چه بر سر والیبال ایران آمده است؟

هفته نخست رقابت‌های لیگ ملت‌های والیبال برای ایران با ثبت یک شکست دیگر به پایان رسید. ایران که صبح روز گذشته در چهارمین بازی‌اش در این هفته به مصاف اسلوونی رفته بود در عین ناباوری با شکست سنگین ۳ بر صفر روبه‌رو شد. شاگردان بهروز عطایی در سه ست این دیدار با امتیاز‌های ۲۵ بر ۱۹، ۲۵ بر ۲۳ و ۲۵ بر ۲۳ نتیجه را به اسلوونی واگذار کردند تا سومین شکست در چهار دیدار را تجربه کنند. ایران در حالی برابر رقیب اروپایی‌اش با چنین نتیجه سنگینی بازی را واگذار کرد که در رده‌بندی جهانی اختلاف چندانی با این رقیب ندارد. اسلوونی تیم نهم دنیا و ایران تیم دهم این رده‌بندی است. نتیجه، ولی اختلاف دو تیم را بیشتر از یک رده نشان داد چراکه اسلوونی نه تنها در دیدار برابر ایران بلکه در کل با کسب سه برد یکی از تیم‌های آماده این دور از رقابت‌ها نشان داد.

ایران و اسلوونی برای سومین بار بود که به مصاف یکدیگر می‌رفتند و در مجموع هم رقیب اروپایی تعداد بردهایش را دوبرابر کرد. برخلاف سایر تیم‌ها، این دو تیم سابقه تقابل چندان زیادی با یکدیگر ندارند. آن‌ها قبلا تنها دو مسابقه در مرحله مقدماتی لیگ ملت‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ داشته‌اند که در سال ۲۰۲۱ ایران ۳ بر یک مغلوب شد و در سال ۲۰۲۲ شاگردان بهروز عطایی ۳ بر صفر این تیم را شکست دادند. نتیجه روز گذشته به وضوح پاسخ روشنی از سوی اسلوونی بود که یک روز قبل، سرمربی‌اش به تعریف و تمجید از بازیکنان ایرانی پرداخته بود.

به هر روی کار ایران در این رقابت‌ها و در پایان هفته اول با سه شکست و یک برد به پایان رسید. تیم ملی والیبال در روز نخست برابر ژاپن در سه ست پیاپی شکست خورد؛ سپس به مصاف لهستان رفت و درحالی که به نظر می‌رسید مشکلی برای بردن این رقیب صاحب‌نام نداشته باشد کامبک خورد و بازی برده را با یک شکست عوض کرد. در سومین جدال، در دیداری تقریبا ساده با نتیجه ۳ بر یک از سد چین گذشت و نهایتا در دیدار برابر اسلوونی هم بازی را در سه ست پیاپی واگذار کرد. نتیجه شد آنکه این تیم از چهار بازی فقط چهار امتیاز کسب کرد و در نیمه پایین جدول رده‌بندی این رقابت‌ها آن هم پس از هفته نخست قرار گرفت.

اتفاق بد برای ایران در این تورنمنت مشخص‌شدن عیار واقعی‌اش در مواجهه با تیمی همچون ژاپن بود؛ رقیبی آسیایی که تا چند سال پیش حرف زیادی مقابل ایران برای گفتن نداشت در این رقابت‌ها چنان آماده نشان داد که حالا باعث نگرانی مجموعه والیبال ایران شده است. قدرت ژاپن به عنوان یک رقیب آسیایی از یک سو و افت آشکار والیبال ایران از سوی دیگر می‌تواند زنگ خطر را به صدا دربیاورد.

هرچند هفته نخست لیگ ملت‌ها خیلی بدون درس و عبرت هم نبود؛ به عنوان مثال در همین جدال آخر برابر اسلوونی تعداد اشتباهات بازیکنان تیم ملی به اندازه کافی مشهود بود. ضمن اینکه در مجموع هم ۲۲ امتیاز از ۶۵ امتیازی که ایران مقابل اسلوونی گرفت حاصل اشتباهات تیم رقیب بود وگرنه که خلاقیت چندانی روی تور از سوی بازیکنان ایران که منجر به کسب امتیاز شود، دیده نشد.

شاید این رویه را باید به پای تغییرات نسبی و آرام تیم ملی والیبال ایران گذاشت و جای خالی بزرگان را بیش از پیش حس کرد. اتفاقا همین موضوع شاید بهانه خوبی برای توجیه ناکامی این تیم در هفته نخست باشد، ولی واقعیت این است که جوان‌گرایی در بسیاری از تیم‌های دنیا صورت می‌گیرد، ولی هیچ‌کدام از آن‌ها به این اندازه دچار نوسان نمی‌شوند. از سوی دیگر، ایران قریب به دو سال است که فرصت پوست‌اندازی داشته و دیگر نمی‌توان پشت این بهانه سنگر گرفت.

سومین و مهم‌ترین عامل هم شاید استفاده از بهروز عطایی به عنوان سرمربی باشد. او سال گذشته هدایت این تیم را بر عهده گرفته و حالا به اندازه کافی با جو تیم ملی و بازیکنان آن آشنا شده است. نمی‌توان دیگر به بهروز به چشم مربی تازه‌کاری نگاه کرد که نیاز به فرصت داشته باشد. او سال گذشته فرصت شناخت را داشته و حالا باید نشان دهد که سپردن سکان هدایت تیم ملی والیبال ایران به یک مربی ایرانی، تصمیم درستی بوده است. عطایی از لحاظ داشتن مهره دستش حسابی در ایران باز است، ولی اینکه او چطور از مهره‌ها استفاده کند و اصولا چه مهره‌ای را برای حضور در تیم ملی برگزیند، از هنر‌هایی است که باید به خرج دهد. هنری که ناگفته پیداست در هفته نخست به کار نیامده است.

با وجود نتایج غیرقابل قبولی که در هفته نخست رقم خورده، بهروز عطایی، ولی سعی می‌کند از جوانان تیمش حمایت و در عین حال از آن‌ها انتقاد کند. «فکر می‌کنم در مجموع بازیکنان جوان ایران عملکرد خوبی را به نمایش گذاشتند. پوریا حسین‌خانزاده در هفته اول رفته‌رفته بهتر شد، اما در دیدار برابر اسلوونی مخصوصا در دریافت عملکرد خیلی خوبی نداشت و طبیعی است که این تجربه کم در شرایط سخت کار دست او داد. علی حاجی‌پور نیز هر زمان که در زمین قرار گرفت، عملکرد درخشانی داشت و محمد، ولی زاده هم بسیار خوب بود. با وجود این فکر می‌کنم که مقابل اسلوونی منسجم بازی نکردیم و نتوانستیم آن‌طورکه دلمان می‌خواست شرایط را مدیریت کنیم. بازی ضعیف‌تری داشتیم و طبیعی بود که شکست بخوریم».

درست است که والیبال ایران هفته خوبی را سپری نکرد و احتمالا نقش مربی در این هفته بد برجسته بود، ولی نباید از ماجرای مدیریت در والیبال هم غافل ماند؛ جایی که محمدرضا داورزنی به عنوان رئیس، احتمالا نتواند مثل سابق سینه سپر کند و به خودش نمره قبولی بدهد. رئیس که به نظر می‌رسد همچنان قصد خداحافظی‌کردن از فدراسیون را با وجود شایعات مربوط به بازنشستگی ندارد، بیش از سرمربی تیم ملی از نتایج ایران دفاع کرده است.

محمدرضا داورزنی رئیس فدراسیون والیبال پس از پایان کار تیم ملی والیبال کشورمان در هفته اول لیگ ملت‌های ۲۰۲۳ گفت: «مسابقات لیگ ملت‌ها هرساله با حضور تیم‌های قدرتمند جهان آغاز می‌شود و تیم‌ها با ترکیبی از بازیکنان جدید و باتجربه در این رقابت‌ها حاضر می‌شوند. لیگ ملت‌ها تورنمنتی است که تیم‌های صاحب‌نام سعی می‌کنند آن را به خوبی به پایان برسانند. به همین دلیل حتی درصورت استارت نه چندان درخشان، باید تلاش کنیم آن را به خوبی تمام کنیم. باید صبور باشیم و کمی به بازیکنان و کادر فنی تیم ملی زمان بدهیم و در پایان مسابقات عملکرد آن‌ها را قضاوت کنیم. همه ما علاقه‌مند و دوستدار تیم ملی هستیم. بدون شک این بچه‌ها تمام تلاش خود را برای ارائه یک بازی خوب به کار گرفتند تا حتی برای لحظه‌ای دل مردم را شاد کنند، اما شاید در کسب نتیجه نهایی صددرصد موفق نبودند. خیلی از تیم‌های خوب دنیا در هفته اول عملکرد خوبی نداشتند و همه نگاه‌ها به دو هفته باقی‌مانده لیگ ملت‌هاست. فدراسیون والیبال تلاش کرد با توجه به محدودیت‌هایی که دارد این تیم را در بهترین شرایط به رقابت‌ها اعزام کند، اما بازهم این شرایط برای حضور موفق ایدئال نبود. پرواز‌های خسته‌کننده به ژاپن و مشکلات صدور ویزا که مانع سفر‌های پی‌درپی تیم ایران برای بازی تدارکاتی شد در نتایج هفته اول تأثیر بسزایی داشت. شاید انتظارات آن‌گونه که باید و شاید برآورده نشده باشد، اما باید به آینده نگاه کرد؛ به روز‌هایی که ستاره‌های جوان والیبال کشورمان پخته خواهند شد و مقابل حریفان خود قد علم می‌کنند. مردم بدانند من و تمامی مجموعه فدراسیون و تیم ملی به صورت شبانه‌روز تمام تلاش خود را به کار بستیم و می‌بندیم تا بتوانیم موجب سرافرازی کشورمان شویم».

وعده برای داشتن آینده‌ای بهتر هم مورد چندان جدیدی نیست. در همین هفته نخست بهروز عطایی به عنوان سرمربی تیم ملی ایران پس از شکست برابر ژاپن وعده داد تیمش در بازی‌های پیش‌رو بهتر شود، ولی ماحصلش فقط یک برد برابر چینی بود که رسما حرف زیادی در والیبال در این مقطع زمانی برای گفتن ندارد. با این حال، انتظار می‌رود که تیم ملی با تغییراتی که به وضوح در سطح فنی نیاز است، بتواند در هفته دوم نتایج بهتری بگیرد. هفته دوم لیگ ملت‌ها در گروه مردان به میزبانی روتردام هلند و اورلئان در فرانسه از ۳۰ خرداد تا ۴ تیر پیگیری خواهد شد که مردان والیبال ایران در روتردام با تیم‌های آلمان، ایتالیا، آمریکا و هلند روبه‌رو خواهند شد.