سناریوهای انتخاباتی اصلاح طلبان

در شرایطی که گروه های مختلف اصولگرا تدارک حضور پر رنگ و گسترده در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 می بینند. گروه های جریان اصلاح طلب هنوز به جمع بندی قطعی درباره چگونگی نقش افرینی در انتخابات سال 92 نرسیده اند. تاکنون چندین سناریو در این جناح سیاسی مطرح شده است سناریوهایی که هر کدام موافقان و مخالفانی دارد.

به گزارش فرارو، چندی پیش محمد موسوی خوئینی ها سخنانی را در جمع دانشجویان مطرح کرد که بازتاب وسیعی در میان فعالین سیاسی اصولگرا و اصلاح طلب در پی داشت. دبیرکل مجمع روحانیون در جمع دانشجویان با تاکید بر اینکه "در شرایط کنونی امکان مشارکت در انتخابات برای اصلاح طلبان و منتقدان فراهم نیست" گفت که "نشانه ای نیز برای برون رفت از این وضعیت دیده نمی شود."

موسوی خوئینی ها که از سوی برخی رسانه های اصولگرا "مرد خاکستری" اصلاح طلبان لقب گرفته است، تاکید کرد که "گزینه هایی هم که مطرح می‌شود بیشتر بازی طرف مقابل است و اساس و پایه ای ندارد."

تاکنون زمزمه های کاندیداتوری برخی افراد از جمله محمد رضا عارف از سوی گروه های میانه رو اصلاح طلبان مطرح شده است که با استقبال وسیع اصولگرایان همراه بوده است.

دبیرکل مجمع روحانیون مبارز با ذکر اینکه انتخابات "مساله اول" اصلاح طلبان نیست و هدف اصلی "اصلاح انحرافات و کجروی از نظام جمهوری اسلامی است"، گفت: «مسئولیت ما بالاتر از مساله ریاست جمهوری است و اصلاح طلبی را یک رفتار دینی می‌دانیم.»

این اظهارات موسوی خوئینی ها از سوی برخی از ناظران به گونه ای تصمیم نهایی جریان غالب اصلاح طلبان برای نقش آفرینی در انتخابات قلمداد شد. و از سوی روزنامه کیهان و حبیب الله عسگر اولادی عضو شاخص حزب موئلفه مورد انتقاد قرار گرفت.

اما نظرات دبیرکل مجمع روحانیون یکی از دیدگاه های انتخاباتی اصلاح طلبان است، موسوی خوئینی ها نیز می گوید نظراتش شخصی است و نباید آن را نظر کل اصلاح طلبان به حساب آورد.

پیشتر محمد خاتمی، عضو ارشد مجمع روحانیون در شهریور ماه با ابراز تمایل تلویحی نسبت به حضور اصلاح طلبان در انتخابات آینده ریاست جمهوری، درباره صدور اجازه شرکت به آنها در رقابت های انتخاباتی ابراز تردید کرد. خاتمی در جمع دانشجویان اظهار کرد: «شرکت در انتخابات حق است و تلاش می کنیم این حق از کسی سلب نشود.»

خاتمی در سخنرانی تاکید کرد که باید مسائل انتخابات پیشین را در نظر داشت و سپس برای انتخابات ریاست جمهوری پیش رو تصمیم گرفت. رییس جمهور سابق ایران به رای دادن در انتخابات اخیر مجلس هم اشاره کرد و گفت که دلیل رای دادنش در انتخابات مجلس، نشان دادن این بوده که اصلاح طلبان رای دادن در انتخابات را تحریم نکرده اند و در پی براندازی نیستند.

در کنار دیدگاه این دو عضو شاخص مجمع روحانیون عبدالله نوری دیگر روحانی برجسته جریان اصلاح طلب پس از مدت ها کناره گیری از بحث های سیاسی تابستان سال جاری وارد گود شد و با رویکرد انتقادی نسبت به رفتارهای سیاسی اصلاح طلبان خواستار تشکیل "اتاق فکر" این جریان سیاسی شد.

عبدالله نوری معتقد است که جداسازی جنبش سبز از جنبش اصلاحات یک اشتباه سیاسی است. به گفته وی، جدایی اصلاح طلبان از جنبش سبز از سوی دو گروه مطرح می شود. گروه اول شامل کسانی در حاکمیت می شود که در ذهن خود، جنبش سبز را جنبشی افراطی و براندازانه فرض می کنند و گروه دوم کسانی را در میان معترضان و مخالفان در برمی گیرد که تصور می کنند اصلاح طلبان سازشکارانی هستند که تنها دغدغه شان بازگشت به قدرت است.

وی بر مبنای همین تقسیم بندی، توصیه کرد که اصلاح طلبان باید از اصرار و پافشاری بر مواضع فردی و یا حزبی بپرهیزند و برای جلوگیری از خودسانسوری و طرح همه دیدگاه ها از متهم کردن یکدیگر به سازشکاری خودداری کنند. عبدالله نوری، در ادامه تاکید کرد که اصلاح طلبان باید فضای تندروی را به نفع جریان اصلاحات کنترل کنند. از نگاه نوری "گزینه مصالحه و آشتی ملی با رعایت شرایط خاص خود می تواند گزینه مطلوبی باشد، اما در شرایط فعلی متاسفانه من امکان و فرصت ان فراهم نیست."

به این ترتیب وزیر کشور دولت اول اصلاحات با انتقاد از تندروی در جریان اصلاح طلبی و جنبش سبز وارد گود شد وی به تازگی نیز در گفت و گویی با نشریه آسمان بحث چگونگی ورود اصلاح طلبان و جنبش سبز به فرایند انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ را به گفت‌وگو و تبادل نظر درونی جبهه اصلاحات موکول کرد و افزود: «تا زمانی که اصلاح‌طلبان گردهم نیایند و درباره‌ی انتخابات گفتگو و تبادل نظر جدی و شفاف نداشته باشند نمی‌توان تصمیم قاطعی درباره انتخابات سال آینده اتخاذ کرد.»

با بررسی این اظهار نظرهای انتخاباتی این سه چهره شاخص جریان اصلاح طلب مشخص می شود این جریان هنوز به موضعی قاطع درباره انتخابات ریاست جمهوری 92 نرسیده است، با این حال سخنان موسوی خوئینی ها نشان دهنده این است که اصلاح طلبان در هر شرایطی حاضر به حضور در انتخابات نیستند. سخنان دبیرکل مجمع روحانیون نا امیدی این گروه از اصلاح طلبان برای نقش آفرینی انتخاباتی را نشان می دهد.

در کنار این سه دیدگاه مهم و تا حدودی مشابه، دو گروه دیگر در میان اصلاح طلبان وجود دارد که اصولا سازماندهی مشخصی ندارند و وزن شخصیت های آن ها به مراتب کمتر از طیف اصلی اصلاح طلبان است.

گروه اول کارگزارانی ها هستند که حول محور آیت الله هاشمی رفسنجانی قرار می گیرند. موضع گیری های برخی چهره های این گروه نشان می دهد که قائل به شرکت در انتخابات هستند. آیت الله هاشمی نیز در سخنانی بر حضور در انتخابات تاکید کرد، اما وی معتقد است "برگزاری انتخابات آزاد، شفاف و منطبق بر قانون اساسی می‌تواند بخش بزرگی از مشکلات کشور را حل کند."

هاشمی رفسنجانی در همین راستا خواستار تشکیل "دولت وحدت ملی" در انتخابات آینده شد. طرحی که مورد انتقاد شدید برخی اصولگرایان قرار گرفت. رییس مجمع تشخیص مصلحت در پاسخ به انتقادات با بیان این که «طرح دولت وحدت ملی باید در یک مجموعه کلی مورد بحث قرار گیرد» گفت که نسخه کوچک این طرح، همان بود که ما در دولت بعد از جنگ انجام دادیم.

آیت الله هاشمی همچنین افزود: «در پایان جنگ در عرصه داخل اختلافات تشدید شده بود. راهکار من این بود که دولتی تشکیل دهیم که ترکیبی از جناح های موثر انقلاب (محافظه کاران، مستقل ها و رادیکال ها) باشد و برای تحقق آن در زمانی که اکثریت مجلس در اختیار نیروهای راست بود، در مواجهه با مجلس، بنا را بر تعدیل و تفاهم گذاشتیم.»

به این ترتیب برخی از فعالان سیاسی نزدیک به هاشمی رفسنجانی به دنبال یافتن چهره ای هستند تا بتوانند تئوری "دولت وحدت ملی" را به اجرا بگذارند. در این بین افرادی همچون علی اکبر ولایتی و ناطق نوری به عنوان گزینه های احتمالی مطرح شدند. اما شواهد نشان می دهد "علی اکبر ناطق نوری از حضور در انتخابات انصراف داده است". هیچ نشانه ای مبنی بر تمایل ناطق نوری برای کاندیداتوری در انتخابات 92 وجود ندارد. اما علی اکبر ولایتی در حال آماده سازی شرایط برای نامزدی است. گفته می شود ولایتی در این باره شروطی را مطرح کرده است از جمله این که "تنها نامزد جریان اصولگرا باشد".

به اعتقاد ناظران ولایتی تنها گزینه است که اصلاح طلبان نزدیک به هاشمی رفسنجانی می توانند به حضورش امیدوار باشند تا احتمال تحقق تئوری "دولت وحدت ملی" تقویت شود. چرا که به نظر نمی رسد نامزدهای دیگر اصولگرایان بتوانند در راستای تئوری هاشمی رفسنجانی حرکت کنند.

در کنار اصلاح طلبان طیف هاشمی رفسنجانی گروهای دیگری نیز فعال اند که به دنبال حضور پر رنگ در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده هستند. گروه های پراکنده و دارای وزن کم سیاسی و اجتماعی.

یکی از این گروه ها حزب مردمسالاری به دبیرکلی مصطفی کواکبیان است. کواکبیان سناریویی تحت عنوان طرح «مناسک» طراحی کرده است که در آن ۳۱ مجمع استانی و یک مجمع ملی با عضویت ۴۰۰۰ نفر از نخبگان اصلاح طلب سراسر کشور پیش بینی شده است. به گفته کواکبیان در این طرح هر یک از نامزدهای ریاست جمهوری واجد شرایط قانونی می توانند برنامه خویش را در مجمع عمومی یا در مجمع استانی ارائه داده تا شبیه سیستم الکترال ایالت ها در برخی نظام های انتخاباتی دنیا نامزد برگزیده مشخص شود.

در این بین برخی فعالین میانه رو اصلاح طلب که معتقد به حضور اصلاح طلبان در انتخابات هستند منتظر تصمیم نهایی بزرگان این جریان اند. با این حال تلاش هایی نیز برای حضور محمد رضا عارف در عرصه انتخابات صورت گرفته است. تلاش هایی که از سوی میانه رو ها و گروه های پراکنده اصلاح طلب سازماندهی شده است.

در همین باره برخی اخبار تائید نشده از فعال شدن ستاد های انتخاباتی عارف حکایت می کنند. عارف اوایل آبان ماه در گفت و گو با "خبر آنلاین "احتمال کاندیداتوری خود را رد نکرد و گفت: «هم از سوی برخی دوستان اصلاح‌طلب و هم از سوی برخی اصولگرایان به من مراجعاتی شده و مرا به نامزدی در انتخابات آتی تشویق می‌کنند.» تاکنون کاندیداتوری محمد رضا عارف از سوی چهره ها و گروه های شاخص اصلاح طلب مورد حمایت قرار نگرفته است اما اصولگرایان از حضور وی در انتخابات استقبال می کنند.