رانت و سوء فرصت ریشه فساد اقتصادی است/ تعدد نرخ‌‌ ارز، یک تصمیم عقلانی‌ نیست

فرارو- ریشه فساد اقتصادی اخیر که با نام فساد بانکی و فساد بیمه مطرح شده است ناشی از رانت و سوءفرصت های ناشی از تخصیص امکانات منابع است. بنابراین قطعا تعدد نرخ ارز نمی تواند یک تصمیم عقلایی باشد.

دکتر محمد خوش چهره استاد اقتصاد دانشگاه تهران و رئیس فراکسیون اصولگرایان مستقل مجلس هفتم با بیان مطلب بالا در گفتگو با فرارو دیدگاه خود درباره علل و تبعات چندنرخی بودن ارز و کالاها در ایران را چنین بیان داشت.

•    قطعا شواهد تجربی و در کنار آن مبانی نظری و تئوریک نشان می دهد که تنوع نرخ ها در سیاست های پولی و مالی و حتی در سیاست های ارزی اقدام مطلوبی نیست.

•    عموما تعدد نرخ ممکن است یک فضای تبعیض را میان فعالان اقتصادی ایجاد کند؛ و مهمتر از آن معمولا زمینه های فساد اقتصادی را به خصوص برای دولت هایی که تعیین کننده اصلی مثلا نرخ ارز هستند ایجاد می کند.

•    در کشورهای نفتی مانند ایران منبع اصلی درآمد ارزی از صادرات نفت می باشد و بنابراین این منبع خود می تواند منشاء بسیاری از انحرافات باشد. اصلی ترین نوع انحراف تخصیص نامناسب امکانات منابع یا تخصیص انحرافی امکانات منابع می باشد که یکی از زمینه های فساد اقتصادی است.

•    ریشه فساد اقتصادی اخیر که با نام فساد بانکی و فساد بیمه مطرح شده است ناشی از رانت و سوءفرصت های ناشی از تخصیص امکانات منابع است. بنابراین قطعا تعدد نرخ‌ ارز نمی تواند یک تصمیم عقلایی باشد.

•    عموما دلایلی که برای چنین موضوعی مطرح می شود با یک نگاه بدبینانه ایجاد سوءفرصت های اقتصادی ای است که می تواند توسط سیاست گذاران و یا تصمیم گیرندگانی که ملاحظات حزبی و جناحی خود را مدنظر قرار می دهند صورت بگیرد.

•    البته این پدیده در ایران با فراز و نشیب هایی متاثر از عوامل مختلف صورت می گیرد که می توان از محدودنگری و یا اتخاذ روش های تصمیم گیری آزمون و خطا نام برد.

•    بنابراین ممکن است که یک ابزار سیاستی مانند نرخ بهره یا نرخ ارز با تعیین عددی جواب لازم را ندهد و در اینجا تصمیم گیرنده به سمت نمونه های دیگر پیش برود. یعنی روش آزمون و خطا به جای روش های عقلایی و کارشناسی به کار گرفته می شود.

•    از این رو من فکر می کنم در ایران این عامل هم عاملی اصلی و مهم می باشد که ناشی از عدم موفقیت تصمیمات گذشته است و در عین حال وجود دغدغه هایی که مانع از نفی مطلق تصمیم گذشته می شود.

•    بنابراین ریشه های چند نرخی بودن ارز در ایران را باید به صورت ترکیبی از عوامل فوق در نظر گرفت.