هدفمندی مانند جراحی یک بیمار است که بدون درد و خون ریزی امکان پذیر نیست

فرارو- یک استاد دانشگاه با اشاره به اجرای فاز دوم هدفمندسازی یارانه ها گفت: «اجرای این طرح موجب رفع کسری بودجه دولت می شود که خود در کاهش نرخ تورم موثر است. لذا هدفمند کردن یارانه ها در مجموع موجب رشد و توسعه اقتصادی کشور می شود اگرچه ایراداتی در نحوه اجرای آن بر دولت وارد است.»

اجرای فاز دوم هدفمندی با مخالفت برخی کارشناسان مواجه شده است. این کارشناسان معتقدند اجرای فاز دوم هدفمندی در شرایط رکود تورمی اقتصاد ایران می تواند موجب افزایش نرخ تورم در کشور شود. با این حال آیا مزایایی در اجرای درست این طرح وجود ندارد؟

هدفمند کردن یارانه ها موجب رشد اقتصادی کشور می شود
دکتر بهمن آرمان استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «در اینکه نمی توان اقتصاد یک کشور را برای همیشه با یارانه اداره کرد بحثی نیست. یارانه برای اقتصاد یک کشور همچون چادر اکسیژن برای یک بیمار است که نمی توان تا ابد آن بیمار را در زیر چادر اکسیژن نگاه داشت. لذا بی انصافی است اگر اجرای طرح هدفمندسازی یارانه ها را سراسر بد بدانیم.»

وی ادامه داد: «البته اجرای هدفمندسازی یارانه ها همچون جراحی یک بیمار است که بدون درد و خون ریزی امکان پذیر نیست. با این حال اجرای هدفمندسازی یارانه ها به نفع اقتصاد ایران است و مزایایی دارد که از آن جمله منطقی کردن قیمت ها است.»

وی افزود: «در حال حاضر قیمت انرژی در ایران بسیار ارزان تر از قیمت های جهانی است و افزایش قیمت حامل هایی همچون بنزین و گازوئیل از یکسو موجب اصلاح الگوی مصرف و از سوی دیگر موجب کاهش قاچاق آنها به خارج از کشور می شود.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «همچنین اجرای این طرح موجب رفع کسری بودجه دولت می شود که خود در کاهش نرخ تورم موثر است. لذا هدفمند کردن یارانه ها در مجموع موجب رشد و توسعه اقتصادی کشور می شود اگرچه ایراداتی در نحوه اجرای آن بر دولت وارد است.»

وی ادامه داد: «به طور مثال در حالی که در تمام دنیا قیمت انرژی برای واحدهای تولیدی کمتر از مصارف خانگی است، در ایران برعکس است و قیمت انرژی برای تولیدکنندگان گران تر لحاظ شده است. لذا دولت در اجرای هدفمندسازی یارانه ها شیپور را از سر گشاد آن می زند و این روش موجب فشار به تولید، اشتغال و سرمایه گذاری می شود.»

وی افزود: «با این حال من معتقدم اگر دولت ایراداتی از این دست را رفع کند با اجرای فاز دوم هدفمندی مزایایی که گفته شد قابل دسترس خواهد بود.»

کاهش فاصله طبقاتی، مهم ترین مزیت هدفمندسازی یارانه ها
اما دکتر مرتضی الله داد اقتصاددان و رئیس پیشین موسسه عالی بانکداری ایران در گفتگو با فرارو گفت: «اولین اشکالی که در اجرای فاز دوم هدفمندی وجود دارد این است که دولت اختیار بررسی حساب های بانکی افرادی که فرم اطلاعاتی خانوار را تکمیل می کنند پیدا می کند. اما این بررسی را چه کسی می خواهد انجام دهد؟ اگر فردی مثلا هفت حساب بانکی داشته باشد چگونه این حساب ها را تجمیع می کنند؟»

وی ادامه داد: «مشکل دوم مشخص نبودن میزان افزایش قیمت حامل های انرژی اصلی (بنزین و گازوئیل) است که نمی توان درآمد دولت در این امر را محاسبه کرد.»

وی افزود: «با این حال اگر دولت در تامین منابع هدفمندی از بانک مرکزی استقراض نکند، اگرچه افزایش قیمت حامل های انرژی به خودی خود تورم زا است اما چون پایه پولی خیلی تغییر نمی کند نسبت به عملکرد طرح هدفمندی در فاز اول مثبت خواهد بود.»

این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: «کسانی که نسبت به اجرای فاز دوم هدفمندی انتقاد دارند باید عنوان کنند دولت در ازای عدم اجرای این طرح باید چه سیاستی را در پیش بگیرد؟»

وی ادامه داد: «دولت اکنون در شرایطی قرار گرفته که طرحی در میانه راه است و نمی تواند آن را یکباره کنار بگذارد. لذا بنده موافق ادامه طرح هدفمندسازی یارانه ها در کوتاه مدت و با لحاظ اصلاحاتی که نسبت به مرحله اول آن باید صورت بگیرد هستم؛ اما معتقدم در بلند مدت باید پرداخت یارانه نقدی قطع شود.»

الله داد درباره اصلاحاتی که باید در اجرای فاز دوم هدفمندی صورت بگیرد گفت: «دو اصلاح عمده در اجرای این طرح ضروری است. اول اینکه یارانه صرفا به افراد نیازمند پرداخت شود و دوم اینکه دولت در تامین منابع هدفمندی به استقراض از بانک مرکزی روی نیاورد.»

این اقتصاددان درباره مزایای اجرای طرح هدفمندسازی یارانه ها گفت: «مهم ترین مزیتی که از اجرای درست طرح هدفمندسازی یارانه ها ایجاد می شود کاهش فاصله طبقاتی در جامعه است.»

وی ادامه داد: «مزیت دیگری که در اجرای صحیح و درست طرح هدفمندسازی یارانه ها وجود دارد تقویت بخش تولید است که در نهایت و با لحاظ پرداخت یارانه به تولیدکنندگانی که مزیت نسبی اقتصادی کشور را مدنظر قرار می دهند موجب افزایش طرف عرضه و کاهش نرخ تورم می شود.»

وی افزود: «همچنین اگر یارانه در کوتاه مدت پرداخت شود و سپس درآمدهای حاصل از این طرح در ساختار کالاهای سرمایه ای کشور هزینه شود موجب رشد اقتصادی می شود.»