یک عکس یک روایت: سینما آتلانتیک

در روزگاری نهچندان دور، در قلب تهرانِ رو به مدرنیته، سینما آتلانتیک با شکوهی خیرهکننده گشوده شد؛ بنایی پیشرو در خاورمیانه که به نماد عصر طلایی سینمای ایران بدل شد. آتلانتیک، با پرده عظیم و صدای استریوفونیک، نهفقط مکانی برای تماشای فیلم، که آیینهای از رؤیاهای شهری در آستانه جهانیشدن بود؛ رؤیایی که در تبوتاب انقلاب ۵۷ در آتش سوخت و نامش به «آفریقا» تغییر یافت، اما خاطرهاش هنوز روشن است.
فرارو- سینما آتلانتیک، از سینماهای نامآشنای تهران به شمار میرفت که در سیزدهم بهمنماه افتتاح شد. بنایی باشکوه که در دهههای ۴۰ و ۵۰ به قلب تپندهی هنر هفتم در پایتخت بدل شد و درخشش آن هنوز هم در خاطره نسلها باقیست.
به گزارش فرارو، این سینما که امروز با نام «آفریقا» شناخته میشود به لحاظ معماری و امکانات فنی یکی از پیشرفتهترین سینماهای خاورمیانه بهشمار میرفت. سالن اصلی با لوسترهای زیبایی که هنگام آغاز فیلم آرامآرام تاریک میشدند، لژ ویژه طبقه دوم مخصوص مهمانان سرشناس، بالکنی وسیع، سالن تابستانی با ورودی جداگانه، آسانسور اختصاصی، سه دستگاه آپارات و هفت بلندگوی قدرتمند برای پخش صدای استریوفونیک تنها بخشی از ویژگیهای منحصربهفرد این سینما بود. آتلانتیک همچنین نخستین سینمای خاورمیانه بود که به پرده عظیم و مدور مخصوص نمایش فیلمهای «سینهراما» مجهز شد؛ فناوریای که تجربه تماشای فیلم را برای مخاطبان به شکلی کاملاً متفاوت رقم میزد.
در قاب این عکس، آفتاب عصرگاهی بر دیوارهای بلند سینمای آتلانتیک میتابد. ساختمان، ساده و بیتکلف اما با ابهتی مدرن با آن نوشته انگلیسی Atlantic و تابلو اکران فیلمی از هالیوود How the West Was Won گویی تصویری است از رؤیای شهری در حال جهانیشدن. روی شیشه سینما ترجمه عنوان فیلم با خطی درشت دیده میشود: «غرب چگونه تسخیر شد».
مردم گروهگروه در برابر درهای شیشهای صف کشیدهاند. برخی چشمانتظار خرید بلیتاند، برخی در حال گفتگو و چند نفری هم قدمزنان از کنار سینما میگذرند. چهرهها دور اما زندهاند؛ با پیراهنهای یقهدار، کتهای دو دکمه و زنانی با پوششهای آزادتر از آنچه امروز میشناسیم. درختان تازهبالغ پیادهرو سکوت بیصدای عکس را همراهی میکنند. گویی همه چیز در تعلیق است؛ میان گذشتهای که رفته و شهری که هنوز تصمیم نگرفته بود کدام مسیر را انتخاب کند.
آتلانتیک اما سرنوشتی تلخ نیز در تاریخ دارد. در ۱۴ مرداد ۱۳۵۷، در روزهای داغ انقلاب این سینما به عنوان چهارمین سالن نمایش به آتش کشیده شد و یک سال بعد در ۱۳۵۸، نام آن از «آتلانتیک» به «آفریقا» تغییر یافت.
امروز اگرچه دیگر از آن شکوه و صفهای طولانی خبری نیست اما همین عکس کافیست تا آدم دلش بخواهد حتی برای لحظهای کوتاه، به آن روزها بازگردد؛ زمانی که سینما هنوز جادویی مشترک بود، پرده نقرهای رؤیاها و مردم برای دیدن دنیایی دیگر گرد هم میآمدند.