bato-adv
bato-adv
واکاوی ابزار تازه سرمایه‌گذاری مالی اردوغان برای مهار کاهش ارزش لیر

رونمایی از «دلار ترکی»!

رونمایی از «دلار ترکی»!

این طرح به ناگهان سقوط لیر را متوقف کرده است. با این وجود، نگرانی‌ها مبنی بر ایجاد بدهی عمومی بزرگ و افزایش نرخ تورم ترکیه بر اثر اجرای آن طرح جدی است.

تاریخ انتشار: ۰۹:۳۲ - ۰۱ دی ۱۴۰۰

فرارو- رونمایی «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه از ابزار تازه سرمایه‌گذاری لیر براساس نرخ ارز خارجی باعث ایجاد تحولی در بازار‌ها در روز سه شنبه شد و ارزش دلار امریکا را در برابر لیر ترکیه بیش از ۲۹ درصد در یک روز کاهش داد.

چه رخ داده است؟

به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی، اردوغان مدت‌ها اصرار داشت که ترکیه باید نرخ بهره پایین‌تری داشته باشد و در ماه آگوست بانک مرکزی آن کشور مجموعه‌ای از کاهش نرخ بهره را در دستور کار قرار داد که در چند ماه گذشته اجرایی شده است. کاهش نرخ بهره واقعی به کم‌تر از نرخ تورم ۱۴ درصد سرمایه گذاران ترکیه را مجبور کرد تا فرار سرمایه به سمت بازار‌های ارز خارجی (هم، چون فارکس) داشته باشند.

اردوغان با ابزار تازه سرمایه‌گذاری لیر، شب گذشته این وحشت را متوقف کرده است. دست کم، فعلا.

ابزار تازه که توسط برخی در رسانه‌های اجتماعی برچسب «دلار ترکیه» خورده راه حلی برای این مشکل ارائه داده است: اگر سرمایه گذاران ارز‌های خارجی خود را به لیر تبدیل کرده و در یک حساب پس‌انداز با سررسید معین سرمایه‌گذاری کنند خزانه داری ترکیه تضمین می‌کند که بازدهی مشابه بازار‌های فارکس را دریافت خواهند کرد و اگر بازار فاکس کم‌تر از نرخ بهره رسمی باشد سرمایه گذاران کماکان نرخ بهره رسمی را دریافت خواهند کرد.

«نورالدین نباتی» وزیر دارایی ترکیه در بیانیه‌ای کتبی اعلام کرده که بازار تازه دارای گزینه‌های سررسید سه، شش، نه و دوازده ماهه خواهد بود و اگر سرمایه گذاران سپرده خود را پیش از اتمام مدت زمان مشخص از حساب‌های پس‌انداز برداشت کنند تنها بازدهی پس اندازشان براساس نرخ فارکس را دریافت خواهند کرد.

این ابزار اساسا نیاز سرمایه گذاران ترک به نگه داشتن پول‌شان در سپرده‌های ارزی را از میان برداشته و انگیزه زیادی برای خرید لیر ایجاد کرده است. به گفته اتحادیه بانک‌های ترکیه علیرغم آن که بازار‌ها در روز‌های گذشته تعطیل بودند بیش از یک میلیارد دلار خرید و فروش و مبادله بانکی صورت گرفته است.

با این وجود، اقتصاددانان به طور گسترده از این طرح انتقاد کردند، زیرا باعث افزایش بدهی عمومی می‌شود و خزانه داری هر تفاوتی بین نرخ ارز خارجی و لیر را پرداخت می‌کند. «تیم اش» استراتژیست ارشد در Blue Bay Asset Management در لندن می‌گوید: «در واقع، همه این اقدامات تنها دلاری شدن را افزایش می‌دهد، زیرا پایه سپرده در فارکس یا مرتبط با فارکس خواهد بود و دلاری شدن از بخش خصوصی به بخش دولتی تغییر جهت و انتقال پیدا می‌کند».

از سوی دیگر، بسیاری از اقتصاددانان ترکیه استدلال کردند که بازار تازه باعث افزایش پنهانی نرخ بهره خواهد شد، زیرا خزانه داری در واقع، تفاوت با تورم را نیز پرداخت خواهد کرد. «رفعت گورکای ناک» اقتصاددان مشهور در توئیتی نوشت: «آنان یک افزایش حماسی نرخ بهره را انجام دادند بدون آن که نام آن را افزایش بگذارند». «محفی اگیلمز» یکی دیگر از اقتصاددانان مشهور ترکیه می‌گوید: «اگر نرخ ارز ۴۰ درصد و نرخ بهره ۱۴ درصد باشد خزانه داری ۲۶ درصد را در این بین پرداخت خواهد کرد و این نرخ بهره نامیده نخواهد شد؟! باورنکردنی است».

هم چنین، نگرانی‌هایی وجود دارد که ابزار تازه مالی نرخ تورم را به سطوح بالاتری برساند، زیرا برای اجرای آن طرح لیر بیش‌تری برای تزریق به بازار‌ها مورد نیاز است.

یک طرح قدیمی؟

این ابزار مالی تجربه قدیمی مشابهی را به کارشناسان یادآوری می‌کند که ترکیه در دهه ۷۰ میلادی اجرایی نمود. در آن زمان ترکیه برای جذب جریان ارز خارجی (عمدتا از شهروندان ترک مقیم خارج از کشور) تلاش کرد و طرحی تحت عنوان «سپرده‌های قابل تبدیل لیر ترکیه» (CTLD) را مطرح کرد. همان طور که در آن زمان شناخته می‌شد این طرح پرداخت اصل و سود سپرده‌ها را در برابر تمام خطرات ناشی از کاهش ارزش واحد پول ملی تضمین می‌کرد.

این طرح در نهایت منجر به انفجار بزرگ اعتباری توسط بانک‌های داخلی ترکیه شد و موج تازه‌ای از تورم را به راه انداخت و بار طاقت فرسایی را بر دوش خزانه ترکیه گذاشت و در نهایت در سال ۱۹۷۸ به اجرای آن پایان داده شد و ۲.۵ میلیارد دلار بدهی را برای ترکیه به بار آورد.

«باریش سودان» روزنامه نگار برجسته ترک روز سه شنبه در ستونی نوشت که این ایده ابتدا توسط مقامات در سال ۲۰۱۸ میلادی مطرح شد، اما به سرعت به دلیل پیامد‌های اجتماعی و عمیق بر خزانه کشور رها شد.

به گفته منابع مطلع که «سودان» با آنان در ارتباط بوده «لطفی الوان» وزیر دارایی ترکیه که اخیرا استعفا داد امسال پس از آغاز سقوط ارزش لیر با این ایده مخالفت کرده بود. او گفته بود اگر این طرح در زمان بحران فارکس از کنترل خارج شود دولت ترکیه ضربه شدیدی خواهد خورد و بحران عمیق‌تر خواهد شد و خطرات را برای ترکیه افزایش خواهد داد. هم چنین، الوان گفته بود این طرح می‌تواند به معنای انتقال ثروت به اقشار پردرآمد جامعه باشد، زیرا آنان نسبت به سایرین قادر به سرمایه‌گذاری و بازده بیش‌تر و بهتری هستند.

ترکیه

در هر صورت، تاثیر فعلی این طرح بر نرخ ارز موجی از شادی را در محافل دولتی ترکیه به راه انداخته است. «فخرالدین آلتون» مدیر ارتباطات اردوغان گفته است: «تحولات اخیر نشان می‌دهند که رئیس جمهوری بار دیگر به وعده خود عمل کرده است». «عمر چلیک» سحنگوی حزب عدالت و توسعه مجموعه‌ای از عکس‌ها را در توئیتر به اشتراک گذاشت که به نظر می‌رسد اردوغان در آن در حال برداشتن پرچم ترکیه از روی زمین است. چلیک نوشت: «ترکیه برنده است». روزنامه «صباح» وابسته به دولت ترکیه نیز در تیتر اصلی سایت خود نوشت: «اعلام طرح از سوی اردوغان کمر دلاری شدن را شکست».

روزنامه «ینی شفق» حامی دولت مصاحبه‌ای را با شهروندی که روز سه شنبه در حال رفتن به صرافی بود و پس‌انداز دلاری خود را فروخت منتشر کرده است. او گفته است: «من خوشحالم که ارزش دلار امریکا کاهش یافته است اگرچه من ضرر کردم».

منبع: میدل ایست آی
ترجمه: فرارو

ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۳:۳۴ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
اعتبار کپی والمثنی ندارد اعتبار پول چاپ شده برای دولت مردان یک کشور حیثیت وناموس محسوب شده و محافظت از ان تکلیف دولت مردان است فرض کنید یک نفر وقتی دلار در بازه ای از زمان ماضی 3500تومان بود یکصد میلیون تومان در بانکی سپرده گذاری کرده و با شروع تورم افسار گسیخته نه دلار بخرد ونه اتومبیل و نه در مسکن سرمایه گذاری بکند و ......با جریحه دار شدن عرق ملی یک وطن دوست تمام عیار گردد در حدود سه الی شش ماه با دلار 30000هزار تومنی مواجه شده و ارزش اندوخته وی به حدود یکدهم تقلیل میابد. ایا ترمیم ارزش تقلیل وجه سپرده گذار صرفا افزایش پنهانی نرخ بهره و باعث افزایش بدهی عمومی و خزانه داری محسوب شده و بایستی کل زیان از دولت به ملت (سپرده گذار)تحمیل گردد ویا انکه دولت مردان مسولیت و هزینه رفتار های اقتصادی خود را راسا متحمل شوند قضاوت با شماست و در این میان برنده کسانی هستند که پول کاغذی را تبدیل به کالا نموده اند درست همین اتفاق در کشور خودمان رخ داد وپاداش پایمردان طرفدار ارز ملی زیان مالی بدون حمایت دولت وقت بود
ناشناس
Canada
۱۳:۲۹ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
نه اسراییل ونه روسیه و نه حتی کشورهای اروپایی دوست ندارند ترکیه موفق شود. هر چند برای ما ایرانیها هم در طول تازیخ یک واخد سیاسی قدرتمند حاکم بر اناطولی یا روسیه خبر خوبی نبوده ولی از جهتی ترکیه اخدین کشوری است که در برابر طرح ویران کردن خاورمیانه بزرگ جان بدر برده ولی حالا اگر ترکیه هم اسیر این طرح بشود هم ملتهای خاودمیانه و از جمله ایران شانس کمتری برای توسعه خواهند داشت و هم قدرتهای منطقه ای مانند روسیه از همه بیشتر خوشحال میشوند
ناشناس
Turkiye
۱۲:۴۱ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
والا ما در ترکیه زندگی می کنیم، خیلی وقته که تمامی مال ها و رستوران ها و مراکز توریستی در حال کار با ظرفیت کامل هستند. در یک مقطع کوتاه محدودیت هایی ایجاد شد.
ناشناس
Canada
۱۳:۰۱ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
تعطیل شدن مالها و رستورانها و صنعت توریست حتی یک ساعت برای اقتصاد ضرر دارد چه برسد مدت کوتاه. بزرگترین درامد نوریستی ترکیه از توریستهای ثروتمند المان و انگلیس و شمتل اروپا بود که ماهها هست قطع شده. البته توریستهای تیرانی هم ماهها بشدت کاهش یافته بود.
ناشناس
Canada
۱۳:۴۱ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
ما هم که در کانادا هستیم شاهدیم که ماهها مالها و رستورانها باز شده ولی این را هم شاهدیم که فروش و رونق انها حتی به ۳۰ درصد قبل از کرونا نمیرسد و بسیاری از رستورانها و حتی فروشگاهها و هنل ها برای همیشه تعطیل شدند و برخی احتصاص به سالن تزریق واکسن یافتهاند. حالا بماند که برای دومین تعطیلات کریستمس خبری از سفر صدها میلیون کانادایی و اروپایی و امریکایی به جنوب و سواحل گرم مدیترانه و کارائب نیست. اینها مهم هست و تاثیر خود را دارد نشان میدهد. الان کوبا عملا قحطی است چون سالها بود که توریستهای کانادایی و اروپایی رونقی به اقتصاد فلک زده کمونیستی کوبا داده بودند ولی دو سال است که سفر به کوبا تقریبا متوقف شده.
امين ميرزائى
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۲۴ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
سوئيس يه زمانى محلِ دعوای چن تا گروهِ مذهبی/سیاسی بود . اینقده خون همو ریختن که فهميدن جنگ فایده نداره . خونریزای سابق مهاجرت کردن آمریکا شدن آمیش ! آمیش جماعت از خشونت پرهیز داره . سوئيسم تو همه جنگا اعلامِ بیطرفی کرده . اینه که وضعِ سوئيس اونه ، وضعِ خاورميانه اينه !!!!
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۴۸ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
تازه اون میخواست امپراتور شود و امپراتوری عثمانی را زنده کند همین هم باعث شد دماغش بشکنه
انتشار یافته: ۲۲
ناشناس
Canada
۰۹:۴۹ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
اردوغان از نظر منافع ملت ایران شاید جای انتقاد داشته باشد ولی برای ملت ترکیه دلسوز واقعی است. اردوغان براحتی مانند زمامداران ایران میتوانست ارز چند نرخی و ترجیهی اعلام کند و به بانکهای ترکیه مانند بانکهای ایران اجازه دهد سود موهوم بپردازند تا چند سال راحت حکومت کند ولی اردوغان سخت ترین راه را انتخاب کرد که همان باقی ماندن در لیر تک نرخی و ادامه جذب سرمایه از کشورهای همسایه و توریست و رونق کار و تولید است. راه بسیار سختی است ولی اردغان حاضر شد خود را فدای منافع بلند مدت ملت ترکیه کند. عوض ارز ترجیحی و یارانه و چند نرخی که سالها باعث تلنبار ابرچالش ها در ایران شده که حالا کسی نمیتواند در ایران ان را حل کند اردوغان حاضر شد همه فشارها زا تحمل کند ولی از اصل رقابت و تک نرخی بودن لیر نگذرد. اردوغان همان حرف کشورهای پیشرفته را میزند که بت وجود تورم پنج درصدی ولی نرخ سود بانکی را برای جلوگیری از رکود صفز اعلام کردند. فقط نفاوت در این است که اقتصاد ترکیه ضعیفتر از اقتصاد امربکا یا المان است و به همین خاطر راه تامین منافع ملت ترکیه برای اردوغان بمراتب دشوار تر است. ولی دست مریزاد که حاضر شد برای منافع بلمد مدت ملتش خود و شهرتش را قربانی کند
ناشناس
Canada
۰۹:۵۷ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
تبریک به ملت ترکیه که اکثریت انها متوجه شدند نابرده رنج ملتی پیشرفت نمیکند و از اردوغان برای باقی ماندن در سیاست لیر تک نرخی حمایت میکنند. داه ملت ترکیه بسیار سخت است ولی همین که متوجه هستند برای انها امید بسیار بزرگی است
ناشناس
United States of America
۱۱:۲۷ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
چه شعارهاي زيبايي.حيف كه واقعيت چيز ديگري است
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۰۷ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
تبریک به شما که پیداش کردی اونم از کانادا
ناشناس
Canada
۱۳:۱۱ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
به ۱۲۰۷. عزیز همین که سالها در امریکا و کانادا زندگی کردیم و بخاطر شغل خود این جوامع را مطالعه کردیم است که متوجه شدیم چه اندازه این جوامع بسیار سخت کار و تحصیل می کنند و چه اندازه غنی و عمیقا توسعه یافته تر حتی از ترکیه هستند. دهها ستل کار سخت و تحصیل سخت و شتایسته سالاری لتزم است تا تازه وارد بلوک کشورهای توسعه یافته سد. چین چهل سال است که رسد واقعی دو رقمی دارد ولی هنوز حتی از نظر معیارهای سزانه به گرد تایوان یا ژاپن و حتی کره جنوبی نمیرسد. المان و اتریشب و کانادا و امریکا که جای خود دارد. البته اگر زندگی تعدادی مهاجر و پناهنده یا اقلیت نژادی را مبنا قیاس قرار دهید بنظر این کشورها فقیرند ولی حقیقت ثروت و توسعه یافتگی اکثریت اصلی این جوامع فرسنگها با تبلیغات و شعارها دوستان ضدغربی فاصله دارد
چوبین
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۰۱ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
یاد طرح احمدی نژاد افتادم.
ناشناس
Canada
۱۰:۱۲ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
ریشه اصلی بحران اقتصادی ترکیه همان شیوع کووید است و ترکیه که سالی ۶۰ میلیون توریست داشت ضربه سنگینی خورد که حالا دارد خودش را نشان میدهد. فقط هم ترکیه نیست. الان همه کشورهای دنیا از جمله امریکا و کانادا و اروپا و چین در بحران تورم و ساختمان و... هستند. ریشه تقریبا همگی این بحرانها همان شیوع گروناست. مگر شوخیست که مثلا سالی چند صد میلیون سفر توریستی تعطیل بشه یا مالها و رستورانها ببندند و اتفاقی نیافتد،؟ تنها تفاوت این است که کشورهای ثروتمند توسعه یافته بنیه اقتصادی قویتری دارند و نتایج بحران کرونا در انها تعدیل میشور یا دیرتر خود را نشان میدهد ولی در کشورهایی مانند ترکیه زودتر و شدیدتر خود را نشان داده. اما دولت ترکیه سختترین راه اما بهترین راه را انتخاب کرده یعنی ترجیح رونق اقتصادی بر رکود. همان راهی که کشورهای پیشرفته دنیا با سیاست سود بانکی صفر انتخاب کردند‌ ارزوی موعفیت برای ملت ترکیه باید داشته باشیم چون راه سخت اما درست را انتخاب کردند
ناشناس
United States of America
۱۱:۲۵ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
بهترين راه؟! اين طرح بسيار خام و حساب نشده است و شكست آن قطعي است.علم اقتصاد دستور پذير نيست
ناشناس
Canada
۱۰:۲۳ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
لطفا دوستان ترکیه را با ایران قیاس نکنند. ترکیه حتی یک بشکه نفت یا گاز ندارد و از ان مهمتر مسئولن ترکیه اگاهانه تصمیمات سخت را انتخاب کردند ولی چون مسئولان دولتهای ایران همیشه از راه ناچار تن به اصلاحات اقتصادی یا ریال ارزان برای کمک به صادرات یا کاهش تحریم می دهند هدگز نتیجه نمی گیدند.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۱۵ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
ربطی به داشتن یا نداشتن نفت ندارد. نفت فقط زمان رسیدن به توهم را کوتاه می کند. اردوغان هم یک کشور رو به رشد که با ناتو و آمریکا پیوند خورده بود را تحویل گرفت و حالا فکر کرده خبری هست. البته مطمئن هستم این جا هم روس ها دارن توهم زا تزریق می کنند
ناشناس
Canada
۱۳:۱۹ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
عزیز. ترکیه سالی ۱۵۰ میلیارد دلار باید نفت و گتز وارد کند. ایران نه تنها نیاز ندارد سالی ۱۵۰ میلیارد دلار نفت و گاز وارد کند بلکه تا قبل از تحریم سالی ۱۵۰ میلیرد دلار نفت و گاز صاد میکرد. یعنی ۵۰۰ میلیارد دلار هر سال از ترکیه جلوتر بود. ۵۰۰ میلیارد دلار حتی سه برابر مازاد تجاری چین! می دانید ۵۰۰ میلیارد دلار سالانه اگر درست مدیریت نیشد ایران باید جداقل چند برابر ترکیه حجم اقتصاد و ثروت سرانه بیشتر داشت؟ افسوس که حالا ارزوی برخی ملت ایران شده رسیدن به ترکیه یا خریدن خانه و سفر در ترکیه! واقعا چه بلایی سر ما امد
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۱۲ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
بیشتر مشکلات اقتصادی ترکیه به خاطر سیاست های ماجراجویانه منطقه ای اش هست اگر دست از مداخله در کشورهای دیگر بر دارد و فقط بر روی داخل کشور تمرکز کند اوضاعش سریع راه میفتد ترکیه از این راه اشتباه که کشورهای دیگر منطقه رفته اند و جز بدبختی برای ملتشان ثمره ای نداشته است درس عبرت بگیرد و دست از مداخله در کشورهای دیگر بر دارد ترکیه باید بداند مداخله در کشورهای منطقه =بدبختی و فلاکت در کشور خودتان
ناشناس
Turkiye
۱۳:۴۶ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
ایران؟
ناشناس
United Arab Emirates
۱۱:۳۷ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
به هر حال لعنت و تف به هرچی پانترکه
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۲۳ - ۱۴۰۰/۱۰/۰۱
میشه خودت رو معرفی کنی؟
میشه بگی این پان ترکها چه چوب تری بهت ... که انقدر دل پری ازشون داری؟
عزیز من در هر کشوری ناسیونالیست وجود داره از جمله در ایران و یا اروپا که به اسم راست افراطی شناخته میشن و طرفدارهایی هم دارن حالا به نظر شما مردم اروپا باید بیان به اونها فحش بدن ؟ نه جانم تا وقتی یاد نگیری که کنار دگراندیشان حتی تندروها زندگی کنی و به عقاید اونها احترام بگذاری خودت هم تبدیل میشی به چپ افراطی