روسری که زیر چادرش بر سر میکند منقش به طرحهای رنگارنگ است. برخلاف سایر زنان اسلامگرا، دائماً تلاش نمیکند چهرهاش را بپوشاند. اغلب دستانش را از زیر چادر بیرون آورده و آزادانه حرکت میدهد. در مقابل، همسر احمدینژاد همواره سر تا پا پوشیده است.
ممکن است میرحسین موسوی، کاندیدای میانهروی انتخابات ماه ژوئن در ایران سیاستمدار کهنهکاری باشد اما مسلماً روش نوینی برای تبلیغات انتخاباتی در پیش گرفته است. دستکم در یک مورد چنین است.
موسوی که در دوران جنگ ایران و عراق و بیشتر دهه 1980 نخستوزیر ایران بود با همراه ساختن همسرش در تمام سفرهای انتخاباتی همه را شگفتزده کرده است. وی همچنین آشکارا خواستار گفتگو با آمریکا شده و اینگونه به نظر میرسد که چهره جدیدی از یک غیر روحانی از خود به نمایش خواهد گذاشت. رقابتهای انتخاباتی به طور رسمی از 16 می شروع میشود.
«شادی صدر» وکیل برجسته و فعال حقوق زنان در تهران میگوید: «هیچ نخستوزیر یا رئیسجمهوری در جمهوری اسلامی چنین کاری نکرده بود». سایتهای خبری و روزنامههای ایرانی مملو از عکسهایی هستند که موسوی را در کنار همسرش که پوشش اسلامی چادر مشکی بر سر دارد، نشان میدهد. همسر موسوی به تنهایی شخصیت برجستهای است. به سئوالات پاسخ میدهد و به تبیین خط مشی میپردازد تا به این ترتیب مطمئن شود که همه از حضور او در ستاد انتخاباتی همسرش مطلع هستند.
دکتر زهرا رهنورد تا چند وقت پیش رئیس دانشگاه الزهرا تهران و مشاور سیاسی محمد خاتمی، رئیسجمهور پیشین بود. او پس از انقلاب 1979 ایران نخستین رئیس دانشگاه زن بود و ریاست تنها دانشگاه مختص زنان را برعهده داشت.
محمد عطریانفر، فعال سیاسی اصلاحطلب معتقد است قدرت نفوذ زهرا رهنورد همواره برابر میرحسین موسوی بوده است. وی میگوید: «زمانی که میرحسین موسوی به عنوان یکی از گزینههای پست نخستوزیری مطرح بود همه از او با عنوان همسر زهرا رهنورد نام میبردند».
تصمیم موسوی برای همراه ساختن همسرش در رقابتهای انتخاباتی مورد پسند جوانان و امروزیترها واقع شده است. آنها معتقدند این موضوع روی هم رفته مثبت است. صدر میگوید: «تفاوتهای جزئی در پوشش اسلامی خانم موسوی جالب توجه است».
اول از همه روسری که زیر چادرش بر سر میکند منقش به طرحهای رنگارنگ است. برخلاف سایر زنان اسلامگرا، دائماً تلاش نمیکند چهرهاش را بپوشاند. اغلب دستانش را از زیر چادر بیرون آورده و آزادانه حرکت میدهد. صدر میگوید: «همه اینها پیامی برای ما دارد». در مقابل، همسر احمدینژاد همواره سر تا پا پوشیده است.
در ثانی اینگونه نیست که او به عنوان همسر یک کاندیدا گوشهای بنشیند بلکه به عنوان یکی از اعضای ستاد حضوری فعال دارد. رهنورد که دارای دکترای علوم سیاسی است با تبدیل دانشگاه الزهرا به مرکز مطالعات علمی زنان اعتبار فراوانی کسب کرد. پس از پیروزی احمدینژاد رادیکال در انتخابات، وی از مقام خود برکنار شد. بنابراین اکنون تمایلش برای شکست احمدینژاد دوچندان است.
موسوی با استقبال از حضور همسرش در رقابتهای انتخاباتی دو هدف را دنبال میکند. اولاً میخواهد آرای اصلاحطلبان را جذب کند. وی به خوبی آگاه است که احترام به حقوق برابر جزء جداییناپذیر اصلاحطلبی در ایران است و او علیرغم کسب حمایت محمد خاتمی، هنوز موفق به کسب حمایت کامل اصلاحطلبان نشده است.
به نظر میرسد مهدی کروبی، رئیس سابق مجلس که رقیب آقای موسوی است نیز گزینه مورد پسند بسیاری از اصلاحطلبان باشد. همسر کروبی نیز یک فعال سیاسی سرشناس و نماینده سابق مجلس است. با این وجود او هرگز در فعالیتهای انتخاباتی همسرش ظاهر نشده. همسر احمدینژاد نیز چنین وضعی دارد.
ثانیاً موسوی میخواهد مطمئن شود آرای زنان به او میرسد. زنان ایرانی در پیروزی محمد خاتمی در دو دوره متوالی نقش عمدهای ایفا کردند. 65 درصد طرفداران خاتمی را در انتخابات سال 1997 زنان تشکیل میدادند. همچنین آنان در انتخابات پارلمانی سال 2000 که منجر به کسب اکثریت کرسیهای مجلس توسط اصلاحطلبان شد نقش سازندهای داشتند. بیش از 65 درصد دانشجویان دانشگاهها نیز زن هستند.
نامزدهای ریاستجمهوری آگاهند که زنان از طرز رفتار با آنها در دوران احمدینژاد راضی نیستند. چند تن از فعالان حقوق زنان که عضو کمپین بینالمللی یک میلیون امضا برای رفع قوانین تبعیضآمیز
بودند، سر از زندان اوین درآوردند. بسیاری از زنان بر این عقیدهاند که از زمان روی کار آمدن احمدینژاد، تبعیضهای سازمانیافته علیه آنان افزایش پیدا کرده است. موسوی میداند که این موضوع برگ برنده او در مقابل احمدینژاد خواهد بود.
همگرایی جنبش زنان که متشکل از طیفهای مختلف فعالان حقوق زن است، هفته گذشته برای طرح مطالبات انتخاباتی خود تشکیل جلسه داد. امضاکنندگان بیانیه پایانی (که شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل هم در بین آنها بود) خاطر نشان ساختند علیرغم اینکه از کاندیدای خاصی در انتخابات حمایت نمیکنند، به سیاستهایی رای خواهند داد که از حقوق برابر پشتیبانی کند. آنها همچنین خواستار اصلاح 4 اصل قانون اساسی شدند.
الهه کولایی که از نمایندگان سابق مجلس است اظهار میدارد: «پس از 10 سال مبارزه برای دستیابی به حقوق برابر برای زنان و حقوق خانواده اکنون به نقطهای بازگشتهایم که موقعیت اجتماعی و اقتصادی زنان تضعیف شده است و زنان به خانه بازگردانده میشوند».
علیرغم این، هیچیک از نامزدها برنامه مشخصی برای اصلاح حقوق زنان مطرح نساختهاند. عطریانفر میگوید: «همواره تلاشها با مانع سنت و عرف مواجه میشوند».