جشنواره"هنرمندان خود آموخته " برگزار شد
نخستين همايش جشنواره «هنرمندان خود آموخته » - «مکرمه قنبري» روز گذشته ـ 15 ارديبهشت ماه ـ درتالار بتهوون خانه‌ي هنرمندان ايران برگزار شد.
حميد سوري - در آغاز اين همايش درباره زمينه‌هاي برگزاري اين جشنواره گفت: پس از درگذشت زنده‌ياد «مکرمه قنبري» و در سومين سال بزرگداشت او پيشنهاد برگزاري چنين همايشي را براي هنرمندان خود آموخته مطرح كرديم تا آنها نيز تشويق شوند.
او اضافه كرد: هنرمندان خود آموخته هميشه در تاريخ هنر وجود داشته‌اند، اما از اواخر قرن نوزدهم به شکل جدي مورد توجه قرار گرفتند. در ميانه قرن بيستم اين نگاه گسترش يافت.
در نيمه قرن بيستم، هنر هنرمندان خود آموخته مورد تجديد نظر قرار گرفت. اين گونه هنرمندان از جريان اصلي هنر متمايز هستند، اما همان دغدغه‌هايي را دارند که هنرمندان جريان اصلي هم به دنبال آن هستند.
سوري خاطرنشان كرد: امروز جهان هنر از موضع بالا و متفاوت به اين عرصه نگاه مي‌کند. در حال حاضر بسياري از موزه‌هاي معتبر جهان آثاري از هنرمندان خود آموخته را به نمايش مي‌گذارند و بايد با نگاهي نقادانه و دقيق به اين آثار پرداخت، در همين راستا خانه موزه مكرمه هم قصد دارد آرشيوي از آثار هنرمندان خود آموخته جمع‌آوري کند.
«آيدين آغداشلو» نيز در بخش ديگري از اين نشست درباره تفاوت‌هاي هنرخودآموخته و هنر مبتني بر آموزش تصريح كرد: هنرمند حرفه‌اي اساس کارش بر تعليم دادن و تعليم گرفتن است كه بدنه اصلي هنر را شکل داده است.
او عنوان كرد: تعليم گرفتن در وضعيت فعلي سهل و ساده شده است، چرا که در جهاني کار مي‌کنيم که روش‌ها شناسايي شده‌اند و تعليم هم به دنبال آن قانونمند شده است.
يادگيري هنر يک مساله است ولي اينکه يادگيري به حرکتي خلاق تبديل شود مساله ديگري است، به همين دليل هم نگاه جستجوگري است که خلاقيت را در آثار هنرمندان خود آموخته جستجو مي‌کند.
اين نقاش در ادامه بيان كرد: اين جهان مالامال از زيبايي و حرکت است و در هر گوشه‌اي از آن معنايي يافت مي‌شود، و هنرمندان خود آموخته نيز به دنبال آن تنها به دنبال يک شکل براي بيان معنا نمي‌گردند، پس به خودم توصيه مي‌کنم جهان هنرمندان خود آموخته را نگاه کنم زيرا هر اتفاقي که در اين جهان مي‌افتد جاي شگفتي دارد.
آغداشلو اضافه كرد: بايد از لحظه خاص شعله‌ور و شعر شاعري که سواد خواندن و نوشتن ندارند بايد لذت بريم ، اما بايد تعادل را هم در نظر داشت و آثار غريزي هنرمندان خود آموخته را از اصطلاحات و مفاهيم روشنفکري تلنبار نکنيم و جايگاهي غيرواقعي را براي اين آثار در نظر نگيريم.
ما مي‌توانيم در لحظه کشف اين هنرمندان سهيم شويم.
شيوا دولت آبادي ديگر سخنران حاضر در اين جلسه نيز درباره فرآيند اثر هنري گفت: انسان محصولي فرهنگي است كه مداوم نماد سازي مي‌کند.
ادراک جهان با تفسير همراه است و هر گونه تعامل نمادين در فرهنگ انسان تاثير دارد.
او ادامه داد: فرهنگ انسان محصول زمان و مکاني است که در آن قرار دارد و مهم کسب فرهنگ توسط انسان است. فرآيند فرهنگ‌پذيري آموختن نمادها هست كه از ابتداي فرهنگ‌پذيري بشر نمادسازي کرده است.
دولت‌آبادي تصريح كرد: از طريق فرهنگ آموزي است که ايده‌هاي هستي‌شان را گسترش مي‌دهند. در سال‌هاي اول زندگي انسان ميليون‌ها رمز و نماد دروني‌سازي مي‌شوند.
زبان يکي از سيستم‌هاي نمادين است كه در واقع وجه اشتراک تمام ارتباط هاست و بشر آرزوهايش را از طريق هنر ارايه کرده است.
او ادامه داد: هنر و زبان قدرت ويژه‌اي از انتزاع را مي‌طلبند. نياز بشر به بيان خود در شکل هنري بسيار قدرتمند صورت مي‌گيرد و بدون آموزش مي‌توان هنرمند شد،اما بدون آموزش نمي‌توان علم را ارتقا بخشيد.
خلاقيت انسان‌ها دستاورد خيال‌پردازي‌هاي کودکانه است.هنرمند خود آموخته بايد ويژگي معلم بودن را داشته باشد ، چرا که بايد بتواند اثر خود را ارزيابي کند و هنرمند فراتر از واقعيت مي‌ايستد.
محمد صنعتي نيز درباره اهميت فعاليت هنري «مکرمه قنبري» گفت: هنرمند خودآموخته را مي‌توانيم در يک طيف ببينيم، کساني که با ديدن نقاشي يا تئاتر، نقاشي يا تئاتر را آموخته‌اند.
او گفت: هيچ روانکاوي نمي‌تواند توضيح دهد که قريحه هنري چيست. مي‌توانيم سير و تحول يک هنرمند را ارزيابي کنيم و زندگي بدون خلاقيت معنا ندارد. همه بچه‌ها روياپردازي و بازي مي‌کنند و اين روياپردازي کارکرد دارد.
بازآفريني زندگي جزيي از هستي انسان است و اين بازآفريني گاه در بازي کودکان ديده مي‌شود و گاه در آثار هنري.
بسياري از هنرمندان نمي‌خواهند کارشان با عکاسي مقايسه شود و هر هنرمندي وقتي هنرمند شناخته مي‌شود که بتواند واقعيت زندگي را به شکل جديدي ارايه دهد.
او بيان كرد: آنچه در مورد «مکرمه قنبري» براي من جالب توجه است شور و شوق ايشان نسبت به زندگي است. شور و شوقي که قضاوت‌هاي بيروني را بي‌اثر مي‌کرد. او با شروع نقاشي در سن 64 سالگي مي‌خواست يکبار ديگر متولد شود.
حميد کشمير شکن نيز با نشان دادن تصويرهاي نقاشي مکرمه قنبري به تشريح ويژگي‌هاي نقاشانه مکرمه قنبري پرداخت و همچنين در توضيحات خود رويکردي فمنيستي را بناي تصويرهاي خود درباره نقاشي‌هاي قنبري قرار داد.
در اين مراسم جهانگير کازروني نيز درباره جايگاه هنرمندان خودآموخته در ايران صحبت کرد و به اهميت شناخت جايگاه اين هنرمندان اشاره کرد.
