سنگینی بار «ترومای جنگ» بر شانه‌های کوچک کودکان
کودکانی که از حمایت اجتماعی و خانوادگی مناسب برخوردار نیستند بیش از سایر کودکان دچار ترومای روانی ناشی از جنگ می شوند و بیشترین خطر متوجه کودکان ۸ تا ۱۲ سال است که دارای تاریخچه از بیماری های عاطفی، جسمی می باشند و خانواده آنان نیز قبل از بروز جنگ بی ثبات بوده است.
احمد قره خانی؛* جنگ بیشترین تاثیر را بر روی کودکان دارد و کودک دقیق تر و روشن تر از والدین و بزرگسالان خطر را درک می کنند و به آن واکنش نشان می دهند. تأثیرپذیری کودکان از جنگ با توجه به سن رشدی آنان متفاوت است .
واکنش های رفتاری ، ترس های ویژه و پرخاشگری و رفتارهای ضد اجتماعی از عمده ترین علائم ترومای روانی ناشی از جنگ در کودکان است.
کودکان در نتیجه خشم غیرقابل تحمل ، اضطراب و برانگیختگی غریزی ناشی از روبه رو شدن با جنگ دچار درماندگی می شوند و هرگاه کودکان حادثه ای را تجربه کنند که حتی تصور آن نیز برای او مشکل باشد دچار ترومای روانی می شوند و سبب می شود عملکرد آنان دچار اختلال گردد.
کودکانی که از حمایت اجتماعی و خانوادگی مناسب برخوردار نیستند بیش از سایر کودکان دچار ترومای روانی ناشی از جنگ می شوند و بیشترین خطر متوجه کودکان ۸ تا ۱۲ سال است که دارای تاریخچه از بیماری های عاطفی، جسمی می باشند و خانواده آنان نیز قبل از بروز جنگ بی ثبات بوده است.
ترومای روانی در کودکان واقعی است و موجب تغییرات پایدار درونی و ماندگار در ساختار شخصیت ، شناخت و عواطف کودکان می شود و نقش اساسی در ایجاد اختلالات روانی، شخصیتی در سنین بزرگسالی دارد .
علائم کودکان دچار ترومای ناشی از جنگ عبارت است از :
اختلال در خواب و کابوس شبانه
واکنش های روان تنی مانند معده درد ، سردرد و سرگیجه
بازگشت به رفتارهای گذشته مانند شب ادراری و مکیدن انگشت و...
پرخاشگری و رفتارهای ضد اجتماعی ، عصبانیت، تحریک پذیری که حتی ممکن است از والدین منتقل شود.
تغییر نگرش نسبت به آینده: کودک به آینده ناامید می شود و نسبت به زندگی و دیگران نگرش منفی پیدا می کند .
دچار ترس های شرطی شده می شود مانند مشاهده دود ، آتش و صدای آژیر که سبب ترس در کودک می شود.
ظهور رفتارهای تکراری مانند موکنی، ناخن جویدن و...
در ارتباط با پیشگیری و درمان ترومای مذکور حمایت والدین به صورت حضور فیزیکی در کنار کودکان بسیار مهم می باشد .
گوش دادن به صحبت های کودکان بسیار ضروری است و اگر کودکان قادر به کلامی کردن ترس نیستند شرایط را برای بازی کردن ، داستان گویی و نقاشی آنان مهیا کنید.
به سوالات کودکان پاسخ دهید و از کلمات قابل فهم برای کودکان استفاده کنید.
اجازه ندهید کودکان تصاویر نامناسب جنگ را از رسانه های جمعی نگاه کنند زیرا مشاهده مکرر تصاویر نامناسب ایجاد تروما می کند.
برنامه های روزمره کودکان را حفظ کنید مانند انجام فعالیت های ورزشی و...
دکترای تخصصی روانشناسی*
