترامپ با بازگرداندن تحریم‌های گسترده، سعی داشت ایران را وادار به تغییر رفتار و پذیرش توافقی جامع‌تر کند که علاوه بر برنامه هسته‌ای، فعالیت‌های موشکی و منطقه‌ای را نیز شامل شود. وی از سیاست سنتی هویج و چماق فاصله گرفت و بیشتر بر فشار اقتصادی متمرکز شد. با این حال، تأثیر این رویکرد بر بازگشت ایران به مذاکرات همچنان مورد بحث است.
سیاست فشار حداکثری آمریکا که تحریم‌ها را تشدید کرده و اقتصاد ایران را تحت فشار قرار داده، به کاهش برنامه هسته‌ای ایران یا تحریک شورش‌های گسترده منجر نشده است. این رویکرد، علی‌رغم ایجاد مشکلات اقتصادی، موجب تقویت تندرو‌های ایران شده و آنها را به استراتژی مقاومت و تعمیق روابط با چین و روسیه سوق داده است. در این میان، تلاش‌های رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان برای اصلاحات داخلی و بهبود روابط خارجی با موانع ناشی از این سیاست‌ها روبروست.
