جین شارپ و تئوری فروپاشی دولت ترامپ

آنچه در این میان به وضوح قابل مشاهده است این نکته میباشد که رژیم ترامپ هم اکنون تنهاست و تنهایی آن حتی اخیرا موجب شد تا سرویس امنیتی کاخ سفید مجبور شوند به دلیل شدت اعتراضات در اطراف کاخ سفید، ترامپ را به پناهگاه امن ریاست جمهوری آمریکا منتقل کنند. آنچه مسلم است این نکته میباشد که بنیانهای قدرت ترامپ به عنوانِ رهبری پوپولیست و اقتدار گرا در آمریکا به شدت تضعیف شده اند و وی هم اکنون در حال تجریه همان سرنوشتی است که اغلبِ رهبران اقتدارگرا پیشتر آن را تجربه کرده اند.
به گزارش فرارو، هنوز مدت زیادی از قتل "جرج فلوید" تبعه آفریقایی-آمریکایی به دست پلیس آمریکا نمیگذرد که امواج اعتراضاتِ گسترده ضد نژاد پرستی در این کشور، موجب شده تا تحلیلهای مختلفی در مورد سرنوشت ترامپ و دولت وی از سوی کارشناسان و تحلیلگران مختلف ارائه شود. در این راستا، "استفان والت" استاد برجسته روابط بین الملل از دانشگاه هاروارد در مقالهای با عنوانِ "ضعیفترین مرد قدرتمند جهان" برای پایگاه خبری فارین پالیسی، مینویسد: «آنچه بیش از همه نگران کننده است این نکته میباشد که اعتراضات کنونی در آمریکا (و همچنین افزایش رو به رشدِ شمار معترضان) صرفا معطوف به مساله نژاد پرستی نیست. بلکه بسیاری از معترضانِ جدید علاوه بر موضوع نژادپرستی در کشورشان، بر علیه رفتارهای پلیس آمریکا، اقتدارگرایی ترامپ، و مفسدان وال استریت که اقتصاد آمریکا را بازیچه خود کرده اند نیز دست به اعتراض میزنند. آنچه مسلم است این نکته میباشد که تشخیص قطعی اینکه در آینده چه اتفاقی میافتد ممکن نیست با این حال، تمامی شواهد حاکی از درماندگیِ دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا و بی کفایتیِ دولت وی هستند».
"دیوید گراهام" تحلیلگر پایگاه خبری آتلانتیک نیز در مقالهای با عنوان "آمریکا در بحبوحه اعتراضات این کشور، رئیس جمهور ندارد" معتقد است: «بی کفایتیِ ترامپ موجبِ انفجار جامعه آمریکا و وقوع اعتراضات گسترده در این کشور شده است. حال که بحران ایجاد شده، ترامپ و مسوولان دولت وی به گونهای رفتار میکنند که انگار آمریکا هیچ رئیس جمهور و یا مسوولی ندارد. این وضعیت، آینده امیدوارکنندهای را برای آمریکا نوید نمیدهد».
با این همه، آنچه که در کنار همه این تحلیلها مطرح شده و جالب به نظر میرسد، پیرویِ الگوی اعتراضات در آمریکا از نظریه انقلاب مسالمت آمیزِ تحلیلگرِ آمریکایی "جین شارپ" است. جین شارپ از جمله افرادی است که با دقت، الگوی اعتراضی گاندی رهبر انقلاب هندوستان را به عنوان یک الگوی مسالمت آمیز از ایجاد تغییرات اجتماعی مطالعه کرده و بر اساس مطالعات خود، فرمولهایی را ارائه کرده که بسیاری از ناظران بر این باورند اجرای این الگو در تونس، اوکراین و صربستان، به ترتیب موجب سقوط دولتهای بن علی، یانوکوویچ و میلوشوویچ شده است. عمده تمرکزِ جین شارپ بر استخراجِ نقاط ضعف دولتهای اقتدارگرا و متعاقب آن، بهره برداری از آنها جهت سرنگونی این نوع از دولت هاست. وی در این راستا کتابی ۹۳ صفحهای نیز با نامِ "از دیکتاتوری به سوی دموکراسی" دارد که به نوعی راهنمای ساقط کردن مسالمت آمیزِ دولتهای اقتدار گرا است.

واقعیت این است که در شرایط کنونی، دولت ترامپ به دلیل عملکرد نامناسب خود از زمان در دست گرفتن قدرت در آمریکا در سال ۲۰۱۶، به شدت تحت فشار است. اخراجهای مکرر افراد در دولت وی و شیوع گسترده ویروس کرونا در آمریکا که عملا آن را در رتبه نخستِ تلفات جانی پاندمی کرونا در جهان قرار داده، علاوه بر اینکه موقعیت سیاسی ترامپ و دستاوردهای ادعایی اقتصادیِ دولتش را تحت الشعاع قرار داده، موجب شده تا وی در برهه کنونی، جز جنجال افکنی و تلاش جهت منحرف سازی افکار عمومی گزینه دیگری را در دست نداشته باشد. نمود عمده این رویکرد ترامپ این است که وی به جای آنکه خواستههای معترضان را مخاطب قرار دهد، در حالِ متهم کردنِ اوباما، سازمان بهداشت جهانی، هیلاری کلینتون، چین و نانسی پلوسی (و به طور کلی پرداختن به مسائل نامربوط است) است. طبق تئوری جین شارپ و آنچه عینا در آمریکا اتفاق افتاده، هم اکنون مخالفان ترامپ نزد افکار عمومی (افرادی نظیر جیمز متیس وزیر سابق دفاع آمریکا و یا جان کلی رئیس سابق امور کارکنان کاخ سفید) انسانهایی شجاع و مثبت هستند، بسیاری از افراد حلقه نزدیک به قدرت (نزدیک به ترامپ) رویکرد سرکوبگرانه وی در مواجهه با اعتراضات آمریکا را محکوم کرده اند، و بر شمار معترضان آمریکایی و گستره یِ اعتراضات در آمریکا و حتی ورای این کشور نیز روز به روز افزوده میشود.