آیا مذاکره بوداپست هم به سرنوشت آلاسکا دچار می‌شود؟

فرارو– مکث بوت، ستون نویس روزنامه واشنگتن پست

به گزارش فرارو به نقل از روزنامه واشنگتن پست، فقط ذهنی چون چارلز شولتز، روان‌شناس تیزبین رفتار انسان، می‌توانست عدالت را در بازنمایی رابطه‌ی پیچیده و طنزآمیز میان دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین برقرار کند. یکی از مضامین ماندگار در کمیک مشهور و ماندنی او، «بادام‌زمینی‌ها»، حکایت جاودانه‌ی لوسی و توپ فوتبال است. هر پاییز، بی‌وقفه و طی سال‌ها، لوسی ون‌پلت با چهره‌ای مطمئن و لحن دلگرم‌کننده، چارلی براون را ترغیب می‌کرد تا توپ فوتبال را شوت کند. اما درست در لحظه‌ای که پای چارلی به توپ می‌رسید، لوسی توپ را کنار می‌کشید و او نقش زمین می‌شد. هر سال، پس از این ماجرا، چارلی براون با درماندگی و اعتراض بازمی‌گشت، سوگند می‌خورد که دیگر فریب نخواهد خورد و با این حال، پاییز بعد، دوباره در همان دام قدیمی می‌افتاد.

توهم صلح؛ خطای تکراری ترامپ در برابر پوتین

اگر هنوز رمز این قیاس را درنیافته‌اید، باید گفت در این روایت، پوتین همان لوسی است، ترامپ نقش چارلی براون را بازی می‌کند و «صلح در اوکراین» همان توپ فوتبال است. از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید در ماه ژانویه، او بارها با اطمینان تکرار کرده است: «فکر می‌کنم رئیس‌جمهور پوتین می‌خواهد به جنگ پایان دهد.» اما ایمان ترامپ به این باور، به‌سرعت در معرض آزمونی سخت قرار گرفته است؛ چراکه اگر واقعاً ولادیمیر پوتین خواهان پایان جنگ بود، پس چه چیز او را واداشته است که همچنان به آن ادامه دهد؟

در لحظاتی، خود ترامپ نیز نشانه‌هایی از درک این واقعیت تلخ بروز داده است؛ نوعی آگاهی کودکانه اما صادقانه شبیه به همان درک ناگهانی چارلی براون پس از هر زمین‌خوردن. در آوریل گذشته، درست پس از یکی دیگر از موج‌های گستردهٔ حملات پهپادی و موشکی روسیه به شهرهای اوکراین، ترامپ با لحنی آمیخته به تردید اعتراف کرد: «این مرا به فکر وامی‌دارد که شاید او نمی‌خواهد جنگ را متوقف کند... شاید فقط دارد مرا بازی می‌دهد.»

دونالد ترامپ تهدید کرده بود که اگر پوتین با آتش‌بس موافقت نکند، تحریم‌های تازه‌ای علیه روسیه اعمال خواهد کرد. اما برای مهار این بحران، پوتین موفق شد او را متقاعد کند در ماه اوت، در آلاسکا با او دیدار کند. پس از آن، تحریم‌ها بی‌سروصدا از دستور کار کنار رفت و در نهایت، تنها مجموعه‌ای از تعرفه‌ها برای مجازات هند به‌دلیل خرید نفت از روسیه باقی ماند.

در ماه جاری، همان نمایش تکراری اما فرساینده دوباره به اجرا درآمده است. ترامپ این بار با ایده ارسال موشک‌های کروز «توماهاوک» به اوکراین بازی می‌کرد تا کی‌یف بتواند خاک روسیه را هدف قرار دهد. این اقدام پوتین را به‌شدت نگران کرد؛ تا آنجا که پنج‌شنبه گذشته با ترامپ تماس گرفت و او را راضی کرد در مجارستان با وی دیدار کند. در پی این تماس، فروش موشک‌های توماهاوک برای مدتی نامعلوم به تعویق افتاد. گزارش‌ها حاکی است ترامپ روز جمعه، در نشستی پشت درهای بسته، زلنسکی را تحت فشار شدیدی قرار داده و به نوشته فایننشال تایمز، به او هشدار داده که اگر شرایط پوتین را نپذیرد، «اوکراین نابود خواهد شد.»

بوداپست در سایه آلاسکا؛ رؤیای خام ترامپ و بن‌بست پوتین در جنگی بی‌پایان

چه دلیلی می‌توان یافت که باور کنیم نشست بوداپست نتیجه‌ای بهتر از دیدار آلاسکا در پی خواهد داشت؟ نشستی که بنا بر گزارش فایننشال تایمز، پوتین با سخنرانی‌ای طولانی و خسته‌کننده درباره این‌که اوکراین بخشی از روسیه است، ترامپ را به ستوه آورده بود. هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که پوتین آماده امتیازدهی تازه‌ای باشد؛ او در تماس تلفنی هفته گذشته نیز بار دیگر خواستار واگذاری مناطقی شد که نیروهای روس هنوز حتی آن‌ها را تصرف نکرده‌اند. با این حال، ترامپ همچنان قادر نیست در برابر همتای روس خود «نه» بگوید. این ساده‌دلی پایان‌ناپذیر، رؤیای دیرینه او برای پایان دادن به جنگ اوکراین را دست‌نیافتنی کرده است. ناتوانی ترامپ در اِعمال فشار واقعی بر مسکو، زمانی آزاردهنده جلوه می‌کند که اوکراین خود در تضعیف موقعیت روسیه، پیشرفت‌هایی چشمگیر به دست آورده است.

حمله تابستانی پوتین، بی‌آنکه به هیچ‌یک از اهدافش دست یابد، عملاً متوقف شده است. بر اساس برآورد نشریهٔ اکونومیست، نیروهای روس در سال جاری تنها موفق به تصرف ۰٫۴ درصد از خاک اوکراین شده‌اند؛ آن هم به بهای سنگین بیش از صد هزار کشته. از زمان آغاز جنگ تاکنون، روسیه بیش از یک میلیون نیروی نظامی خود را از دست داده است. تلفات اوکراین نیز هرچند قابل‌توجه است، اما در مقایسه با روسیه بسیار کمتر بوده است.

این جنگ نه‌فقط از منظر انسانی، بلکه از جنبه اقتصادی نیز برای روسیه هزینه‌ای گزاف به همراه داشته است. طبق گزارش رویترز، حملات پهپادی دوربرد اوکراین در ماه اوت موجب از کار افتادن حدود ۲۱ درصد از ظرفیت پالایش نفت روسیه شد. پیامد این حملات، افزایش قیمت جهانی نفت، بروز کمبود پراکنده بنزین در داخل روسیه و سقوط درآمدهای نفتی کرملین به یکی از پایین‌ترین سطوح از زمان آغاز حمله در سال ۲۰۲۲ بوده است.

پول‌های بلوکه‌شدهٔ روسیه، سلاح تازهٔ اوکراین در میدان نبرد

ترامپ مجوز اشتراک‌گذاری اطلاعات نظامی با اوکراین را صادر کرده تا این کشور بتواند حملات پهپادی خود را در عمق خاک روسیه مؤثرتر انجام دهد. با این حال، این یکی از معدود اقداماتی است که او واقعاً در حمایت از اوکراین انجام داده است. در حالی‌که آمریکا یک گام به عقب برداشته، اروپا گام‌هایی به جلو نهاده است. برای نخستین بار، میزان کمک‌های دفاعی اروپا به اوکراین از کمک‌های ایالات متحده پیشی گرفته است. اندک تسلیحاتی هم که آمریکا هنوز در حال ارسال آن‌هاست، نه به‌عنوان هدیه، بلکه به هزینه و سفارش کشورهای اروپایی تأمین می‌شود.

اروپایی‌ها اکنون در حال اجرای طرحی هستند که بر اساس آن، بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودشدهٔ روسیه به‌صورت یک «وام بدون بهره» در اختیار اوکراین قرار گیرد؛ و بازپرداخت این وام تنها در صورتی انجام خواهد شد که مسکو غرامت جنگی خود را به کی‌یف بپردازد؛  احتمالی که بسیار دور از ذهن است. این رقم هنگفت تقریباً معادل کل کمک‌هایی است که اوکراین از آغاز جنگ تاکنون از اروپا و ایالات متحده دریافت کرده است، و به این کشور توان مالی لازم را می‌دهد تا برای سال‌های آینده نیز به نبرد ادامه دهد.

این اقدامات، فشارها بر کرملین را برای پایان دادن به جنگ به‌طور چشمگیری افزایش داده است. با این همه، آشکار است که پوتین همچنان بر این باور است که می‌تواند در میدان نبرد به پیروزی برسد. در عین حال، نگرانی او از احتمال اعمال تحریم‌های تازه از سوی آمریکا یا ارسال موشک‌های «توماهاوک» به اوکراین رو به افزایش است.

اگر ترامپ دودلی و بازی‌های نمایشی خود را کنار بگذارد و واقعاً فشار را تشدید کند، شاید بتواند پوتین را متقاعد سازد که دیگر راهی برای پیروزی ندارد و ناگزیر باید صادقانه پای میز مذاکره بنشیند — وگرنه... اما هر بار که به نظر می‌رسد ترامپ در آستانه درک واقعیت قرار گرفته، دوباره در دام چرب‌زبانی مأمور پیشین کا.گ.ب در کرملین گرفتار می‌شود. بی‌تردید ترامپ در اعماق ذهنش می‌داند که پوتین او را «سر کار گذاشته»، اما باز هم فریبش را می‌خورد.