ظریف خلاء گفت‌وگو را می‌شکند؟

دیدار ظریف با امیر قطر

فرارو- یک کارشناس مسائل منطقه، گام بعدی دولت حسن روحانی در حوزه سیاست خارجی و روابط بین الملل پس از توافق هسته ای، را سامان بخشیدن و بهبود روابط و مناسبات با کشورهای منطقه دانست و گفت مقاله امروز محمد جواد ظریف گواه این مدعا است.

صباح زنگنه، کارشناس مسائل منطقه با اشاره به مقاله محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان که به طور مشترک در چهار روزنامه الشروق مصر، السفیر لبنان، الرای کویت و الشرق قطر منتشر شد، به خبرنگار فرارو گفت: تلاش دولت آقای روحانی از ابتدای آغاز به کار بر این مبنا بود که ضمن بهبود روابط و مناسبات با کشورهای منطقه از طریق همکاری های همه جانبه، مسائل منطقه ای را به سمت و سوی حل شدن سوق دهد.

وی با بیان اینکه این گرایش و این توجه طبعا شامل زمینه ها و مراحل مختلفی خواهد بود گفت: برای پایان دادن به بحران های منطقه ای در نخستین گام باید به سمت کاهش تنش های منطقه ای پیش رفت و در فاز دیگر به نگرانی های کشورهای منطقه توجه ویژه ای کرد و تهدید مشترک همه کشورها و ملت های منطقه که در حال حاضر افراط گرایی است را از طریق همکاری منطقه ای ریشه کن کرد.

زنگنه افزود: پس از طی این مراحل که تحقق آنها که طبعا در بیان آرزوها و امیدها می گنجد، ضروری است که ساختار مناسبی برای انجام گفت و گوهای مشترک به منظور پیگیری تهدیدها و فرصت ها طراحی شود.

این کارشناس مسائل منطقه ادامه داد: یکی دلایل افزایش تنش و تهدید در منطقه فراهم نبودن امکان گفت و گو میان کشورهای منطقه است که خلا گفت و گو میان کشورهای منطقه فاصله ای انداخته بود و فاصله ها هم طبعا با خود سو تفاهماتی را به دنبال خواهد داشت.

وی تصریح کرد: بر این اساس یکی از راه حل های مناسب برای کاهش تنش و تهدید در منطقه به واسطه نزدیک تر شدن بیشتر کشورهای منطقه از طریق ایجاد ساختاری مناسبی برای گفت ‎ وگو و پیگیری تهدیدها و فرصت ها امکان پذیر است که تا سیس یک مجمع گفتگوی منطقه ای که آقای دکتر ظریف در مقاله خود به آن اشاره کردند یکی از این راه حل ها محسوب می شود.

زنگنه گفت: این مجمع می تواند بر اساس اهداف مشترک و برخی اصول عمومی پذیرفته شده بین کشورهای منطقه طرح ریزی شود و از طریق آن اختلافات موجود میان کشورهای منطقه را به شیوه ای مسالمت آمیز حل و فصل کرد.

وی با اشاره به پیشنهاد دیگر ظریف به کشورهای منطقه برای تاسیس بانک سوخت اتمی در منطقه خاورمیانه گفت: در جریان مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 همواره کشورهای عرب منطقه بر پایه فضاسازی های رژیم صهیونیستی نسبت به هر نوع توافق هسته ای و به رسمیت شناخته شدن برنامه هسته ای ایران ابراز نگرانی می کردند و این توافق و رسمیت بخشیده شدن به برنامه هسته ای ایران را تهدیدی علیه خود قلمداد می کردند. بنابراین قطعا نیتی که در پس پیشنهاد آقای دکتر ظریف وجود دارد کاهش نگرانی یا کاهش احساس نگرانی و جلوگیری از ترویج نگرانی ها بین کشورها منطقه نسبت به برنامه هسته ای ایران است.

این کارشناس مسائل خارومیانه با تاکید بر اینکه عملی شدن این پیشنهاد نیازمند مقدماتی است، گفت: با یک نگاه علمی و منطقی به روند شکل گیری توان هسته ای به این نتیجه می توان رسید که کشورهای منطقه برای ورود به بانک تامین سوخت هسته ای باید مراحل مقدماتی را طی کنند که یکی از مقدمات آنها آموزش نیروهای انسانی است و آغاز رایزنی ها برای رسیدن به توان و مراحل ساخت و راه اندازی نیروگاه های هسته ای و تبادل امکانات در این زمینه است.

وی افزود: البته با توجه به علایقی که کشورهای منطقه همچون، مصر، عربستان، امارات نسبت به ساخت و راه اندازی نیروگاه های هسته ای غیر نظامی نشان داده اند، این کشورها می توانند این مراحل را با استفاده از توان و تجربیات جمهوری اسلامی ایران سریعتر پیش ببرند.

زنگنه ادامه داد: بنابراین در پیشنهاد آقای دکتر ظریف برای تشکیل بانک سوخت هسته ای در منطقه خاورمیانه از یک سو حسن نیت جمهوری اسلامی ایران برای همکاری های منطقه ای به منظور انتقال تجربیات در ایجاد توان هسته ای نهفته است و از سوی دیگر با به مشارکت گرفتن کشورهای منطقه، ایجاد اطمینان می کند نسبت به اینکه توافق و برنامه اتمی ایران تهدیدی علیه آنها نخواهد بود.

این کارشناس مسائل منطقه در ادامه درباره اینکه با وجود نزدیکی روز افزون اسرائیل و عربستان سعودی و اینکه اسرائیلی ها در جریان مذاکرات هسته ای به صراحت اعلام کرده اند که عربستان سعودی به یک متحد استراتژیک برای این رژیم تبدیل شده است آیا پیشنهادهای ایران با وجود چنین اتحادی و قدرت نفوذی که عربستان بر کشورهای عرب منطقه دارد امکان عملی شدن دارد یا خیر گفت: اتحادی که اسرائیلی ها دم از آن می زنند یک اتحاد واقعی و پایدار نخواهد بود.

زنگنه با تاکید بر اینکه آرزوی اسرائیلی ها برای رسیدن به یک اتحاد استراتژیک پایدار، به نظر نمی رسد که جامه عمل به خود بگیرد، گفت: توافق با یک دولت عربستان آن هم به صورت مقطعی به معنای توافق با ملت عربستان به طورت پایدار نخواهد بود.

وی افزود: اگر چنین اتحادی هم بین رژیم اسرائیل و حکومت آل سعود به صورت موقت ایجاد شده باشد هم نمی تواند چندان دوام بیاورد چرا که این اتحاد شوم مورد پذیرش و تایید ملت عربستان نخواهد بود.

زنگنه در خاتمه گفت: بنابراین گام های عملی جمهوری اسلامی ایران برای رفع نزدیکی بیشتر با کشورها منطقه که می تواند منجر به کاهش اختلافات و سو تفاهمات شود، راه برای برگشت عربستان سعودی به سوی ایران با پذیرش اشتباهات گذشته را می تواند هموار کند، دشمنی عربستان با ایران تا ابد نمی تواند ادامه پیدا کند چرا که عربستان مناع مشترک بیشتری با ایران دارد تا با رژیم اسرائیل. از این رو هم تحت فشار مردم عربستان و هم برپایه نیاز به همکاری مشترک، خود سعودی ها به این اتحاد شوم پایان خواهند داد.