یک کارشناس ارشد محیط زیست گفت: هرگونه غذارسانی به سگ‌های بلاصاحب باعث دادن امتیاز ویژه به این گونه، تولید مثل بیشتر و افزایش جمعیت آنها می‌شود به گونه‌ای که اکنون در ایران بین یک تا سه میلیون سگ بلاصاحب داریم، اما کل جمعیت حیات وحش قابل شمارش ما زیر ۲۰۰ هزار فرد است.
یک کارشناس ارشد محیط زیست و پژوهشگر حیات وحش گفت: سالانه ۵۰ نفر در ایران توسط سگ‌ها کشته می‌شوند و در برخی موارد نیز توسط گرگاس که ناشی از جفت گیری سگ با گرگ است این اتفاق می‌افتد که از تبعات مستقیم افزایش جمعیت سگ‌های بلاصاحب است.
به گزارش ایسنا، مهدی نبی یان افزود: در طی ۲۰ سال گذشته حداقل ۱۷ قلاده یوزپلنگ ایرانی توسط سگ‌ها خورده شده‌اند.
این پژوهشگر حیات وحش گفت: بعضا دیده می‌شود افراد غیر متخصص در مورد موضوعاتی، چون غذارسانی به سگ‌ها اظهار نظرات غیر علمی و غیر کارشناسانه می‌کنند در حالی که لازم است افراد متخصص در زمینه محیط زیست و حیات وحش که دارای دانش زیست‌شناسی حفاظت هستند، در این زمینه اظهار نظر کنند. همچنین این اظهارات غیر کارشناسی به عنوان منبعی برای عموم مردم قرار می‌گیرد و به سو مدیریت دامن می‌زند.
نبی یان افزود: تمام کارشناسان حوزه حیات وحش و زیست‌شناسی حفاظت متفق القول هستند که چه به گونه‌های اهلی رها شده یا گونه‌های وحشی که در معرض انقراض قرار دارند نباید غذارسانی صورت بگیرد؛ مگر در موارد خاص و در مناطقی که به واسطه فعالیت‌های انسانی مسیر مهاجرت و گذار حیات وحش مسدود شده و ناچار به غذارسانی به حیات وحش باشیم؛ وگرنه در کل اقدام غذارسانی درست نیست.
به گفته این کارشناس هرگونه غذارسانی به سگ‌های بلاصاحب باعث دادن امتیاز ویژه به این گونه، تولید مثل بیشتر و افزایش جمعیت آنها می‌شود به گونه‌ای که اکنون در ایران بین یک تا سه میلیون سگ بلاصاحب داریم، اما کل جمعیت حیات وحش قابل شمارش ما زیر ۲۰۰ هزار فرد است.
وی با اشاره به اینکه اکنون جمعیت سگ‌ها ۱۰ تا۲۰ برابر بیشتر از جمعیت حیات وحش قابل شمارش ماست، گفت: در این سال‌ها به واسطه تبلیغات غلط در فضای مجازی و دامن زدن برخی شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان در خارج که از موضوعات اعتقادی و برخی مخالفت‌ها سواستفاده می‌کنند، در ۱۰ سال گذشته با جنبش غذارسانی به سگ‌ها و گربه‌های ولگرد در ایران مواجه شده‌ایم که باعث افزایش تصاعدی جمعیت این گونه‌ها شده است و چند اتفاق ناگوار را رقم زده است.
وی ادامه داد: مهمترین اتفاق این است که باعث تهدید جدی حیات وحش شده‌اند.
به گفته این پژوهشگر حیات وحش سگ‌های بلاصاحب بر خلاف تصور عموم و با تاثیر از اخبار غلط در مورد عدم شکارچی بودن آنها، شکارچی هستند. این سگ‌ها به تدریج از شهر خارج می‌شوند و به دلیل اینکه در حومه شهر هم به آنها غذارسانی صورت می‌گیرد، باعث می‌شود سگ‌های ضعیف‌تر که از چرخه حذف می‌شدند بتوانند رشد و تولید مثل کنند و به تدریج این جمعیت از حومه شهر به حیات وحش و طبیعت تزریق می‌شود و شروع به شکار گونه‌های جانوری که جمعیت قلیلی دارند و به واسطه توسعه ناهمگون در کشور ما در شرایط سختی به سر می‌برند، می‌کنند.
وی اضافه کرد: به این ترتیب حیواناتی که با زحمات شبانه روزی محیط بانان حفاظت شده‌اند، به خوراک سگ‌های ولگرد تبدیل می‌شوند و حتی می‌تواند مدیریت آنها را مختل کند جمعیت کم را می‌توان با عقیم‌سازی و برنامه‌های مدیریتی مشخص مانند نگهداری در پناهگاه‌ها کنترل کرد، ولی وقتی غذارسانی به شکل غیر اصولی توسط گروه‌های مختلف که عمدتا گروه‌هایی هستند که با سواستفاده از احساسات مردم اقدام به جمع آوری منابع مالی می‌کنند، افزایش جمعیت به این شکل پیش می‌رود.
وی با بیان اینکه آمارهای دقیقی از وزارت بهداشت وجود دارد که نشان می‌دهد با افزایش جمعیت سگ‌ها مواجه بوده ایم، تصریح کرد: کسانی که توسط حیوانات گزیده می‌شوند برای درمان و دریافت واکسن مستقیما به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه می‌کنند. سال ۶۶ تعداد افرادی که به دلیل گزیدگی حیوانات به وزارت بهداشت مراجعه کرده بودند کمتر از ۷۰۰ نفر بوده است. در حالی که این تعداد در سال ۹۲ به ۱۵۰ هزار نفر و در آخرین آمار که در سال ۹۸ به دست آمده به بیش از ۲۳۴ هزار نفر رسیده است که از این تعداد ۱۸۰ هزار نفر ناشی از گزیدگی توسط سگ بوده است.
به گفته این پژوهشکر حیات وحش این گزیدگی‌ها عمدتا توسط سگ‌های گله است و ۲۰ هزار نفر توسط سگ‌های بلاصاحب گزیده شده‌اند.
نبی یان ادامه داد: آمار نشان می‌دهد که روزانه بیش از ۵۰۰ نفر در کشور توسط سگ‌های صاحب دار و حدود ۵۵ نفر توسط سگ‌های بلاصاحب در کشور گزیده می‌شوند و این یعنی تقریبا روزانه نزدیک به ۸۰۰ میلیون تومان منابع مالی وزارت بهداشت به صورت یارانه‌ای برای درمان افرادی هزینه می‌شود که توسط سگ گزیده شده‌اند و سالانه نزدیک به ۱۰ میلیون دلار وزارت بهداشت برای واکسن ضد هاری افرادی که دچار سگ گزیدگی و حیوان گزیدگی شده‌اند هزینه می‌شود. همچنین شهرداری تهران سالانه ۱۰ هزار سگ ولگرد را جمع آوری می‌کند و ۵۰ هزار تومان برای زنده‌گیری هر سگ هزینه می‌شود که در مجموع مبلغ زیادی است.
وی راه کنترل جمعیت سگ‌ها را اجرا و عمل به دستورالعمل کنترل و مدیریت سگ‌های بلاصاحب عنوان کرد که در سال ۸۷ مصوب و به شهرداری‌ها ابلاغ شده است و گفت: بر اساس قانون، سگ‌های بلاصاحب در شهرها و روستاها باید توسط شهرداری زنده‌گیری شوند و به مراکز کنترل که در ایرن اشتباها به آن پناهگاه گفته می‌شود منتقل و توسط دامپزشک مقیم غربالگری شوند.
سگ‌های غیر مفید، بیمار و پر از انگل و نقص عضو از سگ‌های مفید و اصیل جداسازی و یوتانایز شوند و با تزریق دوز بالای داروی بیهوشی و با مرگ آرام از بین بروند و به صورت بهداشتی در مناطق تحت مدیریت شهرداری دفن شوند. سگ‌های مفید و اصیل هم چنانچه سرپرستی برای آنها وجود داشته باشد باید عقیم‌سازی و انگل‌زدایی شوند و با اخذ تعهدعدم رهاسازی و پذیرش مسئولیت نگهداری، به افراد متقاضی واگذار شوند.
به گفته این کارشناس ارشد محیط زیست در تمام دنیا و کشورهای توسعه یافته، چون آمریکا، هلند، فنلاند، انگلیس و… همین روند اتفاق می‌افتد.
وی ادامه داد: درآمریکا سالانه ۶۴۰ هزار سگ و بیش از ۸۵۰ هزار گربه بلاصاحب را به همین شکل از بین می‌برند. در کشورمان متاسفانه شاهد موضع گیری‌های خلاف دانش زیست‌شناسی حفاظت هستیم. حامیانی مانند پتا که به عنوان بزرگترین مجموعه بین المللی حامی حیوانات در جهان فعالیت می‌کنند حمایت‌ها را به صورت مدیریت شده انجام می‌دهند. به عنوان مثال سگ‌های ولگرد و رها شده توسط شهرداری‌ها زنده‌گیری و به مراکز کنترل منتقل می‌شوند و مشخصات و تصاویرشان در سامانه‌ای قرار می‌گیرد و نهایتا ۷ روز در این مراکز نگهداری می‌شوند واگر صاحب یا سرپرست پیدا شد با اخذ هزینه و نصب میکروچیپ مشخص به صاحبان تحویل می‌شود.
ولی این حامیان سگ‌هایی را که قرار است بعد از ۷ روز یوتانایز شوند را از این مراکز دولتی تحویل می‌گیرند و مدت بیشتری تا یک ماه یا دو ماه در مراکز خصوصی نگهداری می‌کنند و اگر سرپرستی برایشان پیدا نشود آنها را یوتانایز می‌کنند.
نبی یان معتقد است موضوع مدیریت زیستگاه حیات وحش بحثی نیست که به صورت احساسی با آن برخورد شود. هیچ گونه اهلی جایگاهی در طبیعت ندارد و اگر انسان‌ها حدود۲۰ تا ۴۰ هزار سال پیش سگ‌ها را اهلی نکرده بودند، گونه‌ای به اسم سگ و گربه وجود نداشت و این غلط است که برخی می‌گویند ما زیستگاه این حیوانات را اشغال کرده ایم. ما انسان‌ها به واسطه افزایش گونه‌های دست پرورده خود مثل سگ، گربه، گاو، گوسفند و… حیات وحش را اشغال کرده ایم. در واقع حیواناتی که اهلی کرده‌ایم را با روند جمعیتی بسیار افزایشی در حیات وحش رها کرده و به جان طبیعت انداخته ایم.
به گفته وی سگ‌ها و گربه‌ها یکی دیگر از تاثیرات انسان‌ها در طبیعت هستند و همانطور که رها کردن شتر و گاو و گوسفند به مراتع و پوشش گیاهی لطمه می‌زند، سگ‌ها و گربه‌ها هم به گونه‌های جانوری حیات وحش لطمه می‌زنند.
وی با اشاره به اینکه فقط جمعیت سگ‌های بلاصاحب در جهان بیش از یک میلیارد فرد است، افزود: افزایش جمعیت سگ و گربه ناشی از افزایش جمعیت ما انسان هاست که با مدیریت غلط باعث افزایش جمیت این گونه‌ها شده ایم.
وی ادامه داد: جملاتی توسط مافیای سگ به خورد مردم داده می‌شود نظیر اینکه اگر سگ‌ها نباشند حیوانات وحشی، چون گرگ و پلنگ داخل شهر و روستا می‌شوند یا اینکه سگ‌ها هیچ خطری برای انسان ندارند و از حیات وحش تغذیه نمی‌کنند و حیوانات بسیار معصوم و بی‌پناهی هستند که این جملات به صورت تکراری و مستمر توسط یک اتاق فکر برای گمراه کردن مردم منتشر می‌شود و عمده این مطالب توسط مافیایی است که از طریق سگ‌ها کسب درآمد می‌کنند و به خورد افراد جامعه و عوام داده می‌شود در حالی که نباید به این صحبت‌ها توجه شود بلکه باید به گفتمانی که از طریق مرجع جهانی و بین المللی مدیریت حیات وحش و دانشمندان محیط زیست داخلی و خارجی منتشر می‌شود، توجه کرد.
به گفته این کارشناس و پژوهشگر حیات وحش ۵۰ نفر در سال در ایران توسط سگ‌ها کشته می‌شوند و در برخی موارد نیز توسط گرگاس که ناشی از جفت گیری سگ با گرگ است این اتفاق می‌افتد که از تبعات مستقیم افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد است.
نبی یان با اشاره به اینکه پنج تهدید برای افزایش جمعیت سگ‌های بلاصاحب تعریف شده، اظهار کرد: شکار مستقیم گونه‌های حیات وحش، ایجاد استرس در زیستگاه‌های طبیعی برای انواع گونه‌های بومی حیات وحش، انتقال بیماری‌ها به گونه‌های جانوری مختلف، ایجاد هیبرید یا جفت گیری با انواع سگ سان ها، رقابت غذایی با گونه‌های گوشتخوار از جمله تهدیدات سگ‌ها برای حیات وحش است.
وی ادامه داد: افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد به دو شکل باعث نزدیک شدن حیوانات وحشی گوشتخوار به روستاها و دام‌های روستاییان می‌شود. اول اینکه باعث رقابت غذایی این سگ‌ها با گوشتخوارن و محدودیت دسترسی گوشتخواران به غذا و در نتیجه نزدیک شدن حیوانات وحشی گوشتخوار به دام و روستاها می‌شود و کاملا بر خلاف آنچیزی است که حامیان افراطی سگ‌های ولگرد در مورد ورود حیوانات وحشی به شهرها در صورت نبود سگ‌ها می‌گویند.
دوم اینکه سگ‌های پیر و تنها و ضعیف در مواردی غذای پلنگ‌ها و حیوانات وحشی گوشتخوار هستند و، چون سگ‌ها در حاشیه شهرها هستند باعث جذب این حیوانات گوشتخوار وحشی به شهرها و روستاها و دام می‌شوند که تهدیدی برای جان این حیوانات است، زیرا باعث می‌شود مردم این حیوانات را بکشند.
به گفته این پژوهشگر حیات وحش در طی ۲۰ سال گذشته حداقل ۱۷ قلاده یوزپلنگ ایرانی توسط سگ‌ها خورده شده‌اند.
وی گفت: طرح صیانت از حقوق عامه در برابر حیوانات خطرناک و مضر هنوز مقدماتی است و نیاز به چکش کاری در مرکز پژوهش‌های مجلس دارد، ولی نگهداری حیوانات خانگی باید با ضوابط و قوانینی انجام شود که در ایران اکنون رعایت نمی‌شود و نیاز به مدیریت دارد.
وی در نهایت با اشاره به اینکه نیاز است جلوی غذارسانی به سگ‌های بلاصاحب به این شکل گرفته و مردم آگاه شوند، گفت: مجریان قانون با جدیت سلامت جامعه و حیات وحش را پیگیری کنند. اگر این موضوع کنترل نشود حل مسئله سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود.
وی افزود: به این صورت علاوه بر لزوم وجود قانون در این مورد، مردم هم کمک کنند و فعالیت‌های داوطلبانه و غذارسانی را به مجموعه‌های مدیریت و کنترل سگ‌ها تحت نظارت شهرداری انجام دهند. اینکه بی‌ضابطه غذارسانی صورت بگیرد در نهایت به ضرر محیط زیست و حیات وحش است و در هیچ جای دنیا پذیرفته نیست.
