برنامه ۲۱ منتخب مردم شهر تهران منتشر شد
نقشه شورای پنجم برای پایتخت
نقشه راه شورای پنجم تهران، در قالب یک برنامه 66 صفحه‌ای برای «نجات پایتخت از کج‌راهه توسعه شهری» منتشر شد. 21 منتخب مردم تهران در چارچوب این برنامه، مسوولیت تحقق 208 ماموریت برای رفع چالش‌های کهنه در 6 حوزه کلیدی از جمله «حمل‌ونقل عمومی و بودجه شهرداری» را تقبل کرده‌اند.
به گزارش دنیای اقتصاد، برنامه تدارک دیده‌شده برای «اصلاحات در تهران به نفع شهروندان»، حاوی «الگوی جهانی مدیریت ترافیک و کنترل آلودگی هوا» و «ابزارهای انسداد دریچه‌های فساد در مدیریت شهری» است. اعضای جدید پارلمان تهران، به‌دنبال «شورای قدرتمند و شهردار پاسخگو» هستند.
پارلمان محلی تهران، با رای «قاطع» پایتختنشینها به «خانهتکانی اساسی در مدیریت شهری»، به‌طور کامل در اختیار نمایندگان جریان فکری «مخالف شهرفروشی» قرار گرفت. نتایج انتخابات پنجمین دوره شورای شهر تهران نشان می‌دهد همه 21 کرسی پارلمان پایتخت، با خواسته «جامعه اکثریت» شهروندان، برای مدت چهار سال در خدمت گروه اصلاح‌طلب درآمد. هر چند «فرمان کنترل شهرداری تهران» از نیمه تابستان -بعد از طی تشریفات قانونی تغییر دوره شورا- به منتخبان مردم تهران واگذار می‌شود؛ اما نمایندگان جدید، صبح دیروز با برگزاری اولین جلسه خود برای تعیین هیات رئیسه موقت، فاز اول «اعمال برنامه 66 صفحه‌ای برای بازسازی تهران» را استارت زدند.
پایتختنشین ها با «رکوردزنی» در «میزان مشارکت برای انتخاب نمایندگان شهر» و همچنین «رای یکدست» به «لیست واحد از نامزدهای خواهان اصلاحات در شهر» در این دوره، یک پیام روشن به ترکیب جدید مدیریت شهری تهران مخابره کردند که آن، «عدم رضایت از وضع موجود شهر و تحولخواهی نسبت به شیوه اداره پایتخت» است.
بررسیهای «دنیای اقتصاد» از سوابق انتخابات دورههای قبلی شورای شهر و جزئیات رسمی از ریز آمار مشارکت در این دوره حاکی است: تعداد رای آخرین نفر برگزیده توسط پایتختنشینها برای پارلمان پنجم، از رای اولین نفر در دورههای قبلی، بیشتر است. در دورههای قبلی انتخابات شورا، بیشترین آرای هر یک از منتخبین _رای نفر اول- همواره کمتر از یک میلیون نفر بود؛ اما در این دوره، محسن هاشمی، با کسب یک میلیون و 756 هزار و 86 رای، بهعنوان نفر اول برگزیده برای شورای پنجم، رکورد «کسب بیش از یک میلیون رای» را در کارنامه دو دهه انتخابات محلی به ثبت رساند. این رکورد، از بابت رای بالای آخرین نفر منتخب نیز قابل تامل است.
شورای شهر پنجم، یک تفاوت ساختاری-اداری با شورای چهارم دارد و آن، به تعداد کرسیها که از 31 عضو به 21 عضو کاهش پیدا کرده مربوط است. آرای اکثریت تهرانیها در انتخابات 29 اردیبهشت شورای شهر، به «طولانیترین دوره مدیریت شهری پایتخت» خاتمه داد و امکان «نوآوری و بروز فرصت برای تغییرات مطلوب شهروندان در نظام مدیریت و اداره شهر» را فراهم کرد. کارشناسان شهری معتقدند پایتخت طی 12 سال اخیر به دلیل تسلط یک نگاه مدیریتی به شهر، دچار «روزمرگی در اداره شهر» شده بود.
بررسیهای «دنیای اقتصاد» از سوابق انتخابات دورههای قبلی شورای شهر و جزئیات رسمی از ریز آمار مشارکت در این دوره حاکی است: تعداد رای آخرین نفر برگزیده توسط پایتختنشینها برای پارلمان پنجم، از رای اولین نفر در دورههای قبلی، بیشتر است. در دورههای قبلی انتخابات شورا، بیشترین آرای هر یک از منتخبین _رای نفر اول- همواره کمتر از یک میلیون نفر بود؛ اما در این دوره، محسن هاشمی، با کسب یک میلیون و 756 هزار و 86 رای، بهعنوان نفر اول برگزیده برای شورای پنجم، رکورد «کسب بیش از یک میلیون رای» را در کارنامه دو دهه انتخابات محلی به ثبت رساند. این رکورد، از بابت رای بالای آخرین نفر منتخب نیز قابل تامل است.
شورای شهر پنجم، یک تفاوت ساختاری-اداری با شورای چهارم دارد و آن، به تعداد کرسیها که از 31 عضو به 21 عضو کاهش پیدا کرده مربوط است. آرای اکثریت تهرانیها در انتخابات 29 اردیبهشت شورای شهر، به «طولانیترین دوره مدیریت شهری پایتخت» خاتمه داد و امکان «نوآوری و بروز فرصت برای تغییرات مطلوب شهروندان در نظام مدیریت و اداره شهر» را فراهم کرد. کارشناسان شهری معتقدند پایتخت طی 12 سال اخیر به دلیل تسلط یک نگاه مدیریتی به شهر، دچار «روزمرگی در اداره شهر» شده بود.
اعضای جدید پارلمان محلی تهران، متفاوت از دورههای قبل، در شروع کار به یک «برنامه مکتوب» حاوی «نقشه جامع برای پاک‌سازی چهره شهر و تصفیه ساختار نیمهزنده شهر از مولفههای مزاحم رفاه و آرامش شهروندان» مجهز هستند.
کارگروه برنامه‌ریزی شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان، یک برنامه 66 صفحه‌ای بابت اداره شهر تهران برای شورای شهر پنجم تدارک دیده است. بررسی «دنیای اقتصاد» از محتوای این برنامه حاکی است: نقشه طراحی‌شده برای بازسازی پایتخت، 208 نوع ماموریت در 6 حوزه حیاتی اداره شهر، برای احیای تهران ترسیم کرده است که پیادهسازی آن توسط ترکیب جدید مدیریت شهری، در عمل باعث رفع دغدغههای کلیدی دستکم سه سال اخیر صاحبنظران حوزه‌های شهرسازی و اقتصاد شهر خواهد شد.
کارگروه برنامه‌ریزی شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان، یک برنامه 66 صفحه‌ای بابت اداره شهر تهران برای شورای شهر پنجم تدارک دیده است. بررسی «دنیای اقتصاد» از محتوای این برنامه حاکی است: نقشه طراحی‌شده برای بازسازی پایتخت، 208 نوع ماموریت در 6 حوزه حیاتی اداره شهر، برای احیای تهران ترسیم کرده است که پیادهسازی آن توسط ترکیب جدید مدیریت شهری، در عمل باعث رفع دغدغههای کلیدی دستکم سه سال اخیر صاحبنظران حوزه‌های شهرسازی و اقتصاد شهر خواهد شد.
نقشه اصلاحات تهران، بهعنوان دستور کار از قبل تدوین شده شورای شهر پنجم، درصورت اجرای کامل از یکسو، «مسیرهای پیدا و پنهان شهرفروشی با صدور مجوزهای خاص و مغایر اسناد بالادست تهران برای یک گروه اقلیت ذینفع» را مسدود میکند و از سوی دیگر باعث «تضمین حقوق عمومی شهروندان در داشتن شهر غیرآلوده و به دور از عناصر ضدزندگی» می‌شود.
چشمانداز تعریف شده در این نقشه بر آن است تا تهران را از «شهر مبدل شده به کارگاه عمرانی» به «شهر سالم برای سکونت» اصلاح کند.
در بین ماموریتهای 208 گانه تعریف شده در برنامه اصلاحطلبان برای اداره شهر تهران، «80 ماموریت ویژه» وجود دارد. کل نقشه تدوین شده، برای 8 حوزه «حمل و نقل عمومی و ترافیک تهران، محیطزیست و آلودگی هوا، مدیریت بحران و مقاومسازی شهر در برابر حریق و حوادث غیرمترقبه، ساخت و سازها و روال صدور جواز، خدمات فرهنگی و تفریحی و اجتماعی و همچنین دخل و خرج شهرداری و مالیه شهر»، برنامه های جداگانه‌ای دارد.
چشمانداز تعریف شده در این نقشه بر آن است تا تهران را از «شهر مبدل شده به کارگاه عمرانی» به «شهر سالم برای سکونت» اصلاح کند.
در بین ماموریتهای 208 گانه تعریف شده در برنامه اصلاحطلبان برای اداره شهر تهران، «80 ماموریت ویژه» وجود دارد. کل نقشه تدوین شده، برای 8 حوزه «حمل و نقل عمومی و ترافیک تهران، محیطزیست و آلودگی هوا، مدیریت بحران و مقاومسازی شهر در برابر حریق و حوادث غیرمترقبه، ساخت و سازها و روال صدور جواز، خدمات فرهنگی و تفریحی و اجتماعی و همچنین دخل و خرج شهرداری و مالیه شهر»، برنامه های جداگانه‌ای دارد.
«80 ماموریت ویژه» تدوین شده برای شورای شهر پنجم و ترکیب جدید مدیریت شهری پایتخت، بر محورهایی همچون «توسعه مترو، حفظ باغات باقی‌مانده و ذخایر ارزشمند شهر از جمله اراضی متراژ بزرگ، مسدودسازی دریچه‌های فساد شهری، اجرای الگوی جهانی مهار ترافیک و کاهش آلودگی و افزایش مراکز تفریحی و محیطهای اجتماعی با استفاده از ظرفیتهای بکر موجود در شهر» متمرکز است.
براساس برنامهای که شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان برای این دوره مدیریت شهری تدوین کرده است، شورای پنجم باید برای تحقق محتوای این برنامه، طرح‌‌های عملیاتی را برای اجرای ماموریتها تصویب و به شهرداری ابلاغ کند. کارشناسان شهری وجود «برنامه» در شورای شهر پنجم آن هم به شکل نقشه از قبل تدوین‌شده را علامتی از آمادگی کامل و عزم نمایندگان جدید مردم تهران برای مسوولیتپذیری و پاسخخواهی به تعهدات از پیش اعلام شده، عنوان می‌کنند.
این برنامه مانع از «تصمیمات تصادفی، سلیقه‌ای، ناپخته و مشکلساز» برای شهر خواهد شد؛ ضمن آنکه مدیریت شهری جدید را در معرض پایش و قضاوت عمومی از بابت میزان انطباق اقدامات با برنامه مطلوب طراحی شده قرار می‌دهد.
در مقدمه برنامه بازسازی و اصلاح پایتخت، بر «پایبندی روح تصمیمات و مصوبات شورای شهر پنجم به اسناد بالادست تهران همچون طرح جامع و طرح تفصیلی شهر و حتی برنامه پنجساله دوم (1393 تا 1397) شهرداری تهران» تاکید شده است که این موضوع نشان می‌دهد نمایندگان جدید قصد دارند با انحرافگیری از مسیر اجرای اسناد بالادست طی دورههای گذشته، اوضاع زندگی در پایتخت را به حالت مورد قبول صاحبنظران و همین‌طور شهروندان تغییر دهند.
این برنامه مانع از «تصمیمات تصادفی، سلیقه‌ای، ناپخته و مشکلساز» برای شهر خواهد شد؛ ضمن آنکه مدیریت شهری جدید را در معرض پایش و قضاوت عمومی از بابت میزان انطباق اقدامات با برنامه مطلوب طراحی شده قرار می‌دهد.
در مقدمه برنامه بازسازی و اصلاح پایتخت، بر «پایبندی روح تصمیمات و مصوبات شورای شهر پنجم به اسناد بالادست تهران همچون طرح جامع و طرح تفصیلی شهر و حتی برنامه پنجساله دوم (1393 تا 1397) شهرداری تهران» تاکید شده است که این موضوع نشان می‌دهد نمایندگان جدید قصد دارند با انحرافگیری از مسیر اجرای اسناد بالادست طی دورههای گذشته، اوضاع زندگی در پایتخت را به حالت مورد قبول صاحبنظران و همین‌طور شهروندان تغییر دهند.
در این برنامه، با اشاره به چالش‌های ناشی از تنزل شورای شهر به سطح «شورای شهرداری»، بر نظارت هوشیارانه شورای شهر پنجم بر کلیه برنامهها و عملکردهای شهرداری تاکید شده است.
نقشه بازسازی پایتخت، به دنبال «تشکیل پارلمان محلی قدرتمند و شهردار پاسخگو» است. اصول حاکم بر این برنامه نیز بر «ترجیح مصلحت شهر و شهروندان بر منافع گروهی و فردی، توسعه پایدار شهر، نظارت سازمانیافته شورا بر اداره امور شهر و صیانت از هویت و عناصر حیاتی شهر» استوار است.
نقشه بازسازی پایتخت، به دنبال «تشکیل پارلمان محلی قدرتمند و شهردار پاسخگو» است. اصول حاکم بر این برنامه نیز بر «ترجیح مصلحت شهر و شهروندان بر منافع گروهی و فردی، توسعه پایدار شهر، نظارت سازمانیافته شورا بر اداره امور شهر و صیانت از هویت و عناصر حیاتی شهر» استوار است.
طوری که برنامه اولیه 21 عضو راهیافته به ساختمان بهشت برای اداره شهر تهران در قالب 6 حوزه ماموریتی مربوط به مسوولیت های تخصصی شهرداری و حوزه‌های خارج از حیطه مسوولیت شهرداری همچون دستگاهها و سازمانهای مرتبط با اداره شهر تهران تدوین شدهاست. محورهای ماموریتی شهرداری تهران از سوی اعضای منتخب دوره پنجم شورای شهرتهران مجموعا مشتمل بر 208 محور ماموریتی است که از میان آنها 80 محور برای اعمال نقشه اصلاحات در مسیر جدید اداره پایتخت فوری و ضروریتر به نظر می‌رسد.
حوزه اول ماموریتی شهرداری حمل و نقل و ترافیک شهری در قالب 17 محور اصلی تعریف شده است. بررسی موردی محورهای ماموریتی در حوزه حمل و نقل و ترافیک شهری نشان می‌دهد: هشت محور مهم و کلیدی برای پیگیری در این حوزه مشخص شده است. در این راستا پیش‌بینی شده است که از طریق تکمیل خطوط مترو و تامین ناوگان متناسب با آن سرفاصله حرکتی ناوگان به زیر 4 دقیقه در خطوط مترو برسد.
حوزه اول ماموریتی شهرداری حمل و نقل و ترافیک شهری در قالب 17 محور اصلی تعریف شده است. بررسی موردی محورهای ماموریتی در حوزه حمل و نقل و ترافیک شهری نشان می‌دهد: هشت محور مهم و کلیدی برای پیگیری در این حوزه مشخص شده است. در این راستا پیش‌بینی شده است که از طریق تکمیل خطوط مترو و تامین ناوگان متناسب با آن سرفاصله حرکتی ناوگان به زیر 4 دقیقه در خطوط مترو برسد.
مطابق با بررسی ها در حال حاضر سرفاصله حرکتی ناوگان مترو 6 دقیقه است. ایجاد تسهیلات و زیرساخت گسترش استفاده از حمل و نقل غیرموتوری همچون دوچرخه نیز در طرح اولیه شورای شهر پنجم مورد توجه قرار گرفته است. در این میان یکی از محورهای مهم توقف پروژههای بزرگراهسازی بهعنوان اولویت حوزه حمل و نقل و ترافیک شهری است. به این معنا که در این برنامه اصلاح ساختار شبکه معابر و شناسایی و بازگشایی مسیرهای مورد استفاده در شبکه ارتباطی در اولویت کاری تیم جدید مدیریت شهری قرار میگیرد.
مدیریت سفرهای شهر با حومه، تدوین و اجرای برنامه جهت بکارگیری روشهای مدیریت تقاضای سفر با هدف کاهش سفرهای درون‌شهری در پایتخت از محورهای مهم این حوزه محسوب می‌شود. علاوه بر این با ایجاد جایگاههای کوچک سوخترسانی با هدف بهبود نظام توزیع سوخت در کلانشهر از حجم سفرهای زائد درون شهری کاسته می‌شود.
مدیریت سفرهای شهر با حومه، تدوین و اجرای برنامه جهت بکارگیری روشهای مدیریت تقاضای سفر با هدف کاهش سفرهای درون‌شهری در پایتخت از محورهای مهم این حوزه محسوب می‌شود. علاوه بر این با ایجاد جایگاههای کوچک سوخترسانی با هدف بهبود نظام توزیع سوخت در کلانشهر از حجم سفرهای زائد درون شهری کاسته می‌شود.
همچنین از آنجا که طی سالهای گذشته به دلیل ضوابط حاکم بر ساخت‌وساز شهری ایجاد و تامین پارکینگ در سطوح مختلف شهر مورد توجه مدیریت شهری قرار نگرفته و شهر را با مشکل تامین پارکینگ مواجه کرده، اعضای شورای شهر در طرح اولیه خود عمل به تکالیف اسناد فرادست شهری را درخصوص رعایت ضوابط پارکینگ در اولویت کاری خود قرار دادهاند. یکی دیگر از محورهای ماموریتی مهم در حوزه حمل‌ونقل و ترافیک نیز اعمال محدودیت تردد خودروهای سواری آلاینده بر مبنای میزان آلایندگی خودروها در سطح شهر پیش‌بینی شدهاست.
دومین حوزه ماموریتی که با تغییر مسیر اداره شهر تهران و در جهت ارتقای کیفیت سکونتی در پایتخت برنامه‌ریزی شده، محیط زیست و خدمات شهری است. در این زمینه 50 محور ماموریت اصلی مشخص شده که از میان آنها 15 محور تکلیفی کوتاه مدت و میان مدت قابل توجه است که برخی از آنها به حوزه‌های شهری خارج از حیطه مسوولیت شهرداری بازمیگردد. تغییر سوخت مورداستفاده در منابع ثابت و متحرک از ابتدایی ترین این ماموریتها شمرده می‌شود. در حال حاضر بررسیها نشان می‌دهد 85 درصد از آلودگی هوای پایتخت از منابع آلاینده متحرک(وسایل نقلیه) نشات میگیرد.
دومین حوزه ماموریتی که با تغییر مسیر اداره شهر تهران و در جهت ارتقای کیفیت سکونتی در پایتخت برنامه‌ریزی شده، محیط زیست و خدمات شهری است. در این زمینه 50 محور ماموریت اصلی مشخص شده که از میان آنها 15 محور تکلیفی کوتاه مدت و میان مدت قابل توجه است که برخی از آنها به حوزه‌های شهری خارج از حیطه مسوولیت شهرداری بازمیگردد. تغییر سوخت مورداستفاده در منابع ثابت و متحرک از ابتدایی ترین این ماموریتها شمرده می‌شود. در حال حاضر بررسیها نشان می‌دهد 85 درصد از آلودگی هوای پایتخت از منابع آلاینده متحرک(وسایل نقلیه) نشات میگیرد.
توسعه متوازن و شبکهای فضای سبز مبتنی بر کاشت گونههای اثرگذار بر کاهش آلودگی هوا نیز یکی دیگر از تکالیف پیش‌بینی شده در این حوزه ماموریتی است. بسیاری از کارشناسان محیط زیست معتقدند اگرچه طی سالهای گذشته مدیران شهری از افزایش سرانه فضای سبز بهعنوان نمادی از حرکت مقابلهای برای افزایش آلودگی هوا خبر میدادند، اما نوع گونههای گیاهی کاشته شده در سطح شهر در کاهش آلودگی هوای پایتخت اثرگذار نبوده است. ضمن آنکه تهیه و ارائه گزارش مستمراز پایش انواع آلایندههای زیست‌محیطی از دیگر اقداماتی است که از دیدگاه کرسینشینان جدید ساختمان بهشت میتواند در برنامه‌ریزی برای کاهش آلودگی تهران موثر باشد.
تجهیز تمامی ناوگان سنگین و نیمه‌سنگین دیزل تحت پوشش مجموعه شهرداری به فیلتر دوده، تسریع در برنامه از رده خارج کردن خودروهای قدیمی با حفظ حقوق صاحبان آنها نیز دو محور تکلیفی دیگر برای مجموعه مدیریت شهری در دوره جدید خواهد بود. از سوی دیگر از آنجا که طی دوره گذشته مدیریت شهری فرونشستها و کیفیت آب آشامیدنی به عنوان دو موضوع چالش برانگیز و حساس اداره پایتخت مطرح بود تیم 21 نفره شورای شهر تهران دو محور تکلیفی مهم برای شناسایی نقاط بحرانی و رفع آنها از منظر پدیده فرونشست و کنترل استانداردهای معتبر آب آشامیدنی تعیین کردهاست.
تجهیز تمامی ناوگان سنگین و نیمه‌سنگین دیزل تحت پوشش مجموعه شهرداری به فیلتر دوده، تسریع در برنامه از رده خارج کردن خودروهای قدیمی با حفظ حقوق صاحبان آنها نیز دو محور تکلیفی دیگر برای مجموعه مدیریت شهری در دوره جدید خواهد بود. از سوی دیگر از آنجا که طی دوره گذشته مدیریت شهری فرونشستها و کیفیت آب آشامیدنی به عنوان دو موضوع چالش برانگیز و حساس اداره پایتخت مطرح بود تیم 21 نفره شورای شهر تهران دو محور تکلیفی مهم برای شناسایی نقاط بحرانی و رفع آنها از منظر پدیده فرونشست و کنترل استانداردهای معتبر آب آشامیدنی تعیین کردهاست.
در عین حال مدیریت بر منابع زیستی، ایجاد و توسعه مراکز ارائه خدمات شهری و اجرای طرح‌‌های نورپردازی در بناهای شاخص از دیگر تکالیف پیش‌بینی شده در این حوزه است. همچنین اگرچه مدیریت شهری طی دهه اخیر موظف بوده شناسنامه باغات شهر را برای حفظ و جلوگیری از تغییر کاربری آنها تهیه و تدوین کند اما تعلیق در اجرای این وظیفه سبب شده این محور تکلیفی مجددا بهعنوان یکی از ماموریتهای مهم در دوره جدید مدیریت شهری شناخته شود.
به کارگیری تجهیزات پیشرفته جهت تفکیک پسماند در مبدا نیز در این برنامه اولیه گنجانده شده است. اگرچه براساس آمار رسمی سهم تفکیک زباله از مبدا در کلانشهرهای کشور معادل 14 درصد است اما سهم این مدل جمعآوری زباله در شهر تهران فقط 5 درصد است. ترغیب شهروندان در توسعه فضاهای سبز، تهیه و تصویب طرح موضوعی ساماندهی پارکها در مقیاس مختلف و اجرای طرح جامع آب خام فضای سبز شهر تهران از دیگر محورهای این برنامه عنوان شدهاست.
ایمنی و بحران در صدر
طی دورههای گذشته مدیریت شهری تهران حوزه ایمنی و مدیریت بحران شهری همواره مورد غفلت مدیران شهری قرار گرفته است. بروز فاجعه تاسفبار آتشسوزی و ریزش ساختمان پلاسکو در سال گذشته و عملکرد ضعیف مدیریت بحران این حادثه سبب شده تا در جریان پوست‌اندازی تیم پارلمان محلی این حوزه در صدر تکالیف ماموریتی شهرداری تهران قرار گیرد.
بازنگری و تصویب قوانین لازم برای ارتقای سطح ایمنی ساختمانها و فضای شهری، استقرار نظام برنامه‌ریزی ایمنی و مدیریت بحران با تمرکز بر فعالیتهای پیشگیرانه، تهیه برنامه پیشگیری از وقوع آتشسوزی از محورهای مهم برای ارتقای توان مقابله با بحران در پایتخت است که در این برنامه نیز آمدهاست. همچنین برای ایجاد قابلیت واکنش اضطراری نیز اجرای برنامه توانمندسازی پیش‌بینی شدهاست.
به کارگیری تجهیزات پیشرفته جهت تفکیک پسماند در مبدا نیز در این برنامه اولیه گنجانده شده است. اگرچه براساس آمار رسمی سهم تفکیک زباله از مبدا در کلانشهرهای کشور معادل 14 درصد است اما سهم این مدل جمعآوری زباله در شهر تهران فقط 5 درصد است. ترغیب شهروندان در توسعه فضاهای سبز، تهیه و تصویب طرح موضوعی ساماندهی پارکها در مقیاس مختلف و اجرای طرح جامع آب خام فضای سبز شهر تهران از دیگر محورهای این برنامه عنوان شدهاست.
ایمنی و بحران در صدر
طی دورههای گذشته مدیریت شهری تهران حوزه ایمنی و مدیریت بحران شهری همواره مورد غفلت مدیران شهری قرار گرفته است. بروز فاجعه تاسفبار آتشسوزی و ریزش ساختمان پلاسکو در سال گذشته و عملکرد ضعیف مدیریت بحران این حادثه سبب شده تا در جریان پوست‌اندازی تیم پارلمان محلی این حوزه در صدر تکالیف ماموریتی شهرداری تهران قرار گیرد.
بازنگری و تصویب قوانین لازم برای ارتقای سطح ایمنی ساختمانها و فضای شهری، استقرار نظام برنامه‌ریزی ایمنی و مدیریت بحران با تمرکز بر فعالیتهای پیشگیرانه، تهیه برنامه پیشگیری از وقوع آتشسوزی از محورهای مهم برای ارتقای توان مقابله با بحران در پایتخت است که در این برنامه نیز آمدهاست. همچنین برای ایجاد قابلیت واکنش اضطراری نیز اجرای برنامه توانمندسازی پیش‌بینی شدهاست.
در این میان بر ایجاد فضاهایی برخوردار از امکان انتقال و اسکان جمعیت متاثر از بحران در شهر تهران نیز تاکید شده است. طی سالهای گذشته اغلب سولههای بحران شهر تهران به جای آنکه برای مواقع بحرانی آماده شوند با صدور مجوز تغییر کاربری از سوی مدیریت شهری به سالنهای ورزشی، انبار کالا و.... اختصاص پیدا کرده‌اند.
اصلاح و بهبود نظام بازرسی ایمنی و آتش نشانی ساختمانهای قدیمی و فضاهای پرخطر شهری، تهیه شناسنامه ایمنی بناهای مهم و تاسیسات شهری، ارتقای سطح مهارت و دانش آتش‌نشانان از دیگر زیرشاخههای مهم ماموریتی در حوزه مدیریت بحران است.خروج انبارها و مجتمع کالاهای خطر آفرین به خارج از شهر از موارد مهم دیگر تکلیفی است که برای جلوگیری از کاهش خطرات حوادث ثانویه در مواقع بحران در این برنامه گنجانده شده است.
پاشنه آشیل درآمد پایتخت
چهارمین حوزه ماموریتی شهرداری شهرسازی و معماری است.از آنجا که طی سالهای گذشته همواره بخش شهرسازی و معماری مهم‌ترین منبع درآمد اداره پایتخت بودهاست برنامه‌ریزی برای اصلاح مدیریت این بخش از اهمیت بالایی برخوردار است.
پاشنه آشیل درآمد پایتخت
چهارمین حوزه ماموریتی شهرداری شهرسازی و معماری است.از آنجا که طی سالهای گذشته همواره بخش شهرسازی و معماری مهم‌ترین منبع درآمد اداره پایتخت بودهاست برنامه‌ریزی برای اصلاح مدیریت این بخش از اهمیت بالایی برخوردار است.
اگرچه در سال 91 پس از سالها تاخیر، طرح تفصیلی تهران بهعنوان نقشه راه ساختوسازهای شهری تصویب و به اجرا درآمد، اما به دلیل اجرای نیمبند این طرح، همچنان این حوزه ماموریتی شهرداری بر مدار برنامه پیش نمیرود.
از این رو در اولین تصمیمگیری اعضای پارلمان محلی پنجم پایتخت تکمیل و تصویب بندهای تکالیف طرح جامع و تفصیلی که طی سالهای گذشته معوق مانده و کنترل هوشمند رعایت ضوابط پهنه‌بندی در سامانه شهرسازی شهرداری تهران تاکید شدهاست. چراکه برخلاف آنکه با اجرای این طرح باید تمامی ضوابط شهرسازی در یک اتاق شیشهای در رصد تمامی شهروندان قرار بگیرد اما طی سالهای گذشته در برخی مواقع دسترسی به این سامانه برای اعضای شورای شهر و شورای عالی شهرسازی دو مرجع نظارتی در این حوزه فراهم نبود.
بررسیها نشان می‌دهد: تغییر کاربری در کنار سایر انواع عوارض ساختمانی همچنان دو ردیف درآمدی مهم در بودجه سالانه شهر را تشکیل می‌دهد. به همین دلیل استقرار سامانه صیانت و رصد هوشمند تغییرات کاربریهای اراضی شهری یکی از محورهای ماموریتی در این حوزه تعریف شده است.
همچنین صدور بیرویه و ناهمخوان پروانههای ساختمانی با اسناد فرادست طی سالهای گذشته سبب شد تا ظرفیت جمعیتپذیری پایتخت از میزان پیش‌بینی شده در طرح جامع فراتر رود. از این رو بازبینی ظرفیت جمعیت پذیری شهر تهران نیز در این طرح اولیه ضروری شمرده شده است. در مقابل تیم منتخب شورای شهر پنجم برای جایگزینی منابع درآمدی ناپایدار شهری از محل صدور پروانه ساختمانی برنامه اخذ عوارض بهرهبرداری به جای عوارض ساخت را در دستور کار تیم جدید شهرداری تهران قرار دادهاست.
بررسیها نشان می‌دهد: تغییر کاربری در کنار سایر انواع عوارض ساختمانی همچنان دو ردیف درآمدی مهم در بودجه سالانه شهر را تشکیل می‌دهد. به همین دلیل استقرار سامانه صیانت و رصد هوشمند تغییرات کاربریهای اراضی شهری یکی از محورهای ماموریتی در این حوزه تعریف شده است.
همچنین صدور بیرویه و ناهمخوان پروانههای ساختمانی با اسناد فرادست طی سالهای گذشته سبب شد تا ظرفیت جمعیتپذیری پایتخت از میزان پیش‌بینی شده در طرح جامع فراتر رود. از این رو بازبینی ظرفیت جمعیت پذیری شهر تهران نیز در این طرح اولیه ضروری شمرده شده است. در مقابل تیم منتخب شورای شهر پنجم برای جایگزینی منابع درآمدی ناپایدار شهری از محل صدور پروانه ساختمانی برنامه اخذ عوارض بهرهبرداری به جای عوارض ساخت را در دستور کار تیم جدید شهرداری تهران قرار دادهاست.
ضمن آنکه در دوره گذشته، مدیریت شهری به‌منظور کسب درآمد از صدور مجوزهای ساختمانی، امکان تخریب و نوسازی ساختمانهای کمسن شهر را فراهم کردهبود که منجر به هدررفت حجم زیادی از سرمایه ملی شد. مدیریت جدید شهرداری مکلف است از تخریب ساختمانهای بادوام شهر جلوگیری کند.
دومرحلهای شدن صدور پروانه ساختمانی، الزام استفاده از مجری ذیصلاح در ساخت‌وساز شهری و کاهش زمان صدور پروانه نیز از برنامههای تیم جدید اداره شهر تهران برای افزایش کیفیت ساختوسازهای شهر است.
یکی دیگر از تکالیف معلق مانده طرح تفصیلی تدوین و تصویب ضوابط بلندمرتبه‌سازی 6 ماه پس از اجرای طرح تفصیلی است. با وجود گذشت بیش از پنج سال از اجرای طرح تفصیلی این بند نه‌تنها اجرایی نشده بلکه در دو سال ابتدایی اجرای تفصیلی در غیاب ضوابط بلندمرتبه‌سازی، مدیریت شهری اقدام به صدور مجوز ساخت بناهای بلندمرتبه میکرد. تیم منتخب شورای شهر با نگاهی به این موضوع تکمیل، تدوین و تصویب ضوابط ساخت‌وساز ساختمانهای بلندمرتبه شهر را دستور کار خود قرار داده ضمن آنکه توقف فعالیت شوراهای معماری مناطق برای جلوگیری از تصمیمات موردی و سلیقه‌ای و شفاف‌سازی عوارض پروانه و جرایم ساختمانی نیز از دیگر محورهای تکلیفی برای ایجاد شفافیت در این حوزه است.
دومرحلهای شدن صدور پروانه ساختمانی، الزام استفاده از مجری ذیصلاح در ساخت‌وساز شهری و کاهش زمان صدور پروانه نیز از برنامههای تیم جدید اداره شهر تهران برای افزایش کیفیت ساختوسازهای شهر است.
یکی دیگر از تکالیف معلق مانده طرح تفصیلی تدوین و تصویب ضوابط بلندمرتبه‌سازی 6 ماه پس از اجرای طرح تفصیلی است. با وجود گذشت بیش از پنج سال از اجرای طرح تفصیلی این بند نه‌تنها اجرایی نشده بلکه در دو سال ابتدایی اجرای تفصیلی در غیاب ضوابط بلندمرتبه‌سازی، مدیریت شهری اقدام به صدور مجوز ساخت بناهای بلندمرتبه میکرد. تیم منتخب شورای شهر با نگاهی به این موضوع تکمیل، تدوین و تصویب ضوابط ساخت‌وساز ساختمانهای بلندمرتبه شهر را دستور کار خود قرار داده ضمن آنکه توقف فعالیت شوراهای معماری مناطق برای جلوگیری از تصمیمات موردی و سلیقه‌ای و شفاف‌سازی عوارض پروانه و جرایم ساختمانی نیز از دیگر محورهای تکلیفی برای ایجاد شفافیت در این حوزه است.
علاوه بر تامین درآمد سهل الوصول از محل انواع عوارض ساختمانی، فروش اراضی ذخیره شهری در زمان رکود ساخت‌وساز از منابع مهم درآمدی شهر محسوب می‌شود اما به نظر می‌رسد شورای شهر جدید با ایجاد سامانه کنترل بر استفاده مناسب از زمینهای ذخیره شهر نظارت کند. تغییر برنامه نوسازی بافت فرسوده از نوسازی کالبدی به نوسازی فضایی-کالبدی، راهاندازی صندوقهای توسعه محلی به منظور نوسازی بافت فرسوده و جلب مشارکت بخش خصوصی برای سرمایهگذاری در بافت فرسوده از مهم‌ترین ماموریتها در برنامه اولیه دوره پنجم شورای شهر در راستای ارتقا و تسریع جریان نوسازی بافت فرسوده 3 هزار و 700 هکتاری پایتخت است.
کارشناسان شهری معتقدند حوزه ماموریتهای فرهنگی و اجتماعی از جمله حوزههایی است که طی سالهای گذشته مدیریت شهری نتوانست بهصورت کارآمد و موثر فعالیت کند. از این رو در این حوزه اعضای راهیافته به ساختمان بهشت با تعیین 11محور مهم ماموریتی قصد تغییر جدی مسیر فعالیتهای مدیریت شهری را دارند.
پرهیز از رویکرد سلیقه های، تامین ضمانت اجرایی مصوبات شورای شهر، تهیه اطلس آسیبهای اجتماعی و فرهنگی، ساماندهی فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی شهرداری از مهم‌ترین این موارد است. همچنین از آنجا که طی سالهای گذشته همواره بخش مهمی از بودجه سالانه حوزه فرهنگی، خدماتی به مصرف موارد غیر میرسید در این برنامه پیش‌بینی شده تا ارزیابی کارآیی و اثربخشی بودجه فرهنگی و اجتماعی شهرداری در دستور کار قرار گیرد. بهسازی فضاهای بیدفاع شهری برای افزایش امنیت اجتماعی و توسعه عرصههای عمومی برای حضور شهروندان نیز از دیگر ماموریتهای مهم در این حوزه است.
هوشمندسازی و اقتصاد شهری
آخرین حوزه ماموریتهای ششگانه در قالب برنامه منتخبین شورای پنجم، هوشمندسازی و اقتصاد شهری است که در دورههای پیشین مغفول مانده است. در این بخش برنامههای جدی برای ایجاد شفافیت در بخش مالیه شهر پیش‌بینی شدهاست. بهعنوان مثال اگرچه طی دوره گذشته شورای شهر چهارم سعی کرد با کاهش سهم بودجه غیرنقد اندکی بر شفافیت بودجه اداره شهر بیفزاید، اما همچنان 40 درصد بودجه سالانه اداره پایتخت از محل درآمدهای غیرنقد تامین می‌شود. از این رو الزام اصلاح ترکیب منابع نقد و غیرنقد بودجه،ایجاد فرصتهای درآمد پایدار با صیانت از املاک و اراضی ارزشمند شهرداری در این برنامه آمده است.
علاوه بر این، یکی از نکاتی که نبود شفافیت در سیستم مالی شهرداری را نشان می‌دهد مشخص نبودن رقم دقیق بدهی شهرداری به اشخاص حقیقی و حقوقی و نحوه تسویه این بدهی با طلبکاران است بنابراین ایجاد سامانه نگهداری حساب بدهیهای شهرداری ضروری به نظر می‌رسد که در این برنامه نیز به شهرداری تهران تکلیف شدهاست.
از سوی دیگر، آنچه همواره محل انتقاد کارشناسان شهری در پیش‌بینی بودجه موردنیاز پروژههای شهری قرار دارد عدم برآورد دقیق هزینه اجرای آنها است که غالبا از محل تبصرههای بودجه تامین می‌شود، به همین دلیل شورای شهر جدید بنا دارد با استقرار نظام هزینه‌یابی صحیح در فعالیتها وطرحهای شهرداری و لحاظ کردن هزینههای نگهداشت در ارزیابی اقتصادی پروژه‌ها این مسیر را اصلاح کند. در کنار این موارد شفاف‌سازی عملکرد و ساختار مالی شهرداری شامل نظامات حسابداری و حسابرسی، بودجهبندی و درآمد از اولویتهای مهم دوره جدید شورا خواهد بود. ظرفیتی که در دورههای گذشته شورا به ندرت از آن استفاده شدهاست.
توزیع عادلانه تخصیص بودجه مناطق شهرداری به منظور رفع محرومیت زدایی از مناطق کمبرخوردار نیز ابزار دیگری برای ایجاد تغییر اساسی در نظام مالی شهر است.
بنابر گزارش کمیسیون برنامه و بودجه شورای چهارم در حال حاضر بالغ بر 2 هزار پروژه عمرانی و نگهداشت به حالت تعطیل یا نیمهفعال در شهر تهران وجود دارد که اغلب آنها به دلیل کمبود منابع مالی نیمهکاره رها شدهاند. منتخبان شورای پنجم با شناسایی این پروژه‌ها در نظر دارند تعیین تکلیف این پروژه‌ها را در اولویت کاری خود قرار دهند.
کارشناسان شهری معتقدند حوزه ماموریتهای فرهنگی و اجتماعی از جمله حوزههایی است که طی سالهای گذشته مدیریت شهری نتوانست بهصورت کارآمد و موثر فعالیت کند. از این رو در این حوزه اعضای راهیافته به ساختمان بهشت با تعیین 11محور مهم ماموریتی قصد تغییر جدی مسیر فعالیتهای مدیریت شهری را دارند.
پرهیز از رویکرد سلیقه های، تامین ضمانت اجرایی مصوبات شورای شهر، تهیه اطلس آسیبهای اجتماعی و فرهنگی، ساماندهی فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی شهرداری از مهم‌ترین این موارد است. همچنین از آنجا که طی سالهای گذشته همواره بخش مهمی از بودجه سالانه حوزه فرهنگی، خدماتی به مصرف موارد غیر میرسید در این برنامه پیش‌بینی شده تا ارزیابی کارآیی و اثربخشی بودجه فرهنگی و اجتماعی شهرداری در دستور کار قرار گیرد. بهسازی فضاهای بیدفاع شهری برای افزایش امنیت اجتماعی و توسعه عرصههای عمومی برای حضور شهروندان نیز از دیگر ماموریتهای مهم در این حوزه است.
هوشمندسازی و اقتصاد شهری
آخرین حوزه ماموریتهای ششگانه در قالب برنامه منتخبین شورای پنجم، هوشمندسازی و اقتصاد شهری است که در دورههای پیشین مغفول مانده است. در این بخش برنامههای جدی برای ایجاد شفافیت در بخش مالیه شهر پیش‌بینی شدهاست. بهعنوان مثال اگرچه طی دوره گذشته شورای شهر چهارم سعی کرد با کاهش سهم بودجه غیرنقد اندکی بر شفافیت بودجه اداره شهر بیفزاید، اما همچنان 40 درصد بودجه سالانه اداره پایتخت از محل درآمدهای غیرنقد تامین می‌شود. از این رو الزام اصلاح ترکیب منابع نقد و غیرنقد بودجه،ایجاد فرصتهای درآمد پایدار با صیانت از املاک و اراضی ارزشمند شهرداری در این برنامه آمده است.
علاوه بر این، یکی از نکاتی که نبود شفافیت در سیستم مالی شهرداری را نشان می‌دهد مشخص نبودن رقم دقیق بدهی شهرداری به اشخاص حقیقی و حقوقی و نحوه تسویه این بدهی با طلبکاران است بنابراین ایجاد سامانه نگهداری حساب بدهیهای شهرداری ضروری به نظر می‌رسد که در این برنامه نیز به شهرداری تهران تکلیف شدهاست.
از سوی دیگر، آنچه همواره محل انتقاد کارشناسان شهری در پیش‌بینی بودجه موردنیاز پروژههای شهری قرار دارد عدم برآورد دقیق هزینه اجرای آنها است که غالبا از محل تبصرههای بودجه تامین می‌شود، به همین دلیل شورای شهر جدید بنا دارد با استقرار نظام هزینه‌یابی صحیح در فعالیتها وطرحهای شهرداری و لحاظ کردن هزینههای نگهداشت در ارزیابی اقتصادی پروژه‌ها این مسیر را اصلاح کند. در کنار این موارد شفاف‌سازی عملکرد و ساختار مالی شهرداری شامل نظامات حسابداری و حسابرسی، بودجهبندی و درآمد از اولویتهای مهم دوره جدید شورا خواهد بود. ظرفیتی که در دورههای گذشته شورا به ندرت از آن استفاده شدهاست.
توزیع عادلانه تخصیص بودجه مناطق شهرداری به منظور رفع محرومیت زدایی از مناطق کمبرخوردار نیز ابزار دیگری برای ایجاد تغییر اساسی در نظام مالی شهر است.
بنابر گزارش کمیسیون برنامه و بودجه شورای چهارم در حال حاضر بالغ بر 2 هزار پروژه عمرانی و نگهداشت به حالت تعطیل یا نیمهفعال در شهر تهران وجود دارد که اغلب آنها به دلیل کمبود منابع مالی نیمهکاره رها شدهاند. منتخبان شورای پنجم با شناسایی این پروژه‌ها در نظر دارند تعیین تکلیف این پروژه‌ها را در اولویت کاری خود قرار دهند.
تخصیص عوارض ایمنی در مرحله صدور پروانه ساختمانی به طور مستقیم به حساب سازمان آتشنشانی نیز از تکالیف مهم در این برنامه است، چراکه پس از وقوع حادثه ساختمان پلاسکو بررسیها نشان داد یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف تیم عملیات و نجات کمبود بودجه برای ارتقای تجهیزات امدادرسانی است.
بسترسازی سرمایهگذاری بخش خصوصی، اصلاح فرآیندها و ساختار سازمانی شهرداری برای دستیابی به سطح استانداردهای جهانی و ایجاد فضای رقابتی در ارائه خدمات برون‌سپاری از سوی شهرداری نیز از دیگر تکالیف مشخص شده در حوزه هوشمندسازی و اقتصاد شهری است. به نظر می‌رسد در صورتی که این طرح اولیه در ادامه مسیر به یک برنامه عملیاتی تبدیل شود میتواند در اصلاح نظام اداره شهر موثر واقع شود.
بسترسازی سرمایهگذاری بخش خصوصی، اصلاح فرآیندها و ساختار سازمانی شهرداری برای دستیابی به سطح استانداردهای جهانی و ایجاد فضای رقابتی در ارائه خدمات برون‌سپاری از سوی شهرداری نیز از دیگر تکالیف مشخص شده در حوزه هوشمندسازی و اقتصاد شهری است. به نظر می‌رسد در صورتی که این طرح اولیه در ادامه مسیر به یک برنامه عملیاتی تبدیل شود میتواند در اصلاح نظام اداره شهر موثر واقع شود.
