"گزارش البرادعی باز هم دو پهلو بود"

به گفته استاد روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی تازه‌ترین گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اگرچه حاوی نکات مثبتی بود اما هم‌چون گذشه دوپهلو بوده که همین امر فرصتی را برای تحت فشار گذاشتن دوباره ایران در اختیار آمریکا قرار داده‌است و از این روی بازگشت دوباره پرونده هسته‌ای ایران از شورای امنیت به آژانس در کوتاه‌مدت به امری محال تبدیل شده‌است.

تازه‌ترین گزارش محمد البرادعی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران و همکاری‌های اخیر تهران با آژانس اگر چه بر پيشرفت قابل توجه ايران در روشن ساختن ماهيت برنامه هسته‌اي‌اش تاكيد مي‌كند و همین امر هم مورد استقبال مقامات جمهوری اسلامی ایران قرا گرفته و از آن بسته‌شدن پرونده هسته‌ای ایران را تعبیر می‌کنند؛ با این حال هم‌چنان وجود ابهامات در پرونده هسته‌ای ایران را مورد اشاره قرار داده و تهران را به دلیل عدم توقف غنی‌سازی اورانیوم برخلاف تصمیمات شورای امنیت، سرزنش کرده‌است.

ضیایی بیگدلی: البرادعی تحت فشار آمریکا گزارش داده است
در همین حال علی بیگدلی تحلیل‌گر سیاست خارجی و استاد روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی در ارزیابی خود ازگزارش اخیر مدیرکل آژانس به «فرارو» گفت: «این گزارش هم‌چون قبل، بار دیگر کاملا دوپهلو بود که نشان می‌داد البرادعی تحت فشارآمریکا به تهیه این گزارش اقدام کرده‌است.»

به عقیده وی ارایه این گزارش دوگانه سبب شد تا آمریکای‌ها آن برداشتی که مد نظرشان بود، از گزارش مدیرکل کردند. این در حالی است که برای واشنگتن گزارش البرادعی خیلی اهمیت نداشته و ندارد؛ بلکه آن‌ها به دنبال بهانه و راه‌هایی هستند که ایران را تحت فشار قرار دهند. مقامات کاخ سفید به دنبال اجرای سیاستی هستند که این سیاست بر گزارش آژانس اشراف و ارجحیت پیدا می‌کند.

به گفته این تحلیل‌گر سیاسی، گزارش اخیر البرادعی می‌تواند برای غربی‌ها به ویژه خود آمریکا بهانه‌ای باشد که به افکار عمومی خود القا کنند که این گزارش بازهم حاوی نکات مبهمی بوده‌است.

کاخ سفید همچنان به دنبال صدور قطعنامه جدید است
دوگانه بودن رویکرد البرادعی در قبال پرونده هسته‌ای ایران سبب شد تا واشنگتن بهره برداری لازم را از این گزارش ببرد؛ به طوری که ساعتی پس از گزارش البرادعی برخلاف آن‌چه محافل خبری و سیاسی داخلی به اشتباه انفعال آمریکا در قبال گزارش البرادعی تعبیر کردند، كاخ سفيد در راستاي آن‌چه "سرپيچي" ايران از خواست جامعه بين‌المللي مبني بر توقف فعاليت‌هاي حساس هسته‌اي‌اش خوانده شد، با اشاره به گزارش البرادعي اعلام كرد: «اين گزارش متاسفانه روشن مي‌كند كه ايران علاقه‌مند نيست با بقيه كشورهاي جهان همكاري كند.»

دانا پرينو، سخنگوي كاخ سفيد مدعي‌شد: «در گزارش البرادعي تاكيد شده‌است ايران با سرپيچي از خواست جامعه بين‌المللي و دو قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل كه به اتفاق آرا تصويب شد، ادامه مي‌دهد.»

پرينو در اين باره تاكيد كرد كه آمريكا در جلسه روز دوشنبه در بروكسل با حضور ديگر اعضاي دائم شوراي امنيت و آلمان، براي مجموعه تازه‌اي از تحريم‌هاي سازمان ملل تلاش خواهد كرد.

آیا چین در مقابل آمریکا ایستاده است؟
این در حالی است که به گفته منابع دیپلماتیک، نشست اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد برای بررسی گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از فعالیت هسته‌ای ایران به دلیل عدم شرکت چین لغو شده‌است.

به گزارش بی‌بی‌سی این جلسه قرار بود دوشنبه آینده (نوزدهم نوامبر) برگزار شود و لغو آن در واقع تصمیم‌گیری شورای امنیت برای تحریم بیش‌تر ایران را به تأخیر می‌اندازد.

روسیه و چین پیش‌تر مخالفت خود را با اعمال تحریم بیشتر بر ایران ابراز کرده‌اند و در آستانه انتشار گزارش آژانس نیز وزیرخارجه چین سفری به تهران کرد و در بازگشت گفت که به اظهارات مقامات ایرانی مبنی بر اینکه به دنبال سلاح اتمی نیستند اعتماد دارد.

غیبت چین در نشست روز دوشنبه گروه 5+1 سبب شد تا زلمی خلیل‌زاد، نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد اعلام کند که چینی‌ها پشت شورای امنیت را در صدور قطعنامه تازه‌ای علیه ایران خالی کرده‌اند و به نظر او چینی‌ها نباید سبب شوند که کار به جایی برسد که مسئول به بن‌بست رسیدن روند دیپلماتیک حل مناقشه اتمی ایران شناخته شوند.

در همین حال بیگدلی با بیان این‌که کناره‌گیری موقتی چین باعث نمی‌شود که نشست گروه 5+1 برگزار نشود، ابراز عقیده کرد: «این نشست بی‌تردید در آینده‌ای نزدیک با حضور چین هم برگزار می‌شود. برای این‌که چین در حال حاضر علاوه بر این‌که تحت فشار کشورهای غربی مبنی توقف همکاری‌های اقتصادی است تهدید می‌شود که المپیک پکن هم مورد تحریم قرار می‌گیرد که در این ره‌گذر چین با ضررهای بسیاری مواجه می‌شود از این روی چین نیز تا جایی می‌تواند با برنامه‌های غرب مخالف کند.»

گزارش اخیر مدیرکل آژانس علاوه براین که با استقبال مقامات ایران روبه‌رو شد در گامی رو به جلو محمود احمدی‌نژاد بار دیگر اعلام کرد که پرونده هسته‌ای ایران بسته شده‌است و ازشورای امنیت سازمان ملل متحد خواست که پرونده هسته‌ای ایران را به آژانس برای پیگیری امور حقوقی بازگرداند.

در همین حال بیگدلی با بیان این‌که بازگشت پرونده هسته‌ای ایران از شورای امنیت به آژانس امری محال است، گفت: «من تصور می‌کنم که مطلقا گزارش اخیر البرادعی سبب شود که پرونده هسته‌ای ایران به آژانس باز گردد؛ برای این‌که گزارش قبلی آژانس تاکید می‌کرد که فرایند رسیدگی به پرونده هسته‌ای ایران از مرحله آژانس عبور کرده‌است. بنابراین بر اساس اصول حاکم بر قوانین سازمان ملل وقتی پرونده‌ای از آژانس به شورای امنیت می‌رود، بنابراین دیگر بازگشتش سخت خواهد بود؛ مگر این‌که اعضای شورا خودشان پیشنهاد کنند که پرونده به آژانس بازگردد. که با توجه به رویکردی که در حال حاضر وجود دارد این امری محال است.»