قهوه ناشتا؛ فاجعه یا فرصت؟ عوارض و فواید نوشیدن قهوه با شکم خالی

فرارو- بسیاری از افراد روز خود را با یک فنجان قهوه آغاز می‌کنند، اما نوشیدن آن با معده خالی می‌تواند اثراتی متفاوت بر سلامت گوارش و بدن داشته باشد.

به گزارش فرارو به نقل از وری ول هلث، قهوه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان است که میلیون‌ها نفر روز خود را با آن آغاز می‌کنند. این نوشیدنی علاوه بر طعم و رایحه خاص، مزایای متعددی برای سلامت دارد؛ از افزایش هوشیاری و بهبود عملکرد ذهنی گرفته تا ارتقای کارایی ورزشی. با این حال، مصرف قهوه به‌ویژه زمانی که معده خالی باشد، می‌تواند برای برخی افراد مشکلاتی به همراه داشته باشد.

در حالی‌که بسیاری بدون هیچ ناراحتی آن را می‌نوشند، عده‌ای با علائمی مانند سوزش معده، اضطراب یا مشکلات گوارشی روبه‌رو می‌شوند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین اثرات نوشیدن قهوه با معده خالی پرداخته می‌شود.

۱. افزایش اسیدیته معده و خطر سوزش سر دل

قهوه یک نوشیدنی اسیدی است. مصرف آن پیش از غذا می‌تواند باعث افزایش تولید اسید در معده شود. بالا رفتن بیش از حد اسید، پوشش داخلی معده را تحریک می‌کند و به بروز سوزش سر دل یا ریفلاکس منجر می‌شود. کافئین همچنین باعث شل شدن اسفنکتر تحتانی مری، حلقه عضلانی میان معده و لوله غذا، می‌شود. این وضعیت احتمال بازگشت اسید به مری را بیشتر کرده و احساس سوزش و ناراحتی ایجاد می‌کند.

افرادی که سابقه رفلاکس معده (GERD)، سوزش مکرر معده یا سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) دارند، باید هنگام نوشیدن قهوه با معده خالی محتاط باشند. البته تاکنون شواهد علمی قاطعی وجود ندارد که نشان دهد مصرف قهوه ناشتا باعث بروز رفلاکس معده یا افزایش خطر ابتلا به آن می‌شود.

کارشناسان توصیه می‌کنند اگر پس از نوشیدن قهوه دچار سوزش سر دل می‌شوید، قبل از آن یک وعده سبک یا میان‌وعده میل کنید. وجود غذا در معده می‌تواند از تحریک بیشتر جلوگیری کند. همچنین نتایج یک پژوهش در سال ۲۰۱۴ نشان داد قهوه برشته روشن (Light roast) نسبت به قهوه برشته تیره (Dark roast) اسید بیشتری تولید می‌کند. بنابراین در صورت بروز علائم، تغییر نوع برشته‌کاری قهوه ممکن است مؤثر باشد.

۲. جذب سریع‌تر کافئین

وقتی قهوه ناشتا مصرف می‌شود، بدن کافئین را سریع‌تر جذب می‌کند. این موضوع می‌تواند موجب احساس بی‌قراری، تپش قلب یا اضطراب شود. مصرف قهوه همراه غذا سرعت جذب را کاهش داده و خطر بروز عوارض جانبی را کمتر می‌کند. مصرف بیش از اندازه کافئین ممکن است منجر به بی‌خوابی، سردرد، افزایش فشار خون و در برخی موارد اضطراب شدید شود.

مطالعات نشان داده‌اند که ارتباط میان مصرف زیاد قهوه (بیش از شش فنجان در روز) و افزایش سطح اضطراب وجود دارد. متخصصان معمولاً توصیه می‌کنند مصرف روزانه کافئین از ۴۰۰ میلی‌گرم بیشتر نشود؛ معادل چهار تا پنج فنجان قهوه. از آنجا که اثرات کافئین می‌تواند تا هفت ساعت در بدن باقی بماند، نوشیدن قهوه ناشتا در ساعات پایانی روز ممکن است خواب شبانه را مختل کند.

قهوه در دوران بارداری

کافئین می‌تواند از جفت عبور کرده و بر سلامت جنین اثر بگذارد. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند زنان باردار مصرف قهوه را به یک تا دو فنجان در روز محدود کنند.

۳. مشکلات گوارشی

برخی افراد پس از نوشیدن قهوه با معده خالی، دچار علائم گوارشی مانند نفخ، دل‌پیچه، حالت تهوع، اسهال یا سوزش معده می‌شوند. قهوه می‌تواند حرکت روده را تحریک کند و در بعضی افراد احساس نیاز فوری به دفع ایجاد نماید.

افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) اغلب نسبت به این اثر حساس‌ترند و ممکن است پس از نوشیدن قهوه دچار اسهال یا ناراحتی گوارشی شوند. بنابراین برای این گروه، مصرف قهوه همراه غذا یا کاهش میزان آن توصیه می‌شود.

۴. تغییرات هورمونی

کافئین موجود در قهوه می‌تواند سطح هورمون کورتیزول، که به «هورمون استرس» معروف است، را افزایش دهد. کورتیزول نقش مهمی در تنظیم متابولیسم و فشار خون دارد. افزایش سطح این هورمون ممکن است موجب اضطراب، تحریک‌پذیری و اختلال خواب شود.

اگر این وضعیت برای مدت طولانی ادامه یابد، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و پوکی استخوان نیز بیشتر خواهد شد. با این حال تحقیقات نشان داده‌اند که افزایش کورتیزول ناشی از مصرف قهوه معمولاً خفیف است و ارتباط مستقیمی با بیماری‌های جدی ندارد.

قهوه و جذب مواد مغذی

برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند مصرف قهوه ممکن است در جذب برخی مواد مغذی مانند آهن اختلال ایجاد کند، به‌ویژه زمانی که همراه غذاهای غنی از آهن مصرف شود. اما نوشیدن قهوه با معده خالی تأثیری بر جذب مواد مغذی ندارد و نگرانی از این نظر وجود ندارد.

قهوه برای بسیاری از افراد نوشیدنی انرژی‌بخش و دلپذیر است، اما نحوه و زمان مصرف آن اهمیت زیادی دارد. نوشیدن قهوه با معده خالی می‌تواند باعث افزایش اسید معده، مشکلات گوارشی، جذب سریع‌تر کافئین و تغییرات هورمونی شود. شدت این اثرات در افراد مختلف متفاوت است؛ برخی هیچ مشکلی تجربه نمی‌کنند، در حالی که برای دیگران ممکن است ناراحتی‌های قابل توجهی ایجاد کند.

برای کاهش عوارض احتمالی، توصیه می‌شود قهوه همراه یک وعده غذایی سبک نوشیده شود، نوع برشته‌کاری قهوه متناسب با شرایط فرد انتخاب گردد و میزان مصرف روزانه از حدود چهار تا پنج فنجان بیشتر نباشد. در دوران بارداری نیز محدودیت‌های بیشتری باید رعایت شود. در نهایت، قهوه می‌تواند بخشی از یک سبک زندگی سالم باشد، به شرط آنکه با آگاهی و در حد اعتدال مصرف شود.