در جدیدترین رکورد صنعت فضایی کشور؛ ماهواره‌های «مهدا»، «کیهان ۲» و «هاتف ۱» با موفقیت در مدار قرار گرفتند. یکشنبه هشتم بهمن ۱۴۰۲ در آستانه دهه فجر و چهل و پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، برای نخستین بار پرتاب همزمان موفق یک ماهواره به همراه دو محموله تحقیقاتی ایرانی، با ماهواره بر «سیمرغ» انجام شد. ماهواره بر سیمرغ یک، ماهواره بر سوخت مایع دو مرحله‌ای است که در هفتمین پرتاب تحقیقاتی خود توانست با تزریق چندگانه ماهواره ها، دریچه‌ای جدید به روی پرتاب‌های فضایی کشور باز کند.
ایــــن پرتاب موفقیت‌آمیز ۲۴ ساعت پس از بیانیه‌ای مشترک تروئیکای اروپایی عضو برجام صورت می‌گیرد که پرتاب ماهواره ثریا با استفاده از ماهواره بر «قائم۱۰۰» را محکوم کردند. ماهواره ثریا که یک ماهواره مخابراتی و از سری ماهواره‌های تحقیقاتی SRI ساخت پژوهشگاه فضایی ایران است اوایل هفته گذشته به فضا پرتاب شد. این یازدهمین پرتاب ماهواره در دولت سیزدهم است که با موفقیت انجام می‌شود.
به گزارش دنیای اقتصاد، ماهواره مهدا، یک ماهواره ۳۲ کیلوگرمی از سری ماهواره‌های سبک وزن پژوهشگاه فضایی ایران برای آزمایش زیرسامانه‌های توسعه یافته ماهواره‌ای طراحی و ساخته شده است. ماهواره مهدا ماهواره‌ای تحقیقاتی است که مراحل طراحی، ساخت، تجمیع و آزمون آن در پژوهشگاه فضایی ایران انجام شده است و نانوماهواره‌های کیهان ۲ و هاتف ۱ نیز توسط شرکت صنایع الکترونیک ایران وزارت دفاع (صاایران) طراحی و آماده پرتاب شده اند. ماموریت اصلی این ماهواره، بررسی صحت عملکرد ماهواره بر سیمرغ در تزریق چندگانه محموله‌های فضایی در مدار پایین زمین و ارزیابی عملکرد برخی از طراحی‌های جدید و قابلیت اطمینان فناوری‌های بومی در فضاست.
نانو ماهواره کیهان ۲، از سری ماهواره‌های مکعبی شرکت صاایران وزارت دفاع است که با وزن کمتر از ۱۰ کیلوگرم و برای اثبات فناوری موقعیت یابی فضاپایه طراحی و ساخته شده است و امکان تعیین موقعیت را به صورت بومی و مستقل از سامانه‌های موقعیت یابی جهانی، برای گیرنده‌های زمینی فراهم می‌کند. در این ماهواره، از زیرسامانه تعیین و کنترل وضعیت به منظور نشانه روی پایدار و دقیق به سمت زمین، استفاده شده است. نانو ماهواره هاتف ۱، نیز، از سری ماهواره‌های مکعبی شرکت صاایران (صنایع الکترونیک وزارت دفاع) با وزن کمتر از ۱۰ کیلوگرم به منظور اثبات فناوری مخابرات باند باریک با کاربرد اینترنت اشیاست. این ماهواره به عنوان نسخه آزمایشی اول از مجموعه ماهواره‌های منظومه ماهواره‌ای شهید سلیمانی، به فضا پرتاب شده است.
ماهواره بر سیمرغ که توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح ساخته شده است، ماهواره مهدا و دو نانوماهواره کیهان ۲ و هاتف ۱ را از پایگاه امام خمینی (ره) وزارت دفاع با موفقیت در مدار بیضوی با ارتفاع کمینه ۴۵۰ کیلومتر و ارتفاع بیشینه ۱۱۱۰ کیلومتری زمین تزریق کرد. هفته گذشته نیز با پرتاب موفق ماهواره تحقیقاتی ثریا به فضا، رکورد جدیدی در ارتفاع پرتاب (۷۵۰ کیلومتری) به ثبت رسید. این ماهواره تحقیقاتی جزو ماهواره‌های سبک وزن است که صفر تا ۱۰۰ آن را متخصصان داخلی پژوهشگاه فضایی ایران ساخته اند. ثریا به وسیله ماهواره بر «قائم ۱۰۰» ساخت نیروی هوافضای سپاه به فضا پرتاب شد. وزن این ماهواره نزدیک به ۵۰ کیلوگرم و ابعاد آن کمتر از یک مترمربع است.
اهدافی که برای تحقق آن ماهواره ثریا به فضا پرتاب شد، شامل آزمون عملکرد و قابلیت اعتماد زیرسامانه‌های ماهواره‌ای و بررسی وضعیت ارتباطات ایستگاه‌های زمینی با ماهواره است. فناوری‌هایی مانند لینک ارتباطی مخابراتی، سنسور‌های تعیین موقعیت، زیرسامانه تعیین توزیع و توان، تجهیزات سخت افزاری و ساختار‌های نرم افزاری مدیریت حالت‌های مختلف و پنل‌های خورشیدی بازشونده در جهت تامین بهینه توان ماهواره، در این ماهواره گنجانده شده است. سخنگوی دولت در این خصوص نوشت؛ یازدهمین پرتاب فضایی موفق در دولت سیزدهم با پرتاب همزمان سه ماهواره ایرانی مهدا، کیهان۲ و هاتف۱ با ماهواره بر سیمرغ، یک پیام مهم داشت: «ما می‌توانیم» امروز اثبات شده هرجا به توانمندی جوان نخبه ایرانی اعتماد کردیم، موفقیت حاصل شده است.
ایران در بحبوحه افزایش تنش‌ها با غرب است که سه ماهواره را به مدار زمین پرتاب می‌کند. رسانه‌های غربی پرتاب هم زمان سه ماهواره ایرانی توسط یک ماهواره بر ساخت وزارت دفاع را مورد توجه قرار داده و برخی از آنها این اقدام را که در فاصله کمی از پرتاب ماهواره «ثریا» انجام شد، بی اعتنایی ایران به انتقاد‌های غرب از پیشرفت‌های آن در حوزه هوافضا و موشکی دانستند. ارسال سه ماهواره جدید به فضا در حالی صورت می‌گیرد که روز شنبه بریتانیا، فرانسه، و آلمان در واکنش به ارسال ماهواره ثریا که اوایل هفته گذشته به فضا پرتاب شد، اعلام کردند که ماهواره بر قائم ۱۰۰ از فناوری ضروری برای توسعه سامانه موشکی دوربُرد بالستیک بهره می‌گیرد که نشان‌دهنده نادیده گرفتن محدودیت‌های وضع شده توسط سازمان ملل متحد توسط ایران است.
بریتانیا، آلمان، و فرانسه در بیانیه مشترک خود مدعی شدند که همچنان متعهد به برداشتن همه «گام‌های دیپلماتیک» به منظور جلوگیری از توسعه جنگ افزار‌های هسته‌ای از سوی جمهوری اسلامی و پاسخگو کردن تهران برای تمامی فعالیت‌های «بی ثبات کننده» آن در منطقه و جهان هستند. تروئیکای اروپایی در این بیانیه نیز مانند بیانیه دو ماه پیش خود در واکنش به رونمایی ایران از «موشک هایپرسونیک فتاح ۲» از لحنی استفاده کرده اند که به تلویح نشان دهنده اذعان آنها به پایان محدودیت‌های بین‌المللی بر برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران است.
تروئیکای اروپایی در بیانیه‌های قبلی خود که قبل از ۲۶ مهرماه (۱۸ اکتبر) علیه برنامه موشکی ایران صادر شده معمولا ادعا می‌کردند فعالیت‌های موشکی ایران با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مغایر یا ناهمخوان است. با وجود این، انگلیس، آلمان و فرانسه در بیانیه جدید و در بیانیه نهم آذرماه از «چند سال بی اعتنایی ایران به محدودیت‌های سازمان ملل» انتقاد کرده اند. در بیانیه تروئیکای اروپایی آمده است: «ایران، به‌رغم درخواست‌های مکرر بین‌المللی برای توقف برنامه موشکی خود و بعد از سال‌ها بی اعتنایی به محدودیت‌های سازمان ملل کماکان به توسعه برنامه موشکی خود ادامه می‌دهد.»
محدودیت‌های قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره برنامه موشک‌های بالستیک ایران ۲۶ مهرماه سال‌جاری (مصادف با ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳) به پایان رسید. براساس مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که سال ۲۰۱۵ برای تایید برجام به تصویب رسیده بود محدودیت سازمان ملل در برنامه موشک‌های بالستیک ایران و همچنین تحریم‌های نفتی، مالی و اشخاص مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران ۸ سال بعد از تصویب برجام در مهر ۱۴۰۲ (اکتبر ۲۰۲۳) باید برداشته شود.
با وجود این، کشور‌های اروپایی قبل از فرا رسیدن این ضرب الاجل اعلام کرده بودند که تحریم‌های ملی خود علیه برنامه موشک‌های بالستیک ایران را حفظ خواهند کرد. این کشور‌ها مدعی شده بودند با توجه به «عدم‌پایبندی ایران به مفاد برجام»، ضرورتی برای برداشتن این محدودیت‌ها علیه ایران در تاریخ ۱۸ اکتبر نمی‌بینند.
در بخش دیگری از بیانیه سه کشور اروپایی آمده است: «پرتاب [چنین ماهواره هایی]به ایران اجازه آزمایش فناوری‌هایی را خواهد داد که ممکن است برای توسعه بیشتر برنامه موشک‌های بالستیک این کشور مورد استفاده قرار گیرند. این برنامه تهدیدی عمده برای صلح و امنیت بین‌المللی است. سه کشور اروپایی در بخش پایانی این بیانیه تصریح کرده اند خود را به برداشتن تمامی گام‌های دیپلماتیک برای «جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح‌های هسته ای» متعهد می‌دانند.
دستگاه دیپلماسی ایران در پاسخ به واکنش کشور‌های اروپایی به پرتاب ماهواره ثریا مطرح کرد: دستیابی به پیشرفت‌های علمی و تحقیقاتی از جمله در حوزه هوا-فضا، حق مسلم و مشروع جمهوری اسلامی ایران بوده و این گونه اظهارات مداخله جویانه که حاکی از نگرش‌های خودمحورانه کشور‌های یادشده نسبت به پیشرفت‌های ایران است، در عزم و اراده ملت ایران برای پیشرفت مستمر در حوزه علم و فناوری خللی ایجاد نخواهد کرد. اما آنچه نگرانی از توسعه برنامه‌های موشکی ایران و خطر بالقوه ناشی از آن برای کشور‌های منطقه و جهان خوانده می‌شود، ایالات متحده را بر آن داشته که دست به اقدامات پیشگیرانه علیه این برنامه‌ها بزند. برهمین اساس دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا، اوفک، روز چهارشنبه ۲۶ مهر از تحریم ١١ فرد، ۸نهاد، و یک کشتی به دلیل مشارکت شان در برنامه موشک‌های بالستیک و پهپادی جمهوری اسلامی ایران خبر داده بود.
وزارت امور خارجه آمریکا روز چهارشنبه ۲۶ مهر مدعی شد: «تحت دولت بایدن، ایالات متحده اقدامات متعددی را برای رسیدگی به برنامه هسته‌ای ایران، توسعه و تکثیر موشک‌ها و پهپادها، تامین مالی تروریسم، و سایر رفتار‌های نگران کننده و بی ثبات کننده در سراسر منطقه و در سراسر جهان انجام داده است.» با وجود اینکه جمهوری اسلامی ایران بار‌ها اعلام کرده که قصد ساخت سلاح هسته‌ای را ندارد و برنامه هسته‌ای خود را نیز صلح آمیز می‌داند، اما تروئیکای اروپایی مدعی است که برنامه موشک بالستیک جمهوری اسلامی و این موشک‌هایی که قادر به حمل جنگ افزار‌های هسته‌ای هستند، «تهدیدی مهم برای امنیت منطقه‌ای و جهانی» به شمار می‌رود.
