خشم هم مانند سایر هیجانات از جمله ترس، شادی، اضطراب و ... مقدار مشخص آن مفید است، اما آنچه مهم است این است که به چه میزان و شدت آن را تجربه کرده و چطور آن را مدیریت کنیم.
یک روانشناس خشم را یک هیجان مفید برای بدن دانست و تاکید کرد: آنچه مهم است نحوه بروز خشم است، به نحوی که به فرد و دیگران آسیب نرساند.
به گزارش ایسنا، یوخابه محمدیان به مناسبت روز جهانی بدون خشونت (۱۸ دسامبر- ۲۷ آذر)، از خشم به عنوان یک هیجان مفید برای بدن یاد کرد و افزود: خشم هم مانند سایر هیجانات فواید خاص خود را دارد.
وی افزود: زمانی که افراد یا چیز‌هایی مانع رسیدن ما برای برطرف کردن نیازهایمان می‌شوند، هیجان خشم بروز پیدا می‌کند و این هیجان است که به ما انگیزه می‌دهد که آن موانع را برای رسیدن به اهداف و برطرف کردن نیازهایمان برداریم، اما آنچه مهم است این است که افراد بین خشم و پرخاشگری تفاوت قائل شوند.
وی افزود: خشم احساسی است که در درون افراد تجربه می‌شود و حتی به لحاظ جسمانی ضربان قلب و فشار خون را بالا می‌برد، اما پرخاشگری آنجایی است که این خشم بیرون آمده و در رفتار افراد بروز پیدا می‌کند.
محمدیان گفت: خشم هم مانند سایر هیجانات از جمله ترس، شادی، اضطراب و ... مقدار مشخص آن مفید است، اما آنچه مهم است این است که به چه میزان و شدت آن را تجربه کرده و چطور آن را مدیریت کنیم.
این روانشناس خاطرنشان کرد: نکته دیگری که باید در زمینه خشم بدانیم این است که افراد در تجربه یکسان یک موقعیت خشم برانگیز با یکدیگر متفاوت هستند، بطور مثال دو فرد در یک موقعیت مشابه در رانندگی، زمانی که خودرویی مقابل آنها می‌پیچد میزان خشم متفاوتی دارند و ممکن است یک نفر بسیار خشمگین شده، اما در فرد دیگر اصلا هیجان خشم بروز پیدا نکند.
وی افزود: این مسئله به تفاوت در برداشت افراد برمی گردد، به عنوان مثال یک فرد پیچیدن خودرو در مقابل خودش را نوعی حرکت توهین آمیز می‌داند، اما فرد دیگر آن را یک مسئله طبیعی در رانندگی می‌داند و همین تفاوت معنا و برداشت موجب می‌شود فرد اول به شدت از این حرکت عصبانی شده و و فرد دوم عصبانی نشود.
این روانشناس در ادامه با اشاره به سه واکنش مختلف افراد در مواجهه با یک موقعیت خشم برانگیز گفت: در هنگام خشم افراد سه راه شامل "بیان کردن"، " فروخوردن خشم" و یا "کنترل خشم" را در پیش می‌گیرند.
وی افزود: در راه اول که "بیان کردن" خشم است هم می‌تواند به شکل جرات وارانه باشد و هم به شکل پرخاشگرانه که متاسفانه بسیاری افراد شکل بیان "جرات وارانه" خشم را با شکل "پرخاشگرانه" آن اشتباه می‌گیرند.
این روانشناس گفت: شکل جرات وارانه خشم زمانی است که افراد بتوانند از حقوق خود بدون تعدی به حقوق دیگران دفاع کنند که بسیار توصیه می‌شود، اما در شکل پرخاشگرانه فرد وارد حوزه تعدی به حقوق دیگران می‌شود که به هیچ وجه مورد تایید نیست.
وی در خصوص دلایل پرخاشگری برخی افراد هم گفت: پرخاشگری مزایای کوتاه مدتی دارد، اما در طولانی مدت چیزی جز پشیمانی و آسیب و ... به دنبال ندارد.
وی افزود: اولین مزیت کوتاه مدت پرخاشگری احساس تخلیه هیجان است، اما تحقیقات نشان می‌دهد که این تخلیه آنی هیجانی در قالب پرخاشگری با گذشت زمان موجب ایجاد احساس گناه، پشیمانی و شرم در افراد می‌شود.
محمدیان گفت: مزیت دوم و کوتاه مدت پرخاشگری باج گرفتن از دیگران است، بطور معمول سایر افراد در مقابل فردپرخاشگر کوتاه آمده و عقب نشینی می‌کنند، اما در طولانی مدت این شرایط موجب تخریب تمام رابطه فرد پرخاشگر با دیگران شده و به نوعی او را تنها می‌کند.
محمدیان در ادامه به واکنش دوم افراد در مواجه با خشم اشاره کرد و افزود: برخی افراد هستند که هنگام مواجه با موقعیت خشم برانگیز، خشم را درون خود می‌ریزند، بدون آنکه آن را برای خود حل کرده باشند.
وی افزود: فروبردن خشم و کنترل خشم مورد تاکید است، اما زمانی که فرد شیوه‌های آرام سازی خود را از درون بداند و مسئله خشم را برای خود حل کرده باشد، اما زمانی که فرد این مهارت را نمی‌داند و مسئله خشم برانگیز برای او حل نشده، درون ریختن خشم فرد را با طیف وسیعی از اختلالات روانی مواجه می‌کند.
وی افزود: حتی این شرایط فرد را مبتلا به مشکلات جسمی از جمله مشکلات گوارشی، سر درد و... می‌کند، بنابراین مسئله خشم برانگیز باید ابتدا حل شده و فرد خشم خود را کنترل نماید.
محمدیان تصریح کرد: دسته سوم افرادی هستند در مواجه با موقعیت خشم برانگیز خشم خود را بروز نمی‌دهند، اما آن را درون خود هم نمی‌ریزند. این افراد با شیوه آرام سازی خشم خود را کنترل می‌کنند، بطور مثال روی افکار خود کار کرده و آنها را تغییر می‌دهند تا از حالت خشم خارج شوند که این واکنش بسیار توصیه می‌شود.
وی در ادامه در خصوص راهکار‌های کنترل خشم هم گفت: اولین راه یادگیری مهارت‌های کنترل خشم است، بطور مثال اگر افراد مهارت‌های "جرات وارانه" را یاد بگیرند، قادر خواهند بود بدون پرخاشگری خشم خود را بروز داده و از حق و حقوق خود دفاع کنند.
محمدیان گفت: راهکار دیگر آن است که معنای رفتار‌ها و موقعیت‌ها را برای خودمان تغییر دهیم، به عنوان مثال درهمان مثال پیچیدن یک راننده جلوی راننده دیگر اگر با خودمان صحبت کنیم که آن فرد شاید مجبور شده و شاید هر دلیل دیگری برای این کار دارد و نباید به آن اهمیت داد، فرد به راحتی می‌تواند آرام شده و خشمگین نشود.
وی افزود: راهکار دیگر در این زمینه این است که بدانیم خشم یک نقطه صفر تا ۱۰۰ دارد و مدت زمان رسیدن افراد از این نقطه صفر به ۱۰۰ با یکدیگر متفاوت است، برخی ظرف چندثانیه به نقطه ۱۰۰ یا به اصطلاح به نقط جوش می‌رسند و برخی مدت زمان طولانی تری نیاز دارند تا به این نقطه برسند.
این روانشناس تاکید کرد: هرچه افراد تمرین کرده تا این مدت زمان صفر تا ۱۰۰ را افزایش دهند قطعا می‌توانند کنترل بهتری روی خشم خود داشته باشند.
محمدیان گفت: اگر افراد تمرین کنند به محض بروز هیجان خشم، نفس عمیق کشیده و تمام موقعیت‌های خشم برانگیز خود را بنویسند قطعا بین این زمان صفر تا ۱۰۰ فاصله ایجاد می‌شود.
این روانشناس گفت: راهکار دیگراین است که فرد تمرین کند که از قبل به پیامد‌های بروز خشم در موقعیت‌های خشم برانگیز فکر کند، اینکه بروز خشم می‌تواند چه مخاطراتی هم به لحاظ روانی و هم به لحاظ سلامت جسمانی برای او داشته باشد.
وی افزود: در جمع بندی پایانی می‌توان گفت خشم یک هیجان مطلوب است که باید بروز داده شود، اما این نحوه بروز درست خشم است که نیازمند یادگیری برخی مهارت هاست که وارد فاز خشونت و پرخاشگری نشود.
