مهمترین دلایل ناکامی متقاضیان دریافت وام خرید خانه
صندوق مسکن یکم و دست‌اندازهای پیش روی زوج‌های جوان
الزام برای معرفی ضامن دولتی، بالا بودن قیمت خانه نسبت به وام، ناتوانی در تهیه مبلغ تکمیلی برای خرید و البته انتظار برای کاهش قیمت مسکن، موانع رسیدن سپرده گذاران خانه اولی به وام شده است
فرارو- صندوق پس‌انداز مسکن یکم خردادماه ۱۳۹۴ آغاز به کار کرد. افرادی که در این صندوق سپرده‌گذاری می‌کنند بعد از یک سال می‌توانند به میزان دو برابر سپرده خود تا سقف ۴۰، ۶۰ و ۸۰ میلیون تومان از تسهیلات استفاده کنند.
بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد الزام کردن دریافت کنندگان از سوی شعبات برای معرفی ضامن دولتی، بالا بودن قیمت خانه نسبت به وام، ناتوانی در تهیه مبلغ تکمیلی برای خرید، اقساط بالا، شرط سنی حداکثر ۱۵ سال از تاریخ ساخت بنا و البته انتظار برای کاهش قیمت مسکن به عنوان سرعت‌گیر دریافت وام عمل می‌کند. عمده متقاضیان این وام به دلیل بنیه مالی پایین نمی‌توانند سقف مبلغ سپرده را تامین کنند و به همین دلیل تسهیلات پرداختی به آن‌ها قدرت پوشش‌دهی به مبلغ مسکن را ندارد. طبق اعلام بانک مرکزی هم اکنون متوسط قیمت مسکن در شهر تهران ۹ میلیون تومان در هر مترمربع است و این یعنی یک زوج جوان برای خرید مسکن ۶۰ متری باید حدود ۵۴۰ میلیون تومان بپردازد. حال آنکه رقم تسهیلات (با فرض استفاده از سقف پرداختی) بیش از ۲۰۰ میلیون تومان نیست.
همچنین تنها اگر فرد متقاضی بتواند شعبه محل افتتاح حساب برای دریافت وام خانه اولی‌ها را با ارائه فیش حقوقی به‌عنوان مدرک احراز تمکن مالی متقاعد کند، نیازی به معرفی ضامن معتبر و ارائه ضمانت‌نامه کسر از حقوق کارمندان دولت نیست. این موضوع براساس تشخیص شعبه و در اختیار رئیس هر یک از شعب بانک است؛ به‌طوری که نحوه احراز هویت برای تضمین توانایی مالی متقاضی به منظور بازپرداخت اقساط ممکن است از شعبه‌ای به شعبه دیگر متفاوت باشد. این رفتار هم‌اکنون علاوه بر ایجاد سردرگمی میان متقاضیان و مشمولان دریافت تسهیلات، نشان‌دهنده نگاه سنتی به تسهیلات ارزان‌قیمت خرید مسکن برای خانه‌اولی‌ها است.
صندوق پس انداز مسکن یکم، ۱۸ خرداد سال ۱۳۹۴ با هدف احیای رژیم پس انداز در بین خانوار‌های متقاضی خرید مسکن (زوج‌های فاقد سابقه مالکیتیا همان خانه اولی ها) راه‌اندازی شد. نرخ سود این تسهیلات با ریزش تدریجی از حدود ۱۴ درصد به ۹.۵ درصد کاهش پیدا کرده است، اما انتظار می‌رود در شرایطی که قیمت مسکن با خاطر نرخ رشد تورم افزایش عجیبی پیدا کرده است، بانک مسکن رقم وام قابل پرداخت به زوج‌های جوان و متقاضیان صندوق مسکن یکم را افزایش دهند.
