آبله مرغان: راهنمای کامل پیشگیری، علائم، درمان و عوارض

آبله مرغان یک بیماری عفونی ناشی از ویروس واریسلا زوستر است که به بروز دانههای ریز خارشدار و پر شده از مایع منجر میشود. این بیماری واگیردار است و افرادی را که تا به حال به آن مبتلا نشده و یا در برابر آن واکسینه نشدهاند، درگیر میکند.
آبله مرغان چیست؟

بیماری آبله مرغان چگونه ظاهر میشود؟
علت ابتلا به بیماری آبله مرغان چیست؟
۱. سرایت در اثر تماس مستقیم: بیماری آبله مرغان از شخص بیمار با تماس مستقیم و یا از طریق ترشحات مجرای تنفسی بیماران به افراد دیگر منتقل میشود؛ همچنین بیماری آبله مرغان میتواند از مادر به نوزاد نیز منتقل شود.
۲. تماس غیر مستقیم: وسایل و لوازمی که بهتازگی به ترشحات و آبدانههای فردی که آلوده شده که دچار بیماری آبله مرغان است، میتوانند ویروس را به افراد دیگر منتقل کنند.
همچنین باید خاطر نشان کرد که افراد مبتلا به آبله مرغان از ۲- ۱ روز قبل از ظهور بثورات جلدی تا حدود ۷ روز پس از بروز بثورات میتوانند منتقل کننده بیماری آبله مرغان باشند.

علائم بیماری آبله مرغان چیست؟
ــ تب
ــ کاهش اشتها
ــ سردرد
ــ خستگی و احساس ناخوشی عمومی

۱. بروز برجستگیهای صورتی یا قرمز (پاپولها) که طی چند روز از بین میروند.
۲. تاولهای ریز پر شده از مایع (وزیکولها) که در حدود یک روز شکل میگیرند؛ سپس پاره میشوند و مایع درون آن به بیرون نشت میکند.
۳. لایه خشکی و لخته که روی تاولهای پاره شده تشکیل میشوند و بعد از چند روز بهبود مییابند.
برجستگیهای جدید همچنان به مدت چندین روز ظاهر میشوند؛ بنابراین شما میتوانید همزمان سه مرحله از برجستگیها، تاول و ضایعات خشک و دلمه بسته را مشاهده کنید و ویروس تا ۴۸ ساعت قبل از پدیدار شدن این ضایعات به دیگران منتقل میشود و تا زمانی که تاولها کاملا از بین نروند، واگیردار خواهد بود.
بیماری آبله مرغان چه عوارضی ایجاد میکند؟
۱. عفونت پوست: شایعترین عارضه عفونی آبله مرغان اضافه شدن عفونت ثانویه باکتریال روی ضایعات پوستی است. علت این عفونت خراشیدگی آنها بعد از خاراندن است. گاه جای تاول در صورتی که تاول عفونی شود، باقی میماند.
۲. عفونت ریه: وخیمترین عارضه آبله مرغان عفونت ریه است و بیشتر افراد بالغ را گرفتار میکند. عفونت ریه معمولا ۵-۲ روز بعد از شروع بیماری آبله مرغان با علائم تنگی نفس، سرفه و تند شدن تنفس و تب ظاهر میشود و ممکن است باعث نارسایی تنفسی شود.
۳. بیماری زونا: گاه ویروس پس از طی شدن سیر بیماری آبله مرغان در بدن به حالت خفته باقی میماند (احتمالاً در ریشه اعصاب نزدیک نخاع). ویروس آبله مرغان خفته ممکن است سالها بعد دوباره بیدار شود و بیماری زونا را ایجاد کند. بیماری زونا ناشی از فعال شدن دوباره ویروس واریسلا زوستر در رشته عصبی نخاعی است که با درد شدید و ضایعات پوستی مشخص میشود.
۴. سایر عوارض آبله مرغان: عفونت مغز یا پردههای مغزی با ویروس واریسلا زوستر، التهاب قلب، قرنیه، مفاصل و کبد و پانکراس.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به بیماری آبله مرغان هستند؟
ــ نوزادان تازه به دنیا آمده که مادران آنها واکسینه نشده یا هرگز به آبله مرغان مبتلا نشدهاند.
ــ نوجوانان و بزرگسالان
ــ زنان باردار که تا به حال به آبله مرغان مبتلا نشدهاند.
ــ افرادی که سیگار میکشند.
ــ افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها با استفاده از داروهای شیمیایی مانند شیمی درمانی یا بیماریهایی مانند سرطان یا ایدز ضعیف شده است.
ــ افرادی که داروهای استروئیدی را برای درمان بیماریهایی مانند آسم مصرف میکنند.
آبله مرغان کودکی و بزرگسالی چه ارتباطی با هم دارند؟

واکسن آبله مرغان
ــ همه کودکان زیر ۱۳ سال باید یک بار در حدود ۱۲-۱۵ ماهگی و یک بار بین ۴-۶ سالگی واکسینه شوند.
ــ همه افراد بالای ۱۳ سالی که تا به حال به آبلهمرغان مبتلا نشدهاند، باید دو بار به فاصله ۴-۸ هفته واکسینه شوند.
ــ اگر واکسن دریافت نکردهاید و در معرض ویروس قرار گرفتهاید، واکسینه شدن تا ۷۲ ساعت بعد از مواجهه با ویروس میتواند موثر واقع شود و از ابتلا به بیماری جلوگیری کند.

با این همه کسانی نیز وجود دارند که دریافت واکسن آبله مرغان برای آنها میتواند خطرساز باشد و نباید از این واکسن استفاده کنند که عبارتاند از:
ــ کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
ــ کسانی که به ژلاتین و آنتیبیوتیک آلرژی شدید دارند.
ــ کسانی که نسبت به تزریق واکسن اول آلرژی نشان دادهاند، نباید دوز دوم را مصرف کنند.
ــ زنانی که باردار هستند یا میخواهند باردار شوند. (اگرچه بهتر است قبل از بارداری فرد واکسن را بزند تا در دوران بارداری به آبله مرغان دچار نشود.)
خطرات آبله مرغان در دوران بارداری

اگر مادر ۶ تا ۲۱ روز قبل از تاریخ زایمان دچار آبله مرغان شود، احتمالا بیماری نوزاد خفیف خواهد بود و به درمان نیازی نخواهد داشت و اگر کمی دیرتر و بین ۵ روز قبل تا ۲ روز بعد از زایمان مبتلا شود و اقدام خاصی برای محافظت از جنین انجام نشود، ۲۵ تا ۵۰ درصد احتمال دارد که نوزاد بین روزهای ۵ تا ۱۰ بعد از تولد به این بیماری مبتلا شود. در این صورت ممکن است وضعیت جدی باشد. بیشتر از ۳۰% نوزادان مبتلا اگر درمان نشوند، جان خود را از دست خواهند داد. اگر بلافاصله بعد از تولد آنتی بادی VZIG به نوزاد تزریق شود، احتمال خطر کاهش پیدا میکند و یا به طور کامل از بین میرود. اگر با وجود درمان باز هم علائم بیماری نوزاد گسترش پیدا کند، داروهای جدید ضد ویروسی میتوانند به کاهش میزان عفونت کمک کنند. اگر تا به حال به آبله مرغان مبتلا نشدهاید یا در این مورد اطمینان کافی ندارید، برای محافظت از خودتان و جنین در حال رشد اقدامات لازم را به عمل بیاورید.
آبله مرغان چگونه درمان میشود؟
۱. استفاده از استامینوفن برای بهبود درد: در صورت تب بالا و یا هرگونه درد به علت آبله مرغان در بدن فرد و بچهها میتوان از استامینوفن استفاده کرد. همچنین استامینوفن موجب بهبود دردهای به وجود آمده در اثر ضایعات روی پوست و دهان میشود. مصرف استامینوفن برای همه افراد از جمله زنان باردار و کودکان بیش از ۲ ماه بیخطر است.
۲. ایبوپروفن: از مصرف مسکنهای ضدالتهاب مانند بروفن اجتناب کنید؛ زیرا باعث بدتر شدن بیماری میشود. همچنین مصرف آسپرین در کودکان زیر ۱۶ سال ممنوع است و به عارضه سندرم ری منجر میشود.
۳. ضایعات را نخارانید: خاراندن ضایعات شما را در معرض خطر عفونت باکتریایی قرار میدهد؛ همچنین میتواند باعث برجای ماندن محل ضایعات شود.
والدین کودکانی که دچار آبله مرغان میشوند، برای جلوگیری از گسترش ویروس باید آنها را از رفتن به مدرسه باز دارند و در خانه از آنها مراقبت کنند. پزشک ممکن است برای تسکین خارش بثورات برای شما آنتی هیستامین یا پماد موضعی تجویز کند. علاوهبر آن میتوانید با استفاده از لوسیونهای بدون عطر و بو و استفاده از لباسهای نخی به کاهش خارش کمک کنید. اگر دچار عوارض ناشی از آبله مرغان شدید و یا در معرض این عوارض قرار داشتید، پزشک شما ممکن است برای شما داروهای ضد ویروسی تجویز کند. این داروهای ضد ویروس آبله مرغان را درمان نمیکنند؛ بلکه باعث کاهش شدت علائم از طریق کاهش فعالیت ویروسی میشوند و این به سیستم ایمنی شما اجازه میدهد تا سریعتر بهبود یابد.
درمانهای خانگی بیماری آبله مرغان
علاوهبر درمانهایی که پزشک برای افراد بیمار تجویز میکند، فرد مبتلا میتواند از درمانهای خانگی برای کاهش عوارض آبله مرغان نیز استفاده کند. در اینجا با برخی از درمانهای خانگی آبله مرغان آشنا خواهید شد.
۱. جوش شیرین: جوش شیرین خارش و سوزش ناشی از آبله مرغان را تسکین میدهد. نصف قاشق غذاخوری جوش شیرین را در یک لیوان آب حل کنید. لیف نرمی را به محلول آغشته کنید و روی قسمتهایی بگذارید که دچار خارش و سوزش است و اجازه بدهید خشک شود. راهحل دیگر این است که نصف یا یک فنجان جوش شیرین را در آب وان حمام حل و داخل این محلول حمام کنید.
۲. جو دوسر: جو دوسر یکی از درمانهای پرطرفدار خانگی برای خارش ناشی از آبله مرغان است. دو فنجان جو دوسر را بکوبید تا بهشکل پودر دربیاید؛ سپس آن را در ۲ لیتر آب ولرم بریزید و بدنتان را به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه با این محلول خیس کنید.
۳. عسل: عسل در بهبود خارش و التیام جوشهای ناشی از آبله مرغان مؤثر است. عسلی طبیعی و باکیفیت تهیه کنید و روی قسمتهایی از بدنتان که جوش و تاول دارد، بمالید. این کار را تا زمانی که زخمها از بین بروند، روزی ۲ تا ۳ بار تکرار کنید.

۴. یاس بنفش هندی: یاس بنفش هندی نیز در درمان آبله مرغان بسیار مؤثر است؛ زیرا خاصیت ضد ویروسی دارد. همچنین این گیاه تا حد زیادی به خشک شدن تاولها و رفع خارش کمک میکند. تعداد کمی برگ یاس بنفش هندی را له کنید و روی جوشها و تاولها قرار بدهید یا میتوانید چند برگ از این گیاه را به آب وان حمام اضافه کنید.
۵. هویج و گشنیز: سوپی که گشنیز و هویج دارد، در درمان آبله مرغان بسیار مفید است. این غذا سرشار از آنتی اکسیدان است که در فرآیند درمان تأثیر بسیار مثبتی دارد. حدود ۱۰۰ گرم (یک فنجان) هویج را خرد کنید. ۶۰ گرم (نصف فنجان) هم برگ تازه گشنیز را با هویج در دو و یک چهارم فنجان آب بجوشانید تا نصف آب تبخیر شود. این سوپ را به مدت یک ماه روزی یکبار نوش جان کنید. همچنین برای تقویت بنیهتان میتوانید هویج و برگ گشنیز را به صورت آبپز بخورید.

۶. سرکه قهوهای: یکی از راهحلهای مؤثر برای درمان آبله مرغان استفاده از سرکه قهوهای است. این روش درمانی خارش پوست را از بین میبرد و به بهبود زخمها و جلوگیری از ایجاد جایِ زخم کمک میکند. نصف فنجان سرکه قهوهای را به آب ولرم داخل وان حمام اضافه کنید و حدود ۱۰ الی ۱۵ دقیقه درون این محلول حمام کنید.
۷. دمنوشهای گیاهی: برای درمان آبله مرغان میتوانید از انواع دمنوشهای گیاهی ملایم و آرامبخش مانند دمنوش بابونه، ریحان مقدس، گل همیشه بهار و بادرنجبویه استفاده کنید. یک قاشق غذاخوری از هر یک از این گیاهان را داخل یک فنجان آب جوش بریزید، بگذارید چند دقیقه دم بکشد؛ سپس از صافی رد کنید. مقدار بسیار کمی دارچین، عسل و آب لیمو ترش را به آن اضافه و بعد نوش جان کنید. این چای گیاهی را تا زمانی که بهبودی کامل حاصل نشده است، روزی چند بار استفاده کنید.
۸. روغن چوب صندل: روغن چوب صندل به دلیل داشتن خواص ضدعفونی کننده و ضدالتهابی در درمان زخمهای آبله مرغان تأثیر زیادی دارد. این روغن جای زخمها را نیز از بین میبرد. چند قطره روغن چوب صندل خالص را به یک قاشق چایخوری روغن حامل مثل روغن بادام اضافه کنید و روی جوشها بمالید. این کار را تا بهبودی کامل تمامی زخمها بهطور منظم انجام بدهید.
۹. روغن اسطوخودوس: روغن اسطوخودوس از دیگر درمانهای مؤثر برای کاهش سوزش و خارش ناشی از بیماری آبله مرغان است. روغن عصاره اسطوخودوس را با مقدار کمی از روغنهای حامل مانند روغن نارگیل یا بادام رقیق کنید و روی ناحیهی آسیب دیده پوست بمالید؛ سپس بگذارید تا خشک شود. این کار را روزی ۲ بار تکرار کنید. همچنین میتوانید چند قطره روغن عصاره اسطوخودوس و بابونه را داخل آب ولرم بریزید و به مدت ۱۰ دقیقه بدن خود را با آن خیس کنید.

۱۰. گل کالاندولا: کالاندولا یا گل همیشه بهار برای از بین بردن خارش ناشی از بیماری آبله مرغان مورد استفاده قرار میگیرد. دو قاشق غذاخوری کالاندولا و یک قاشق چایخوری برگ عنبر سائل را در یک فنجان آب بریزید و بگذارید یک شب بماند. صبح این مخلوط را کاملا آسیاب کنید و ماده به دست آمده را مستقیم روی جوشها بگذارید. زمانی که کاملا خشک شد، زخمها را بشورید.