چالش‌های پیش روی وحدت
"اصولگرایان" چگونه متحد می‌شوند؟
جلسه سه‌جانبه یزدی، مصباح یزدی و موحدی کرمانی لغو شد؛ اما آنچه که بیش از لغو این دیدار اهمیت دارد این است تلاش‌های حجت الاسلام سید رضا تقوی برای وحدت تاکنون به جایی نرسیده و اصولگرایان برای ساماندهی فعالیت‌های انتخاباتی خود به پادرمیانی جامعتین نیاز پیدا کردند.
فرارو-
با این حال در همان گام نخست اختلافات پیدا و پنهان همیشگی میان جامعتین با آیت الله مصباح یزدی مانع از برگزاری نخستین نشست سه جانبه شد که اصولگرایان امید زیادی به آن بسته بودند تا آغازگر ایجاد وحدت شود.
آیت الله مصباح‌یزدی در آن همایش گفته بود «تصور من این است افرادی که در اینجا جمع شدند، می‌خواهند خودشان را از انحراف‌ها، سقوط‌ها و نوسانات زشت حفظ کنند و اگر می‌خواهند این‌گونه باشد، باید اصول فکری، ارزشی و روشی را رعایت کنند و اگر بنا داریم این اصول را دقیقا رعایت کنیم، ٩٩درصد مصونیت ما تضمین است، اما اگر از ابتدا زیر حرفمان بزنیم و بگوییم امروز دوستان ما این‌جوری می‌پسندند و باید این‌گونه رفتار کنیم، فردا طور دیگری رفتار کنیم، معنایش این است که طبق ادبیات روز، جامعه ما دوگروه است؛ اصولگرا و غیراصولگرا.»
با این وجود اصولگرایان نسبت به حصول وحدت امیدوار هستند، احمد کریمی اصفهانی دبیرکل جمعیت اصناف و باز پیش از این به فرارو گفته بود که اختلاف نظر و سلیقه در جریان اصولگرا وجود دارد اما ما نسبت به ایجاد همگرایی لازم خوشبین هستیم.
ایمانی در پاسخ به این سوال که آیا این تلاش‌های موازی امر دست یابی به وحدت را برای اصولگرایان سخت نمی‌کند؟ گفت: خیر، با این موضوع مخالف هستم زیرا مادامی که این تلاش‌های در جهت خنثی کردن هم نباشد می‌تواند نقش تکمیل کننده یکدیگر را داشته باشند.
وی در رابطه با اینکه آیا لغو جلسه سه جانبه به رویکرد آیت الله مصباح یزدی مربوط می‌شود یا خیر، نیز گفت: قرینهای مبنی بر ناراحتی یا بی‌میلی آیت الله مصباح یزدی وجود ندارد. به همین خاطر نمی‌توانیم بر این حدس و گمان‌ها تکیه کنیم زیرا رویکرد وی همیشه بر مبنای وحدت اصولگرایان بوده است.
ایمانی با اشاره به اینکه وحدت در میان جریان اصولگرا در این برهه زمانی اهمیت بسیار زیادی دارد، گفت: اگر به وحدت نرسند حتما شاهد کاهش آرای خود در نهادهای مختلف نظام خواهند بود.
به گفته وی مشکل اصلی این است که در کشور ما فرایند وحدت در درون هر یک از جریان‌های سیاسی با موانعی مواجه است و این موضوع وحدت کلی میان جریان‌های مختلف را سخت‌تر می‌کند.
ایمانی ادامه داد: نیاز جدی به وحدت اصلیترین انگیزه اصولگرایان برای حرکت در این مسیر است زیرا در غیر این صورت کرسی‌های خود را در مجلس از دست داده و حتی ممکن است به اقلیت تبدیل شوند.
این کار‌شناس مسایل سیاسی در ارزیابی وضعیت کنونی اصولگرایان گفت: روند فعلی جریان مثبت اما ناکافی است. اقدامات مهم و موثری می‌تواند صورت گیرد که تا کنون توجه‌ای به آن نشده است.
وی در توضیح بیشتر این اقدامات گفت: در داخل این جریان طیف‌های مختلفی هستند که برای اطلاق نام اصولگرایی به آنها اختلاف نظر وجود دارد لذا ضروریست که طیف‌های مختلف خود را شناخته و به آنها رسمیت دهند.
ایمانی افزود: بعد از آن همه گروه‌ها باید در جلسات وحدت و همگرایی شرکت کنند و یک تشکیلات متمرکز با ضمانت اجرایی کافی ایجاد شود. این تشکیلات باید از متنفذین و طیف‌های مختلف اصولگرا بهره گرفته و ساز و کار انتخاباتی این جریان را روشن کند.
وی با بیان اینکه روند دست یابی به وحدت نامطلوب و ناکافی است تاکید کرد: اگر در این خصوص اقدام نشود اصولگرایان آسیب جدی می‌خورند.
به هر ترتیب طیف‌های مختلف اصولگرا که همگی بر ضرورت وحدت تاکید دارند برای شرکت در انتخابات آتی آماده می‌شوند و علی رغم شکل نگرفتن یک محوریت مشخص به حصول وحدت امیدوارند.
محمد رضا باهنر، نایب رییس مجلس شورای اسلامی نیز در رابطه با وحدت اصولگرایان به ایسنا گفته است: اصولا رسیدن به وحدت در انتخابات مجلس بسیار راحت‌تر از انتخابات ریاست‌جمهوری است چون در انتخابات ریاست‌جمهوری یک نفر انتخاب می‌شود اما در انتخابات مجلس ۲۹۰ نفر انتخاب می‌شوند.
به گفته وی و با این استدلال، عموما اصلاح‌طلبان، اصولگرایان و سایر فعالان سیاسی سخت‌تر در انتخابات ریاست‌جمهوری به وحدت می‌رسند و دستیابی به وحدت در جریان انتخابات مجلس ساده‌تر است؛ بر همین اساس اصولگرایان در سه دوره اخیر مجلس پیروز شدند.
جلسه سه‌جانبه آیت الله یزدی، ایت الله مصباح یزدی و موحدی کرمانی لغو شد؛ اما آنچه که بیش از لغو این دیدار اهمیت دارد این است تلاش‌های حجت الاسلام سید رضا تقوی برای وحدت تاکنون به جایی نرسیده و اصولگرایان برای ساماندهی فعالیت‌های انتخاباتی خود به پادرمیانی جامعتین نیاز پیدا کرده اند.
در فصول پیشین نزدیک به انتخابات، مسوولیت به وحدت رساندن اصولگرایان به صورت سنتی بر عهده آیت الله مهدی کنی و آیت الله یزدی بود. چرا که هم نمایندگی دو حزب عمده اصولگرا یعنی جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را برعهده داشتند و هم از اعتبار ویژه‌ای نزد اصولگرایان برخوردار بودند.
با این حال با توجه به اینکه تلاش این دو در به وحدت رساندن اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 نافرجام ماند و در نهایت این جریان در انتخابات ریاست جمهوری با تعدد کاندیدا مواجه شدند که همین امر موجبات دلخوری این دو ریش سفید اصولگرا را فراهم کرد.
بر این اساس با این کنارگیری آیت الله مهدی کنی و آیت الله یزدی از عرصه ایجاد اجماع در اردوگاه اصولگرایان که البته تا حدودی بی ارتباط با بیماری این دو نبود، سید رضا تقوی، شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز و رییس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه، با اذن و اجازه از ریش سفیدان پیش قدم شد تا اصولگرایان برای به وحدت رسیدن با خلا محوریت مواجه نشوند.
این در حالی است که تقوی برای آنکه تبدیل به محور اصولگرایان برای رسیدن به وحدت شود دارای ضعف‌هایی بود چرا که او نه اعتبار مهدیکنی و یزدی را داشت و نه برخوردار از نفوذ کلامی مشابه آنها در میان احزاب و تشکل‌های اصولگرایان برخوردار بود.
همین امر سبب شد که ایجاد وحدت میان اصولگرایان برای انتخابات مجلس آینده با محوریت تقوی با چالش های جدی مواجه شود. از این رو به نظر میرسد پیش از آنکه خیلی دیر شود و در انتخابات آینده اصولگرایان قافیه را به اصلاح طلبان ببازند، جامعتین دست به کار شد تا محوریت ایجاد اجماع را بر عهده گیرد.
آیت‌الله مرتضی مقتدایی نایب رییس اول جامعه مدرسین حوزه علمیه درباره علت لغو این جلسه گفته بود که دلیل خاصی وجود نداشت است اما با توجه به حرف‌های آیت الله مصباح یزدی در همایش گذشته وحدت اصولگرایان، می‌توان به این نتیجه رسید که احتمالا وی نسبت به شکل گیری این وحدت امیدوار نیست.
آیت الله مصباح‌یزدی در آن همایش گفته بود «تصور من این است افرادی که در اینجا جمع شدند، می‌خواهند خودشان را از انحراف‌ها، سقوط‌ها و نوسانات زشت حفظ کنند و اگر می‌خواهند این‌گونه باشد، باید اصول فکری، ارزشی و روشی را رعایت کنند و اگر بنا داریم این اصول را دقیقا رعایت کنیم، ٩٩درصد مصونیت ما تضمین است، اما اگر از ابتدا زیر حرفمان بزنیم و بگوییم امروز دوستان ما این‌جوری می‌پسندند و باید این‌گونه رفتار کنیم، فردا طور دیگری رفتار کنیم، معنایش این است که طبق ادبیات روز، جامعه ما دوگروه است؛ اصولگرا و غیراصولگرا.»
با این وجود اصولگرایان نسبت به حصول وحدت امیدوار هستند، احمد کریمی اصفهانی دبیرکل جمعیت اصناف و باز پیش از این به فرارو گفته بود که اختلاف نظر و سلیقه در جریان اصولگرا وجود دارد اما ما نسبت به ایجاد همگرایی لازم خوشبین هستیم.
اصولگرایان چگونه متحد می‌شوند؟
ناصر ایمانی، کار‌شناس مسایل سیاسی اصولگرا که اراده تشکیل جلسه سه جانبه را نافی تلاش‌های حجت الاسلام تقوی نمی‌داند، در گفت‌و‌گو با فرارو گفت: فرایند وحدت در داخل یک جناح یک امر مستمر و زمان بر است که با یک جلسه و دو همایش به نتیجه نمی‌رسد.
ناصر ایمانی، کار‌شناس مسایل سیاسی اصولگرا که اراده تشکیل جلسه سه جانبه را نافی تلاش‌های حجت الاسلام تقوی نمی‌داند، در گفت‌و‌گو با فرارو گفت: فرایند وحدت در داخل یک جناح یک امر مستمر و زمان بر است که با یک جلسه و دو همایش به نتیجه نمی‌رسد.
وی افزود: با وجود اینکه وحدت مورد نظر آقای تقوی نواقصی داشته و جامعیت لازم را ندارد اما نمی‌توان گفت که به نتیجه نرسیده است. از سوی دیگر جامعتین همیشه محور وحدت در جریان اصولگرایی بوده و هست. بنابراین برگزاری جلسه در این مقطع نمی‌تواند به نتیجه تلاش‌های آقای تقوی ربطی داشته باشد.
ایمانی در پاسخ به این سوال که آیا این تلاش‌های موازی امر دست یابی به وحدت را برای اصولگرایان سخت نمی‌کند؟ گفت: خیر، با این موضوع مخالف هستم زیرا مادامی که این تلاش‌های در جهت خنثی کردن هم نباشد می‌تواند نقش تکمیل کننده یکدیگر را داشته باشند.
این تحلیل گر سیاسی اصولگرا ادامه داد: در حال حاضر علاوه بر آقای تقوی و جامعتین، جبهه پیروان خط امام نیز تلاش‌هایی در راستای وحدت دارد و همه این‌ها مکمل هم هستند.
وی در رابطه با اینکه آیا لغو جلسه سه جانبه به رویکرد آیت الله مصباح یزدی مربوط می‌شود یا خیر، نیز گفت: قرینهای مبنی بر ناراحتی یا بی‌میلی آیت الله مصباح یزدی وجود ندارد. به همین خاطر نمی‌توانیم بر این حدس و گمان‌ها تکیه کنیم زیرا رویکرد وی همیشه بر مبنای وحدت اصولگرایان بوده است.
ایمانی با اشاره به اینکه وحدت در میان جریان اصولگرا در این برهه زمانی اهمیت بسیار زیادی دارد، گفت: اگر به وحدت نرسند حتما شاهد کاهش آرای خود در نهادهای مختلف نظام خواهند بود.
وی افزود: اصولگرایان در وضعیت حساسی قرار داشته و چارهای جز وحدت ندارند. البته مشکل وحدت مختص به این جریان نیست و حتی اصلاح طلبان نیز در این خصوص مشکل دارند.
به گفته وی مشکل اصلی این است که در کشور ما فرایند وحدت در درون هر یک از جریان‌های سیاسی با موانعی مواجه است و این موضوع وحدت کلی میان جریان‌های مختلف را سخت‌تر می‌کند.
ایمانی ادامه داد: نیاز جدی به وحدت اصلیترین انگیزه اصولگرایان برای حرکت در این مسیر است زیرا در غیر این صورت کرسی‌های خود را در مجلس از دست داده و حتی ممکن است به اقلیت تبدیل شوند.
این کار‌شناس مسایل سیاسی در ارزیابی وضعیت کنونی اصولگرایان گفت: روند فعلی جریان مثبت اما ناکافی است. اقدامات مهم و موثری می‌تواند صورت گیرد که تا کنون توجه‌ای به آن نشده است.
وی در توضیح بیشتر این اقدامات گفت: در داخل این جریان طیف‌های مختلفی هستند که برای اطلاق نام اصولگرایی به آنها اختلاف نظر وجود دارد لذا ضروریست که طیف‌های مختلف خود را شناخته و به آنها رسمیت دهند.
ایمانی افزود: بعد از آن همه گروه‌ها باید در جلسات وحدت و همگرایی شرکت کنند و یک تشکیلات متمرکز با ضمانت اجرایی کافی ایجاد شود. این تشکیلات باید از متنفذین و طیف‌های مختلف اصولگرا بهره گرفته و ساز و کار انتخاباتی این جریان را روشن کند.
وی با بیان اینکه روند دست یابی به وحدت نامطلوب و ناکافی است تاکید کرد: اگر در این خصوص اقدام نشود اصولگرایان آسیب جدی می‌خورند.
به هر ترتیب طیف‌های مختلف اصولگرا که همگی بر ضرورت وحدت تاکید دارند برای شرکت در انتخابات آتی آماده می‌شوند و علی رغم شکل نگرفتن یک محوریت مشخص به حصول وحدت امیدوارند.
محمد رضا باهنر، نایب رییس مجلس شورای اسلامی نیز در رابطه با وحدت اصولگرایان به ایسنا گفته است: اصولا رسیدن به وحدت در انتخابات مجلس بسیار راحت‌تر از انتخابات ریاست‌جمهوری است چون در انتخابات ریاست‌جمهوری یک نفر انتخاب می‌شود اما در انتخابات مجلس ۲۹۰ نفر انتخاب می‌شوند.
به گفته وی و با این استدلال، عموما اصلاح‌طلبان، اصولگرایان و سایر فعالان سیاسی سخت‌تر در انتخابات ریاست‌جمهوری به وحدت می‌رسند و دستیابی به وحدت در جریان انتخابات مجلس ساده‌تر است؛ بر همین اساس اصولگرایان در سه دوره اخیر مجلس پیروز شدند.
