بحران مطبوعات؛ وقتی غول‌ها هم کم آوردند!
در همین راستا حسین انتظامی دستیار ارشد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس کارگروه کاغذ پس از جلسه امروز با معاون اول رئیس جمهور در مورد ساماندهی وضعیت کاغذ گفت: «ارز تخصیصی به کاغذ نشر و مطبوعات ٤٢٠٠ تومانی باقی می‌ماند.»
فرارو- اوضاع مطبوعات کشور بسیار اسفبار است. بحران کاغذ بسیاری از روزنامه‌ها و نشریات را به مرز تعطیلی کشانده است. برخی از آن‌ها سعی دارند با روش‌هایی همچون کاهش تعداد صفحات، کاهش تیراژ و یا گران کردن روزنامه به بقای خود ادامه دهند. اما مشخص نیست این روش‌ها تا کی می‌تواند موثر باشد.
بحران کاغذ موسسه همشهری را با چالش بی‌سابقه‌ای روبه رو کرده است
به گزارش فرارو، همشهری و ایران دو روزنامه اصلی کشور که از حمایت دولتی برخورداند به خاطر کمبود کاغذ، هشت صفحه از صفحات خود را کاهش دادند. وقتی که غول‌ها به مشکل بر می‌خورند حتما مسئله جدی است. روزنامه‌های همشهری و ایران بنگاه‌های عریض طویل دولتی هستند که از حمایت‌های مالی، رانت و ... برخوردارند. حالا در روزنامه همشهری که همراه با زیر مجموعه‌هایش بزرگترین بنگاه مطبوعاتی کشور است، غیر از کاهش صفحات روزنامه اصلی همشهری محله، استان‌ها و دوچرخه نیز به دلیل کمبود کاغذ چاپ نمی‌شوند.
روزنامه همشهری اول سال جدید نیز ده‌ها نفر از پرسنل خود را تعدیل کرد که بازتاب گسترده‌ای داشت.
در مجموعه ایران نیز که ارگان رسمی دولت به حساب می آید اوضاع دست کمی از همشهری ندارد.
مهدی شفیعی، مدیرعامل مؤسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران می‌گوید: "افزایش قیمت کاغذ، زینک، مرکب و دیگر هزینه‌های جاری، رسانه‌های مکتوب را ناچار به کاهش تیراژ و تعداد صفحات کرده است. این روز‌ها مشکل کاغذ، مشکل جدی همه رسانه‌های مکتوب است، اما ظاهرا قرار است با توجه به توصیه‌های مقام معظم رهبری در این خصوص تدابیری اندیشیده شود."
به گفته شفیعی بحران در این موسسه بیشتر مربوط به روزنامه ایران است. موسسه ایران به جز روزنامه ایران روزنامه‌های «الوفاق»، «ایران‌دیلی»، «ایران ورزشی» و «ایران سپید» را نیز منتشر می‌کند.
در روزنامه‌های دیگر اوضاع به مراتب بدتر است. روزنامه‌های خصوصی و نسبتا پرمخاطبی همچون شرق و اعتماد از ابتدای امسال ناچار شدند نرخ روزنامه ۱۰۰ درصد افزایش دهند و به ۴۰۰۰ تومان برسانند.
از سوی دیگر بسیاری دیگر از روزنامه‌ها همچون دنیای اقتصاد و سازندگی نیز برای مقابله با بحران صفحات خود را کاهش دادند. روزنامه سازندگی از ۳۲ صفحه به ۱۶ صفحه رسید و تعداد اعضای تحریریه خود را هم نصف کرد.
روزنامه آرمان نیز از وضعیت مناسبی برخوردار نیست، به گفته حسین عبداللهی مدیر مسئول این روزنامه "روزنامه آرمان بیش از ۱۰ روز است با دشواری و با کاغذ قرضی منتشر می‌شود؛ امشب هم کاغذ در حد نیاز نداریم و معلوم نیست به چه وضعیتی دچار می‌شویم. قرار است کاغذی پیدا شود که قیمت آن به ۱۸ هزار تومان می‌رسد."
عبدالهی تاکید کرد: "اگر تا آخر این ماه روزنامه‌ها مؤثر کشور یکی یکی به دلایلی که گفتم تعطیل شوند، بدانید ما تلاشمان را انجام دادیم، اما مدیریت و امکان انتشار از دست ما خارج شده است."
کمبود و گرانی کاغذ، از اوایل سال ۹۷ و همزمان با آغاز تحریم‌های تازه آمریکا علیه ایران، شرایط سختی را برای رسانه‌ها و کتاب و نشر ایجاد کرده است.
محمد رحمانیان مدیر مسئول روزنامه شرق سال گذشته در این باره گفته بود "کاغذ هر کیلو نزدیک به دو هزار تومان، امسال به ۱۴هزار تومان رسیده است. یعنی ۷ برابر رشد قیمت تنها در یک سال."
حالا این رقم امسال به ۱۸ هزار تومان هم رسیده است یعنی نه برابر شده است.
بحران مطبوعات فقط هم به کاغذ مربوط نمی‌شود، جوهر و زینک نیز بسیار گران شده و هزینه‌های چاپ را بالا برده است. اکبر هاشمی سردبیر هفته‌نامه «شنبه» در این باره نوشته است: «هزینه ماهیانه مجله ام از ۷ میلیون شده ۳۶ میلیون. ۱۰ میلیون پول چاپ ماهیانه شده ۲۶ میلیون. اسمش می‌خواهد مافیای کاغذ باشد یا عدم تامین ارز؛ نتیجه اش تعطیلی مجلات و‌نابودی نیروی انسانی است که زیر چرخ بی کفایتی و بی تدبیری له می‌شوند.»
جدای از افزایش نرخ ارز و وضعیت پیچیده اقتصادی کشور برخی فعالان مطبوعات معتقدند بحران کاغذ ناشی از دلال بازی و همچنین عدم عرضه کاغذ به بازار است. در روزهای اخیر همان کاغذ گران قیمت هم در بازار نایاب شده است.
مصطفی کواکبیان نماینده مردم تهران و مدیر مسئول روزنامه مردم سالاری در این باره گفت: "عده‌ای کاغذ ۴۲۰۰ تومانی وارد کرده، ولی آزاد فروخته‌اند و جای تاسف دارد که کسی نظارت نداشته است."
علیرضا بختیاری مدیر مسئول روزنامه دنیای اقتصاد هم در این باره توضیح داده است: "مجموعه نیاز مطبوعات کشور به کاغذ در سال حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون دلار است. مجموعه مصرف زینک نیز حدود ۱۰ میلیون دلار است؛ بنابراین جمع مصرف کاغذ و زینک در ایران حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیون دلار در سال بر آورد می‌شود. دولت کاغذ روزنامه و به‌طور کلی کاغذ را اولویت اول دانست و ارز ۴۲۰۰ تومانی برای آن اختصاص داد. اما یکباره از چند هفته قبل، کاغذ را از اولویت اول به گروه دو منتقل کردند. مفهوم این اقدام این است که باید کاغذ از طریق ارز نیمایی تامین شود."
به گفته او "درستی و نادرستی این موضوع بماند، اما حتی آن مقدار کاغذی که باید قبل از این با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد می‌شد و دست مطبوعات و نشریات کشور را می‌گرفت نیز به‌دست مطبوعات و نشریات نرسیده است."
بختیاری خواسته ما این است که "اجازه بدهند کاغذی که با ارز ۴۲۰۰ قبلا تهیه شده و الان در گمرک مانده با همان ارز ۴۲۰۰ تومانی ترخیص شود."
اقدام اعتراضی روزنامه جهان صنعت به وضعیت کاغذ
جلسه با جهانگیری
در همین راستا حسین انتظامی دستیار ارشد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس کارگروه کاغذ پس از جلسه امروز با معاون اول رئیس جمهور در مورد ساماندهی وضعیت کاغذ گفت: «ارز تخصیصی به کاغذ نشر و مطبوعات ٤٢٠٠ تومانی باقی می‌ماند.»
به گفته انتظامی در این جلسه علاوه بر معاون اول رئیس جمهور و مسئولان همه دستگاه‌های مرتبط با کاغذ ازجمله وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس بانک مرکزی و نمایندگان حوزه‌های نشر و مطبوعات حضور داشتند.
انتظامی تاکید کرد رفع موانع و افزایش میزان تولید کاغذ توسط کارخانجات داخلی به‌عنوان یک سیاست مبنایی در اولویت قرار دارد.
او در جمع‌بندی مباحث جلسه با اشاره به ماموریت ویژه دستگاه‌های نظارتی، افزود: «مقرر شد با افرادی که با ارز دولتی کاغذ وارد کرده‌اند و آن‌را خارج از نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا با نرخ آزاد توزیع و یا انبار کرده‌اند با جدیت برخورد شود.»
اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهور در جلسه امروز تاکید کرد که دولت با تمام توان از تولید کنندگان محصولات فرهنگی و صنعت چاپ و نشر کشور حمایت کرده و در این زمینه تمام تلاش خود را بکار خواهد گرفت.
به گفته جهانگیری "باید با همه کسانی که در شرایط سخت و دشوار کنونی از دولت برای واردات کالاهای اساسی ارز گرفته اما از آن سوء استفاده کرده اند، برخورد جدی شود زیرا این کار بازی با حیثیت و آبروی نظام و دولت است."
در جلسه امروز مقرر شد ارز مورد نیاز واردات کاغذ همچون سایر کالاهای اساسی کماکان اختصاص یابد. همچنین مقرر شد کاغذهای وارداتی انبار شده در گمرکات کشور ظرف دو هفته به بازارهای مصرف عرضه شود.
"ساکتان" بحران کاغذ
با وجود اینکه روزنامه‌های وابسته به دولت و روزنامه‌های خصوصی کشور از وضعیت کاغذ به شدت متضرر شدند و نسبت به آن اعتراض فراوانی دارند، اما روزنامه‌های دیگری که از ردیف بودجه‌ای مشخص استفاده می‌کنند و یا وابسته به نهاد‌های نظامی و دیگر نهاد‌های حکومتی اند در این بین کمتر آسیب دیدند. این روزنامه‌ها کمتر به وضعیت کاغذ اعتراض می‌کنند.
روزنامه‌هایی همچون کیهان، جوان، جمهوری اسلامی، فرهیختگان، جام جم، قدس و... به نوعی ساکتان بحران کاغذاند. روزنامه‌هایی که هر یک از بودجه و رانت‌هایی ویژه‌ای برخوردارند. این روزنامه‌ها عموما وابسته به جریان اصولگرا هستند.
