جاوید قربان اوغلی در گفتگو با فرارو مطرح کرد
اردوغان در پی بازسازی روابط با ایران
یک کارشناس مسائل بین الملل با تاکید بر اینکه نخست وزیر ترکیه در پی بازسازی روابط با ایران است گفت: اردوغان در دوره‌ای گمان می‌برد که می‌تواند با نزدیکی به غرب و حمایت از سیاست‌های منطقه‌ای متحدان غربی‌اش از جمله در بحران سوریه جایگاه منطقه‌ای خود را تثبیت کند. این در حالی است که این اشتباه محاسباتی نه تنها تغییری در جایگاه منطقه‌ای این کشور ایجاد نکرد بلکه به روابط این کشور با همسایگانش از جمله ایران لطمه وارد کرد.
فرارو- یک کارشناس مسائل بین الملل با تاکید بر اینکه نخست وزیر ترکیه در پی بازسازی روابط با ایران است گفت: اردوغان در دوره‌ای گمان می‌برد که می‌تواند با نزدیکی به غرب و حمایت از سیاست‌های منطقه‌ای متحدان غربی‌اش از جمله در بحران سوریه جایگاه منطقه‌ای خود را تثبیت کند. این در حالی است که این اشتباه محاسباتی نه تنها تغییری در جایگاه منطقه‌ای این کشور ایجاد نکرد بلکه به روابط این کشور با همسایگانش از جمله ایران لطمه وارد کرد.
جاوید قربان اوغلی، مدیر کل پیشین آفریقای وزارت خارجه با بیان این مطلب در گقتگو با فرارو افزود: بر همین اساس پس از آنکه ترک‌ها با صرف هزینه‌های فراوان به اشتباه خود پی بردند با یک عقب گرد مشهود، در سیاست‌های منطقهٔ و بین المللی خود تجدید نظر کرده و اکنون بازسازی روابط با همسایگان به خصوص ایران را در دستور کار قرار داده‌اند.
وی با بیان اینکه سه دلیل دیگر برای انجام سفر اردوغان در شرایطی حساسی کنونی مطرح است، گفت: نخستین دلیل تغییر در سیاست‌های مخالفان حکومت سوریه درباره آینده بشار اسد است.
سفیر پیشین ایران در آفریقای جنوبی افزود: همزمان با آغاز بحران در سوریه ترکیه با قرار گرفتن در صدر جبهه ضد حکومت بشار اسد با همراهی کشورهای تندروی عرب همچون عربستان سعودی و قطر و کشورهای غربی و در راس آن آمریکا و فرانسه خواستار برکناری بشار اسد در سوریه شدند.
قربان اوغلی ادامه داد: بر این اساس، اردوغان و دولت ترکیه، یک شرط بندی را روی دولت سوریه آغاز کرد که در این شرط بندی هزینه‌های زیادی را پرداخت، از جمله با حمایت‌های آشکار و پنهان از مخالفان همچون برگزاری اجلاس‌های پرخرج دوستان سوریه در استانبول، اعطای کمک‌های مالی و تسلیحاتی، پذیرش آورگان سوری که مشکلات مالی و امنیتی فراوانی برای این کشور به دنبال داشت و... در نهایت با وجود صرف این هزینه‌ها ترکیه این شرط را باخت.
وی تصریح کرد: پس از گذشت سه سال از بحران سوریه، برکناری حکومت بشار اسد از اولویت بازیگران اصلی و تاثیر گذار این بحران، یعنی غربی‌ها خارج شده است و عملا هزینه‌های ترکیه برای برکناری دولت اسد بی‌ثمر مانده و هم اکنون ترکیه چاره‌ای ندارد جز اینکه به این خواست غربی‌ها تن دهد و با همان رویکردی که از ابتدای بحران سوریه از جانب ایران مطرح می‌شد همراه شود.
مدیر کل پیشین آفریقای وزارت خارجه در ادامه گفت: دلیل دومی که باعث شد ترکیه دوباره دست دوستی به سمت ایران دراز کند اشتباه محاسباتی در تبدیل شدن به بازیگر اصلی منطقه و پیشی گرفتن در این رقابت از جمهوری اسلامی ایران است.
وی با بیان اینکه حزب عدالت و توسعه در دوره‌ای سودای برپایی امپراطوری عثمانی را در سر داشت گفت: اگر چه ایران و ترکیه در عالم همسایگی همواره تلاش کرده‌اند رابطه‌ای مبتنی بر احترام متقابل داشته باشند با این حال با وجود منافع مشترکی که دو کشور داشته‌اند اما یک رقابت پنهانی هم میان آنها حول محور تبدیل شدن به بازیگر اول و موثر در منطقه در روابط دو جانبه به خصوص از جانب ترک‌ها در جریان بوده است.
قربان اوغلی افزود: پیش از این ترک‌ها با تصور اینکه جمهوری اسلامی در چاله بحران هسته‌ای گرفتار شده و به واسطه آن ایران نمی‌تواند رابطه خود با غرب را بهبود ببخشد به این خیال رسیدند که توانسته‌اند رقابت رقابت منطقه‌ای را به نفع خود یکسره کنند.
وی ادامه داد: با این حال در شریطی که ترک‌ها در خواب پیروزی در این رقابت بودند، ایران برگ جدید را پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ۲۴ خرداد رو کرد که این خواب ترک‌ها را آشفته کرد.
سفیر پیشین ایران در آفریقای جنوبی تصریح کرد: نتیجه آن انتخابات در ایران، تغییر در رویکرد سیاست خارجی و گشایش تازه در مناسبات جمهوری اسلامی ایران با جهان به خصوص غرب بود که در گام نخست منجر به توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ شد و در ادامه تماس‌های مستقیم و غیر مستقیمی میان ایران و آمریکا برقرار شد در حالی که ترک‌ها اصلا فکر آن را نمی‌کردند که این هم ناشی از اشتباه محاسباتی آنها بود.
قربان اوغلی درباره عامل سوم تاثیرگذار در سفر اردوغان به تهران گفت: عامل دیگری که نخست وزیر ترکیه را راهی تهران کرده است گرفتار شدن دولت این کشور و حزب حاکم یعنی حزب عدالت و توسعه در اتهام فساد مالی است که منجر به بازداشت برخی اعضای این حزب و استعفای وزرا و تجدید کابینه شد.
وی با بیان اینکه بخشی از این اتهام فساد از ایران نشات گرفته است، گفت: بحران سیاسی و مالی در ترکیه با اتهام پول شویی و تلاش جریاناتی برای کمک به ایران به منظور دور زدن تحریم‌ها با بازداشت رضا ضراب در این کشور آغاز شد که این خود نشان دهنده آن است که حل و فصل این بحران بدون مساعدت ایران برای حزب عدالت و توسعه آسان نخواهد بود.
وی با بیان اینکه عواملی مورد اشاره در سفر اردوغان به ایران موثر بوده است و او با این سفر عملا به اشتباهات محاسباتی خود در سال‌های اخیر اذعان کرده است، گفت: جمهوری اسلامی ایران باید قبول اشتباه از جانب ترکیه را بپذیرد و راه برای بازسازی روابط دوجانبه را باز کند.
این کارشناس روابط بین الملل در خاتمه گفت: با وجود تمام دلایل مورد اشاره اردوغان با همراه کردن وزرای اقتصادی خود در این سفر نشان داد که ارتقای روابط و همکاری های اقتصادی در اولویت قرار دارد. برای ترکیه بازار ایران یک بازار بکر و سودمند است که به واسطه حضور در چنین بازاری می تواند بحران اقتصادی اخیر را که وارد این کشور شده و کاهش ارزش لیر در برابر ارزهای رایج جهان را در پی داشته است را دور کند.
