غنی نژاد>سه خلط موضوع در بحث یارانهها
اصطلاح هدفمند کردن یارانه متضمن یک غلط مفهومی فاحش است. یارانه نقدی معنای دیگری جز کمک مستقیم (مالیات منفی) ندارد. منبع مالی این کمک میتواند درآمدهای نفتی، افزایش قیمتهای کالاها و خدمات دولتی، مالیاتها و غیره باشد. هر یارانه قیمتی دارای هزینه فرصت است اما تصور اینکه امکان محاسبه ارزش پولی این هزینه فرصت به معنای وجود عینی و حاضر و آماده منابع مالی مشخصی است تصور کاملاً باطلی است. منبع مالی با افزایش قیمت کالاها و خدمات دولتی ایجاد میشود اما میزان آن الزاماً ربطی به هزینه فرصت محاسبه شده ندارد.
در این بحث هدفمند کردن یارانهها سه موضوع اغلب با هم خلط میشود:
1-اصلاح قیمتهای نسبی موضوعی مستقل از یارانهها است و شامل همه بخشهای اقتصادی میشود. به نظر میرسد که این مسئله اصلاً دغدغه دولتمردان نیست چون دولت عملاً در همه بازارها مشغول بر هم زدن قیمتهای نسبی بازار است.
2-توزیع به اصطلاح عادلانه درآمد نفت همانطور که در سخن آقای میرزاخانی آمده است باید به طور مساوی میان همه ایرانیها تقسیم شود. البته اینجا مسئله مکانیسمهای کارآمد توزیع و مفید بودن اقتصادی آنها است.
3-کمک به اقشار کم درآمد که هیچ ربطی به دو موضوع فوق ندارد و ضرورتهای اجتماعی و اقتصادی آن باید مستقلا مورد بحث قرار گیرد.
اگر بتوانیم در بحثهای خود از درهم آمیختن مباحث اجتناب کنیم به روشن شدن موضع کمک کردهایم.
* مدرس اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف