موساد زیر بار عملیات ترور رهبران حماس در قطر نرفته بود

واشنگتن پست نوشت: وقتی اسرائیل روز سه‌شنبه اعلام کرد حمله‌ای علیه رهبران ارشد حماس در قطر انجام داده است، یک آژانس امنیتی به‌طور قابل‌توجهی در بیانیه‌های رسمی غایب بود: موساد.

به گزارش  «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: علت این غیبت آن بود که سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل از اجرای طرحی که طی هفته‌های اخیر برای استفاده از مأموران زمینی به‌منظور ترور رهبران حماس تهیه کرده بود، خودداری کرده است، طبق گفته دو اسرائیلی مطلع از ماجرا که برای بحث درباره مباحث حساسی، به شرط ناشناس ماندن صحبت کردند.

دیوید بارنیا، رئیس موساد، با کشتن مقامات حماس در قطر مخالفت کرد؛ تا حدودی به این دلیل که چنین اقدامی می‌توانست رابطه‌ای را که او و سازمانش با قطری‌ها ایجاد کرده بودند، پاره کند — قطری‌هایی که میزبان حماس بوده و میانجی مذاکرات آتش‌بس بین این گروه و اسرائیل بوده‌اند، به گفته این منابع.

تردیدهای موساد در مورد انجام عملیات زمینی در نهایت بر شیوه اجرای حمله تأثیر گذاشت و شاید شانس موفقیت آن را نیز کاهش داد، و این تردیدها بازتابِ مخالفت وسیع‌تری در درون دستگاه امنیتی اسرائیل با حمله‌ای بود که نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو دستور آن را داده بود. در حالی که مقامات امنیتی اسرائیل به طور گسترده بر این باورند که همه رهبران حماس، از جمله کسانی که در خارج زندگی می‌کنند، در نهایت باید تعقیب و کشته شوند، بسیاری از آنها زمان‌بندی عملیات را زیر سؤال بردند؛ با توجه به این که مقامات حماس در قطر گرد آمده بودند — یک متحد عمده آمریکا — و این مقامات در حال بررسی پیشنهادی از سوی رئیس‌جمهور دونالد ترامپ برای آزادی گروگان‌های اسرائیلی در ازای آتش‌بس در جنگ غزه بودند.

به‌جای به‌کارگیری عاملان موساد، اسرائیل روز سه‌شنبه به گزینه ثانویه روی آورد: اعزام ۱۵ فروند جنگنده که از فاصله دور ۱۰ موشک شلیک کردند. حماس گفت این حمله هوایی نتوانسته رهبران ارشد از جمله رهبر موقتش خلیل الحیه را بکشد. در عوض، حماس اعلام کرد که این حمله منجر به کشته شدن چندین وابسته و همراهان هیئت و نیز یک افسر امنیت داخلی قطری شده است. مقامات اسرائیلی تاکنون از انتشار ارزیابی‌های عمومی درباره نتیجه خودداری کرده‌اند، گرچه در پی این حمله به‌نظر می‌رسید «اسرائیل به آنکه می‌خواست نرسیده است»، به گفته شخصی مطلع از جزئیات عملیات که به‌دلیل نداشتن مجوز برای صحبت با رسانه‌ها، به شرط ناشناس ماندن سخن گفت.

واضح نیست که آیا یک عملیات زمینی شانس موفقیت بیشتری داشت یا خیر، اما سال گذشته مأموران موساد بمبی در اتاق خواب رهبر حماس، اسماعیل هنیه، در تهران کار گذاشتند و او را کشتند. «این بار، موساد حاضر به انجام آن به‌صورت زمینی نبود»، گفت یکی از اسرائیلی‌های مطلع از موضوع و افزود که آژانس قطر را به‌عنوان میانجی مهمی در مذاکرات با حماس می‌دید.

یک اسرائیلی دیگر که از مخالفت آژانس آگاه بود، زمان‌بندی نتانیاهو را به پرسش کشید: «ما می‌توانیم آن‌ها را در یک، دو یا چهار سال آینده به‌دست بیاوریم، و موساد می‌داند چگونه این کار را انجام دهد»، آن اسرائیلی گفت، اشاره به امکان ترور مخفیانه رهبران حماس در هر جای دنیا. «چرا الآن باید این کار را کرد؟»

تحلیلگران می‌گویند نتانیاهو، که در حال نزدیک شدن به یک تهاجم کامل زمینی به شهر غزه است، ممکن است از مذاکرات آتش‌بس صبرش را از دست داده باشد.

دیوید ماکوفسکی، پژوهشگر ارشد مؤسسه واشینگتن، گفت: «بارنیا به‌عنوان کسی شناخته می‌شود که برای نقش میانجیگری قطری‌ها ارزش قائل بود، و شما میانجی‌های قطری یا کانال میانجیگری را نمی‌سوزانید.» اما ماکوفسکی افزود که «نتانیاهو ممکن است به این نتیجه رسیده باشد که او قرار است به داخل شهر غزه برود، و معتقد بوده پیشنهاد اخیر ترامپ درباره آزادی گروگان‌ها هیچ کششی در میان حماس ندارد.» «اگر این‌طور باشد، نتانیاهو ممکن است مسیر مذاکره را مانعی غیرکمک‌کننده برای اقدام زمینی دیده باشد.»

موساد به درخواست برای اظهارنظر پاسخ نداد. دفتر نخست‌وزیری که بر موساد نظارت دارد نیز به درخواست‌ها برای اظهار نظر پاسخی نداد.

علاوه بر بارنیا، رییس ستاد مشترک ارتش، لواء ایال زامیر، که از نتانیاهو خواسته بود به توافق آتش‌بس رضایت دهد، نیز از زمان‌بندی حمله نگران بود به‌خاطر ترس از به‌هم‌زدن مذاکرات، در حالی که وزیر امور استراتژیک، ران درمر، و وزیر دفاع، اسرائیل کاتز، با اقدام نتانیاهو برای پیش رفتن موافق بودند، به‌گفته یکی از اسرائیلی‌های مطلع از ماجرا. نیتزان آلُون، افسر ارشد ارتش مسؤول مذاکرات درباره گروگان‌ها، به جلسه روز دوشنبه برای بحث درباره عملیات دوحه دعوت نشده بود چون رهبران سیاسی ارشد فرض کرده بودند او به مخالفت با حمله‌ای که ممکن است جان گروگان‌ها را به خطر بیندازد، می‌پردازد.

مقامات فعلی و سابق اسرائیل، از جمله نتانیاهو، گفته‌اند که آن‌ها به‌دلیل داشتن پنجره نادری از فرصت – زمانی که رهبران کلیدی گروهی که در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل حمله کردند در یک مکان گردآمده بودند – به انجام حمله در دوحه واداشته شده‌اند. آن‌ها همچنین می‌گویند مجبور به پاسخگویی بوده‌اند به یک حمله مسلحانه فلسطینیان در روز دوشنبه که شش غیرنظامی اسرائیلی را در اورشلیم کشت (که حماس مسئولیت آن را پذیرفت) و نیز کمینی در غزه که همان روز چهار سرباز اسرائیلی را کشت.

برخی مقامات اسرائیلی می‌گویند آن‌ها حساب کرده‌اند که اسرائیل در طول زمان روابطش را با قطر ترمیم خواهد کرد، درست مانند نحوه‌ای که اسرائیل پس از دستورات نخست‌وزیر گولدا مئیر در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ برای انجام سلسله‌ عملیات ترور مخفیانه علیه شبه‌نظامیان فلسطینی که ۱۱ ورزشکار اسرائیلی را در المپیک ۱۹۷۲ مونیخ ربوده و به قتل رساندند، خشم بین‌المللی را پشت سر گذاشت و روابطش را بازسازی کرد.

در یک مراسم تشییع جنازه در ژانویه، بارنیا داستان مونیخ را نقل کرد و گفت موساد «متعهد است تا با قاتلانی که در اکتبر ۲۰۲۳ به منطقه پیرامون غزه هجوم آوردند تسویه‌حساب کند» و نیز با کسانی که برنامه‌ریزی‌کننده حملات بودند.