فرارو- اجرای یکجانبه تحریمهای آمریکا علیه ایران، اغلب کشورهای جهان را به موضعگیری علیه آمریکا واداشت. اروپاییها در اقدامی کمسابقه به طور مشترک با تحریمها مخالفت کرده و قول دادهاند با آنها مقابله کنند. سایر کشورهای مهم جهان موضع مشابهی اتخاذ کردند.
به گزارش فرارو، سرانجام پس از ماهها انتقاد شدید از توافق هستهای، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، روز سهشنبه نخستین دور از تحریمهای ایران را، که پس از خروج کاخ سفید از این توافق اعمال شد، اجرا کرد. ترامپ با این اقدام، آمریکا را در برابر اکثر کشروهای جهان قرار داده است به طوری که متحدان نزدیک واشنگتن در اروپا نه تنها با این تحریمها همراهی نکردند بلکه قول دادند با این تحریمهای یکجانبه مقابله کنند.
تحریمهایی که روز سه شنبه اجرای آنها رسما آغاز شده، بخشی از طرح آمریکا برای پیگیری استراتژی اعمال فشار اقتصادی حداکثری بر ایران است. ترامپ در هشتم ماه می گذشته، به طور یکجانبه از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خارج شد و تمام تحریمهای آمریکا را مجددا برقرار کرد. اما اجرای این تحریمها در دو نوبت صورت میگیرد. بخش اول این تحریمها که مبادلات دلاری، تجارت طلا و فلزات گرانبها را هدف قرار میدهد، روز سه شنبه عملا اجرا شد. دور دوم تحریمها، که بخش نفتی و بانکی ایران را هدف قرار میدهند، در ۱۳ آبان آینده اجرا خواهند شد.
اتحادیه اروپا: عمیقا متاسفیم و با تحریمها مقابله میکنیم
همزمان با اجرای تحریمهای آمریکا، فدربکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، طی بیانیه مشترکی با وزرای خارجه بریتاینا، آلمان و فرانسه، از اجرای تحریمها شدیدا انتقاد کرد و گفت: " ما عمیقا از بازگشت تحریمهای آمریکا به دلیل خروج آن از برجام، متاسفیم".
به گفته نشریه آمریکایی پالتیکو، شکاف بین واشنگتن و اروپا بر سر توافق هستهای، آشکارترین و شاید مهمترین نمونه تیرگی روابط میان آمریکا و متحدان سنتیاش در اروپا است. امری که تصمیمات سیاست خارجی ترامپ آن را موجب شده است.
این شکاف به حدی رسیده که اروپاییها علنا اعلام کردهاند آنها فعالانه برای خنثی کردن اثر تحریمهای آمریکا و استمرار صادرات نفت وگاز ایران و همچنین ابقای کانالهای مالی با ایران کار خواهند کرد.
اروپا برای کمتر کردن اثر اقتصادی تحریمهای آمریکا، قانون موسوم به قانون مسدودساز را فعال کردهاند. این قانون شرکتهای اروپایی را از پایبندی به تحریمهای یکجانبه آمریکا منع میکند و برای استمرار حضور این شرکتها در ایران، زیرساخت قانونی ایجاد میکند.
یک مقام بلندپایه اتحادیه اروپا به پالتیکو گفت: " ما تمام تلاشمان را انجام میدهیم. آمریکا سیگنال بسیار نیرومندی به بازارها ارسال کرده است و اکنون ما هم تلاش میکنیم این سیگنال را معکوس کنیم".
اقدام یکجانبه و شتابزده آمریکا در اعمال تحریمها، صدای کارشناسان آمریکایی را هم درآورده است. ماکس بوت، پژوهشگر ارشد شورای روابط خارجی آمریکا، بازگشت تحریمها را طرحی دانست که روی آن به خوبی فکر نشده است. بوت در گفتگو با سیانان از استراتژی ترامپ در برابر ایران انتقاد کرد و گفت: " برای من واضح نیست که دولت ترامپ هیچگونه طرحی داشته باشد. اجازه دهید واضحتر بگویم. من فکر نمیکنم که دولت ترامپ هیچ طرحی برای تبدیل این تحریمها به یک توافق واقعی با ایران داشته باشد".
به گفته بوت، ترامپ تلاش میکند همان استراتژی را که در برابر کره شمالی انجام داده را مجددا علیه ایران هم انجام دهد. اما این استراتژی موفق نخواهد شد.
تحریمها، روسیه را " عمیقا ناامید" کرد
روسیه روز سه شنبه گفته تصمیم ترامپ برای بازگرداندن تحریمهای ایران، آن را "عمیقا ناامید" کرده است. وزارت خارجه روسیه طی بیانیهای گفت:" اقدام آمریکا برای بازگرداندن تحریمهای ملیاش علیه ایران، ما را عمیقا ناامید کرده است. این نمونه واضحی از نقض قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل و قانون بین الملل توسط آمریکا است".
علاوه بر روسیه، سوریه هم تحریمهای آمریکا را غیرقانونی دانست و آنها را محکوم کرد.
چین ساکت است
چین یکی از امضاکنندگان توافق هستهای بوده و از استمرار آن حمایت کرده است. با این حال، تاکنون هیچ مقام رسمی چینی درباره اجرای تحریمهای آمریکا علیه ایران موضع نگرفته است. طبق بررسیها به عمل آمده، وزارت خارجه چین هیچ اظهارنظری درباره تحریمهای جدید بیان نکرده است. در واقع از میان شش کشور امضاکننده برجام، فقط چین بوده که تاکنون موضعی درباره تحریمها اتخاذ نکرده است. سایر کشورهای طرف برجام، به جز آمریکا، همگی بازگشت تحریمها را محکوم کردهاند. گفتنی است که چین، بزرگترین مشتری نفت ایران است و موضع آن در خصوص تحریمها، از منظر تامین منافع اقتصادی ایران از برجام، مهم است.
شایان ذکر است که پس از انتشار این گزارش، وزارت خارجه چین در بیانیهای که برای خبرگزاری رویترز ارسال کرده با انتقاد از تلاش آمریکا برای "دستدرازی قضایی" خارج از مرزهای خود گفته است که چین همواره با تحریمهای یکجانبه مخالفت کرده است.
چین تجارت خود با ایران را "باز و شفاف، معقول، متعادل و قانونی" خوانده و گفته است که این روابط تجاری قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل متحد را نقض نمیکند.
عراق: موافق تحریمها نیستیم، اما آنها را اجرا میکنیم
حیدر عبادی، نخست وزیر عراق، گفته کشورش با تحریمهای آمریکا علیه ایران موافق نیست، اما برای تامین منافع ملی عراق به آنها پایبند خواهد شد. عبادی ضمن اعلام مخالفت با تحریمها و محاصره، گفته تحریمها، جوامع را نابود میکند.
وی گفت: " ما آنها (تحریمها) را یک اشتباه استراتژیک میدانیم، اما برای محافظت از منافع مردممان به آنها پایبند خواهیم بود".
اسرائیل از تحریمها استقبال کرد
مقامات رژیم صهیونیستی که برای لغو برجام و همچنین بازگشت تحریمهای ایران لحظهشماری میکردند، به محض اجرای تحریمها، از آنها استقبال کردند.
برخلاف جامعه جهانی، مقامات بلندپایه اسرائیلی، بازگشت تحریمهای آمریکا بر ایران را یک نقطه عطف دانستند و درباره براندازی نظام ایران ابراز امیدواری کردند.
آویگدور لیبرمن، وزیر جنگ اسرائیل، در توئیتر خود نوشت: "این تصمیم شجاعانه برای نسلها در خاطرهها باقی خواهد ماند".
اسرائیل کاتس، وزیر اطلاعات اسرائیل، در توئیتر گفته تحریمها ایران را در مقابل دو گزینه قرار خواهد داد: یا خواستههای هستهای و منطقهای آمریکا را بپذیرد یا ریسک براندازی را به جان بخرد. کاتس افزود: "گزینه اول، خوب و گزینه دوم، عالی است".
بنیامین نتانیاهو هم با صدور بیانیهای بازگشت تحریمها را به مقامات آمریکایی تبریک گفت و از کشورهای اروپایی خواست که از اقدام ترامپ پیروی کنند.
نخست وزیر اسرائیل افزود: " وقت آن رسیده که گفتگوها متوقف شود. وقت عمل است. این دقیقا همان چیزی است که ایالات متحده انجام داد و همان چیزی است که اروپا باید انجام دهد".