رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با فرارو مطرح کرد:
برخی نیروگاه‌ها عملا سوخت را هدر می‌دهند/ خطر جدی روزی است که در مصرف برق با هوش مصنوعی رقیب شویم
با اظهارات وزیر نیرو بحران برق در ایران وارد مرحله تازه‌ای شده است؛ از فرسودگی نیروگاه‌ها و کمبود سوخت تا افزایش پرشتاب تقاضا در عصر هوش مصنوعی که زنجیره‌ای از چالش‌ها پیشروی کشور قرار داده است. در میانه این وضعیت، بحث بر سر سیاست‌های وزارت نیرو و نقش سرمایه‌گذاران به یکی از موضوعات محوری در حوزه انرژی تبدیل شده است.
فرارو- وزیر نیرو از توقف تشکیل سرمایه در حوزه برق سخن می‌گوید، در حالی که یک کارشناس انرژی خط‌مشی‌های این وزارت‌خانه برای سرمایه‌گذاران را زیر ذره‌بین قرار داده و آن را نقد می‌کند.
به گزارش فرارو، وزیر نیرو بسته‌ای موسوم به «پویش ایران آباد» را روی میز نمایندگان مجلس گذاشت و از عصری سخن گفت که در آن عطش مصرف برق لحظه‌ای فروکش نمی‌کند. او بحران سوخت را عامل فرسایش راندمان و فشار طاقت‌فرسا بر شبکه دانست و از ۱۵ هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی یاد کرد که درگیر فرسودگی‌ست. در پایان، با یادآوری هزاران سال تمدن ایران هشدار داد که این میراث نباید در برابر «چالش‌های ساده» فرو بپاشد؛ اما پرسش اصلی هنوز بی‌پاسخ مانده است: آیا ایران آماده ورود به انقلاب صنعتی چهارم و پنجم است و توان ورود به میدان رقابت را دارد؟ آیا نسخه‌های وزیر نیرو برای بحران‌ها کارآمدند یا کشور همچنان به سمت خاموشی می‌لغزد؟
آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران و کارشناس انرژی، در گفت‌وگویی با فرارو ابعاد اظهارات اخیر وزیر نیرو را مورد بررسی قرار داده است:
برخی نیروگاه‌ها عملا سوخت را هدر می‌دهند/ با خارج کردن برخی از نیروگاه‌ها از مدار کسری سوخت جبران می‌شود
آرش نجفی به فرارو گفت: «الان راندمان نیروگاه‌ها باید حداقل ۴۴ درصد باشد؛ حرف وزیر نیرو درست است، برخی نیروگاه‌ها تنها ۲۵ تا ۳۰ درصد راندمان دارند و عملاً در حال هدر دادن سوخت هستند. انرژی و سوختی که به آن‌ها تزریق می‌شود از بین می‌رود. ما باید این نیروگاه‌ها را از مدار خارج کرده و جایگزین‌هایی با فناوری‌های جدید بگذاریم. این تغییر می‌تواند راندمان را با مصرف همان میزان گاز و سوخت، دست‌کم ۵۰ تا ۶۰ درصد افزایش دهد و بخش قابل‌توجهی از ناترازی موجود را برطرف کند. نتیجه‌اش این است که کسری گاز و سوخت کشور نیز جبران خواهد شد.»
وی افزود: «اما مشکل اینجاست که دولت‌ها با سرمایه‌گذاران منصفانه رفتار نمی‌کنند. به جای آنکه مانند یک حاکمیت عمل کنند، خود را یک بنگاه می‌بینند. به جای حمایت درست از سرمایه‌گذار و محاسبه تأثیر مثبت نوسازی نیروگاه‌ها بر کاهش مصرف سوخت، روند بازگشت سرمایه را طولانی می‌کنند و اجازه نمی‌دهند سرمایه‌گذار ظرف چند سال به اصل سرمایه‌اش برسد. در حالی که اگر اصل سرمایه به‌موقع بازگردانده شود، سرمایه‌گذار می‌تواند از منافع آتی خود به مرور بهره ببرد و در عین حال انگیزه پیدا کند که توسعه و سرمایه‌گذاری‌های بیشتری انجام دهد. این همان نقصی است که دولت ما با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند.»
تحریم بی‌تاثیر نیست اما ما دور زدن را بلدیم/ تحریم بیشتر به یک بهانه شبیه است تا یک واقعیت عملیاتی
رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران گفت: «نمی‌توان گفت تحریم بی‌تأثیر است، اما واقعیت این است که ما ایرانی‌ها آن‌قدر در دور زدن تحریم‌ها توانمند شده‌ایم و گستردگی کشور و مرزهای مشترکمان با همسایگان آن‌قدر ظرفیت تجاری ایجاد کرده است که تحریم بیشتر به یک بهانه شبیه است تا یک واقعیت عملیاتی. ما هر کاری را که اراده کنیم، توان انجامش را داریم.»
وی مطرح کرد: «چطور توانستیم در حوزه انرژی اتمی به این سطح از پیشرفت برسیم؟ مگر در این حوزه‌ها تحریم نبود؟ اگر توانستیم در سخت‌ترین شرایط، چنین توفیقی داشته باشیم، چرا در ساخت نیروگاه ناتوان بوده‌ایم؟ آیا می‌توان این را پذیرفت؟ اگر تحریم واقعاً مانع اصلی بود، پس موفقیت‌های بزرگ در حوزه هسته‌ای چگونه به دست آمد؟»
وی در پاسخ گفت: «به همین دلیل است که می‌گویم این‌ها بیشتر بهانه‌اند تا واقعیت. ما همین حالا توانسته‌ایم از انرژی هسته‌ای ۱۰۰۰ مگاوات برق تولید کنیم. دو نیروگاه فعال داریم و اگر نیروگاه‌های جدید وارد مدار شوند، می‌توانند دو تا سه هزار مگاوات دیگر به ظرفیت کشور اضافه کنند.»
دولت سیزدهم مخازن را خالی تحویل دولت چهاردهم داد/ فشار بر نیروگاه‌های برق‌آبی مشکلات جدی ایجاد کرد
آرش نجفی گفت: «در یک سال گذشته، ذخایر گازوئیل کشور عملاً صفر بوده است. دولت سیزدهم هنگام تحویل کار به دولت چهاردهم، به دلیل کم‌لطفی یا شاید هم محدودیت‌های لجستیکی، مخازن را خالی گذاشت. نتیجه این شد که کمبود سوخت در مخازن به‌طور مستقیم به کمبود برق منجر شد و فشار زیادی بر نیروگاه‌های برق‌آبی وارد آمد. این نیروگاه‌ها بیش از ظرفیت معمول برای تأمین برق وارد مدار شدند و همین مسئله مشکلات جدی ایجاد کرد.»
وی افزود: «در خصوص مازوت‌سوزی باید توجه داشت که هرچند در بلندمدت آسیب‌های زیست‌محیطی، بهداشتی و پزشکی قابل توجهی به همراه دارد، اما در شرایط فعلی و با توجه به پیچیدگی‌های بحران قطعی برق، به‌عنوان یک راهکار موقت هنوز کارآمد تلقی می‌شود. نکته مهم این است که قطع گاز می‌تواند حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد صنایع کشور را با مشکل مواجه کند، اما قطع برق، ۱۰۰ درصد صنایع را دچار بحران خواهد کرد. بسیاری از صنایع به برق وابسته‌اند، در حالی که همه آن‌ها الزاماً به گاز نیاز ندارند. به همین دلیل، تأمین برق کشور یک اولویت حیاتی محسوب می‌شود، حتی اگر به بهای استفاده از مازوت تمام شود.»
خطر جدی برای روزی است که در مصرف برق با هوش مصنوعی رقیب شویم
این متخصص حوزه انرژی گفت: «در ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته با ظهور هوش مصنوعی، گسترش تجارت الکترونیک، رمزارزها و فناوری‌های مشابه، تقاضا برای برق به شکل فزاینده و تصاعدی افزایش یافته است؛ افزایشی که می‌تواند خطری جدی برای بشریت باشد. با توجه به توسعه سریع هوش مصنوعی و نفوذ روزافزون آن در تصمیم‌گیری‌های انسانی، نگرانی بزرگی وجود دارد: مبادا روزی هوش مصنوعی در مصرف برق به رقیب ما تبدیل شود و کار به جایی برسد که برای انرژی با آن وارد رقابت یا حتی جنگ شویم.»
وی افزود: «این همان واقعیتی است که از آن با عنوان موج چهارم و پنجم انقلاب صنعتی یاد می‌شود. در چنین شرایطی ما تنها دو انتخاب پیشِ رو داریم: یا از ورود جدی به عرصه هوش مصنوعی و جهان دیجیتال صرف‌نظر کنیم که نتیجه‌اش عقب‌ماندن از دنیا خواهد بود، یا با قدرت وارد این میدان شویم و توانایی همراهی با سرعت توسعه آن را به دست آوریم. به بیان دیگر، استراتژی کشور باید بر افزایش حداقل صددرصدی ظرفیت تأمین برق متمرکز شود. این یک انتخاب ساده یا تاکتیکی نیست؛ بلکه واقعیت بنیادین و وجودی مسئله است.»
با بی‌عدالتی در توزیع برق مواجه نیستیم/ تامین برق صنایع توسط خودشان یک خطای جدی است
آرش نجفی بیان کرد: «قیمت پایین برق و انرژی در کشور باعث شده همه – چه خانوار و چه صنایع – بدون محدودیت مصرف کنند؛ به همین دلیل عملاً بی‌عدالتی در توزیع برق وجود ندارد. اما تأمین برق صنایع توسط خودشان یک خطای جدی است. تولید برق یک فرآیند تخصصی است و قانون برای آن مسیر مشخصی تعریف کرده است. کسی که کاشی، سرامیک یا فولاد تولید می‌کند، متخصص نیروگاه نیست. وقتی چنین واحدهایی وارد این حوزه می‌شوند، نتیجه اغلب نیروگاه‌هایی با راندمان پایین، برق بی‌کیفیت و ضعف در نگهداری تجهیزات است؛ موضوعی که در نهایت اقتصاد کشور را متضرر می‌کند.»
وزارت نیرو روحیه‌ای انحصارطلبانه دارد
در نهایت رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران گفت: «سرمایه‌گذاری در کاهش مصرف برق ضروری است. روش‌های آن ساده‌اند و مردم نیز حاضر به همکاری هستند. اما مشکل اصلی اینجاست که دولت برای سرمایه‌گذاران دست‌ودلباز نیست و انگیزه کافی برای ورود بخش خصوصی ایجاد نمی‌کند. اگر انصاف داشته باشیم، در دولت سیزدهم حمایت بیشتری از سرمایه‌گذاران شد، اما در دولت‌های یازدهم، دوازدهم و چهاردهم چنین حمایتی وجود نداشته است. وزارت نیرو همچنان روحیه‌ای انحصارطلبانه دارد و مانند یک بنگاه عمل می‌کند و منافع را برای خود برمی‌دارد.»
