نقش‌برجسته‌ي فيروزآباد، بزرگ‌ترين نقش‌برجسته‌ي كشور كه يك دوره‌ي هزار ساله از تاريخ ايران باستان در آن به تصوير كشيده شده، به‌دليل فرسايش شديد در حال انهدام است.
نقش‌برجسته‌ي فيروزآباد استان فارس در تنگاب و بين قلعه‌دختر و كاخ اردشير اول واقع شده است و صحنه‌ي تبادل قدرت بين دو حكومت ايران باستان، يعني اشكانيان و ساسانيان را روايت مي‌كند.
اين نقش‌برجسته به‌عنوان بزرگ‌ترين نقش‌برجسته‌ي ايران و نخستين نقش‌برجسته‌ي دوره‌ي ساساني در ميان 38 نقش‌برجسته‌ي ديگر ساساني است و به همين دليل، جايگاه ويژه‌اي دارد؛ اما اكنون اين اثر ارزشمند دچار فرسايش شديد شده و روبه ويراني است.
يك كارشناس مرمت آثار سنگي كه تحقيقي درباره‌ي اين اثر انجام داده، معتقد است: روند فرسايش در اين نقش‌برجسته به‌شدت در حال افزايش يافتن است، به‌طوري كه اثر را روبه انهدام برده است.
عليرضا بهره‌مان كه سال گذشته تحقيقاتي را درباره‌ي فرسايش اين نقش‌برجسته انجام داد، به خبرنگار ايسنا گفت: پرسش اصلي من در اين بررسي‌ها اين بود كه چرا نقش‌برجسته‌ي تنگاب نسبت به نقش‌برجسته‌هاي هم‌دوره‌ي خود و حتا نسبت به نقش‌برجسته‌هاي قديمي‌تر، فرسايش بيشتري دارد.
او با اشاره به آزمايش‌هاي دقيق انجام‌شده روي اين اثر، بيان كرد: روند فرسايش در اين نقش‌برجسته به‌شدت در حال افزايش است و اگر آن را ببينيد كاملا مشخص است كه قسمت‌هاي نزديك به سطح زمين تا ارتفاع حدود 5 / 2 متري به‌شكل ورقه‌شده درآمده و در حال از بين رفتن است.
وي ادامه داد: در آزمايش‌ها مشخص شد نوع سنگ اين صخره كه نقشي روي آن حكاكي شده، آهكي و رسي است. البته به نظر مي‌رسد خود حجار نيز هنگام كار متوجه اين موضوع شده، ولي شايد به دلايلي مجبور به انجام كار بوده، ولي بررسي اثر نشان مي‌دهد حكاكي نقش‌ها به‌صورت نيمه‌تمام رها شده است. در واقع، مقايسه‌ي بخش‌هاي مختلف اثر و تزيينات روي لباس‌ها نشان مي‌دهد كه در دو سمت مختلف نقش، تفاوت‌هايي وجود دارد. تا كنون در تمام بررسي‌هاي قديمي، تصور اين بود كه اين مساله به‌دليل فرسايش سنگ است، ولي اصل قضيه اين است كه حجار كار را ادامه نداده است.
او اظهار كرد: حتا مشخص است كه حجار ابتدا كادري را براي كار خود از پايين صخره انتخاب كرده، اما بعد مجبور شده كه آن را به بخش‌هاي بالاتر صخره منتقل كند و تمام اين تغييرات روي اثر مشخص است.
اين كارشناس مرمت آثار سنگي تاكيد كرد: اين نقش‌برجسته به‌طور دقيق بررسي شده و مطالعات آن، آسيب‌هاي واردشده را مشخص كرده است. به همين دليل بايد به سرعت يك طرح حفاظتي دقيق براي اين اثر در نظر گرفته شود.
اين نقش‌برجسته روايتي از پايان حكومت 400 ساله‌ي اشكانيان و آغاز حكومت 500 ساله‌ي ساسانيان است كه در آن، انواع ابزارهاي جنگي، زينت‌آلات، رداها و لباس‌هاي ساساني و اشكاني به‌نمايش گذاشته شده است. به اين ترتيب به‌جز موضوع انتقال قدرت سياسي، بسياري از آداب فرهنگي و پوشش نظامي دوره‌‌هاي ساساني و اشكاني را به تصوير مي‌كشد.
