فرارو- همزمان با کاهش محدودیت‌های کرونایی، لبنان بار دیگر صحنه اعتراضات و تظاهرات شده است. این بار، اعتراضات علاوه بر اهداف اقتصادی، جنبه فرقه‌ای نیز دارد و ممکن است به یک آشوب فرقه‌ای منجر شود.
به گزارش فرارو، اندکی بعد از رفع محدودیت‌های اعمال شده به خاطر شیوع بیماری کرونا، خیابان‌های بیروت بار دیگر شاهد برگزاری تظاهرات شد. روز شنبه گذشته، اولین تظاهرات بزرگ پساکرونایی در پایتخت لبنان برگزار شد. تظاهرات کنندگان به سیاست‌های اقتصادی دولت اعتراض داشتند، اما برخی از معترضان شعار‌های فرقه‌ای سر دادند که به درگیری میان برخی معترضان منتهی شد.
اوضاع اقتصادی لبنان به شدت بحرانی شده و اقتصاد آن در حال فروپاشی است. در ماه‌های اخیر، مشکلات اقتصادی لبنان به طور پیوسته بدتر شده است. پول ملی این کشور بیش از نصف ارزش خود را از دست داده و به افزایش قیمت‌های کالا‌ها دامن زده است. همچنین، در اثر بحران اقتصادی و بحران بیماری کرونا، بیکاری در لبنان افزایش شدیدی پیدا کرد.
به خاطر مشکلات اقتصادی، لبنان ماه‌هاست که ناآرام است. با آمدن کرونا و اعمال محدودیت‌های اجتماعی، اوضاع کمی آرام شد، اما حالا بار دیگر منفجر شده و وارد مسیر خطرناکی شده است.
روز شنبه، صد‌ها لبنانی برای اعتراض نحوه مدیریت بحران اقتصادی توسط دولت به خیابان‌ها ریختند. در وهله اول به نظر می‌رسید که این اعتراضات مانند اعتراضات چند ماه گذشته آرام و بدون حاشیه تمام خواهد شد. اما از همان ساعات اولیه مشخص شد که این بار معترضان خمشگین‌تر شده اند.
فعال شدن گسل‌های قدیمی
معترضان صندوق‌های زباله را آتش زدند و به یک مغازه مبل فروشی در یک منطقه اعیان نشین بیروت یورش برده و پس از شکستن شیشه‌های آن، مبل‌ها را بیرون کشیده و با آنها خیابان‌ها را بستند. نیرو‌های امنیتی برای متفرق کردن معترضان، به سمت آنان گاز اشک‌آور شلیک کردند.
تا اینجا، اعتراضات چندان غیرعادی نبود. اما بعدها، با سر دادن شعار‌های فرقه‌ای اوضاع به شدت حساس شد. تنش‌های فرقه‌ای در سه جبهه میان شیعیان، سنی‌ها و مسیحیان شعله ور شد و بار دیگر نگرانی‌هایی درباره احتمال شروع دوباره جنگ داخلی مطرح کرد. در اعتراضات و درگیری‌های اخیر لبنان دو اتقاف غیرعادی رخ داد: نخست اینکه برخی معترضان، خواستار خلع سلاح حزب الله لبنان شدند. اینان، سیاست‌های حزب الله را در وخیم شدن اوضاع اقتصادی لبنان دخیل می‌دانند. دوم، شعار‌های فرقه‌ای میان سه گروه بزرگ مذهبی لبنان – شیعیان، سنی‌ها و مسیحیان- سر داده شد.
در اعتراضات روز شنبه، گروهی از معترضان، شعار‌هایی علیه عایشه، همسر پیامبر (ص) سر دادند که خشم سنی‌های لبنان را برافروخت. سران شیعه و سنی لبنان هر دو، این شعار‌ها را محکوم کردند و خواستار دوری از «فتنه مذهبی» میان مذاهب اسلامی شدند. حزب الله لبنان با صدور بیانیه‌ای، ضمن محکوم کردن شعار‌ها علیه عایشه، به فتوای رهبری انقلاب اسلامی در خصوص تحریم اهانت به عایشه اشاره کرد.
در واکنش به توهین به عایشه، در برخی شهر‌های لبنان تظاهراتی در محکومیت این اقدام برگزار شد. این توهین به حدی اهل سنت در جهان عرب را خشمگین کرد که حتی دانشگاه الازهر مصر هم بیانیه‌ای صادر و این اهانت را محکوم کرد.
خطر جنگ فرقه ای در لبنان دوباره برجسته شده است.
دو محله حساس
اما تنش‌های فرقه‌ای فقط به دو گروه شیعیان و سنی‌ها محدود نبود. بلکه میان شیعیان و مسیحیان هم تنش‌هایی رخ داد. شنبه شب، تعدادی از طرفداران حزب الله و جنبش امل که هر دو شیعه هستند در منطقه الشیاح بیروت تجمع کردند و علیه حزب مسیحی «القوات» شعار سر دادند. مقابل آنها، در محله مسیحی عین الرمانه، طرفداران القوات تجمع کردند و آنها هم شعار‌هایی سر دادند. فقط یک خیابان، دو گروه معترض را از هم جدا می‌کرد. دو طرف به سمت یکدیگر سنگ پرتاب کردند و نزدیک بود با یکدیگر درگیر شوند. ارتش لبنان بین دو طرف مستقر شد و آنها را از هم جدا کرد. در این درگیری‌ها صدای تیراندازی نیز شنیده شد.
درگیری الشیاح و عین الرمانه به خاطر سابقه تاریخی این دو منطقه در جنگ داخلی لبنان اهمیت زیادی دارد و به همین خاطر بسیاری از سیاستمداران لبنان را نگران کرد. آتش جنگ داخلی لبنان در سال ۱۹۷۵ از منطقه الشیاح و عین الرمانه شروع شد.
ارتش لبنان طی بیانیه‌ای گفته است که تنش‌های اخیر فرقه‌ای «نزدیک بود وحدت ملی را نابود کند و صلح داخلی را از بین ببرد.»
یک روز بعد از درگیری‌های مذهبی، میشیل عون، رئیس جمهور لبنان در توئیتی نوشت: «قدرت‌مان در وحدت ملی‌مان نهفته است... آنچه دیشب اتفاق افتاد، زنگ خطر بود. ما باید اختلافات سیاسی‌مان را کنار بگذاریم و برای کار با یکدیگر جهت نجات کشورمان از عمق بحران‌های متوالی عجله کنیم.» عون همچنین، در بیانیه ای، با اشاره به جنگ داخلی لبنان در سال‌های ۱۹۷۵ – ۱۹۷۶ از عقلای لبنان خواسته است که هرگونه فتنه مذهبی را در نطفه خفه کنند.
بیشتر بخوانید:
همچنین، حسان دیاب، نخست وزیر لبنان، در توئیتی، ضمن محکوم کردن همه شعار‌های فرقه‌گرایانه، از همه رهبران سیاسی و معنوی مردم خواسته است که آگاهی و خرد داشته باشند و با ارتش و نیرو‌های امنیتی همکاری کنند.
از سوی دیگر، نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان، طی بیانیه ای، فتنه را بدتر از قتل دانست و نوشت: «(فتنه) از قتل بدتر است. هر کس آن را به پا کند، ملعون است. مبادا در گرداب فتنه بیافتید. چرا که فتنه همه چیز را نابود می‌کند و هیچ کس، حتی عاملان و تامین کنندگان مالی آن هم، از آن جان سالم به در نخواهند برد.»
بعد از تنش‌های اخیر، اوضاع لبنان کمی آرام شد. اما به اعتقاد بسیاری از ناظران، این، آرامش قبل از طوفان است. بحران اقتصادی لبنان، ادامه‌دار شده و دولت توان زیادی برای حل بحرانی که حاصل تراکم چند دهه ناکارامدی است، ندارد. دولت لبنان هم اکنون در حال تلاش برای حل بحران است. از جمله اینکه با صندوق بین المللی پول برای دریافت یک وام گفتگو کرده است. اما دریافت وام از این صندوق مستلزم رعایت شرایطی است که دولت لبنان نمی‌تواند آنها را رعایت کند. از این رو، بعید است که به این زودی بحران مالی لبنان حل شود. این بحران که سال گذشته شروع شد، نتیجه چند دهه فساد و ناکارامدی بوده و هم اکنون بزرگترین تهدید برای ثبات لبنان بعد از جنگ داخلی به شمار می‌رود.
