محمد علی مهتدی، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در گفتاری برای دیپلماسی ایرانی به دلایل اصلی ازسرگیری اعتراض ها در میدان التحریر قاهره اشاره می کند.
مهتدی در این یادداشت نوشت:
مصری ها دوباره به میدان التحریر قاهره آمدند. در دور جدید این تظاهرات و البته در سطحی کلان تر در عرصه سیاسی مصر، دو مساله با هم تلفیق شده وجود دارد که به شرح زیر است:
ابتدا موضوع اختیارات رئیس جمهوری مطرح شده که بر اساس آن دستور عزل دادستان کل، عبدالمجید محمود را صادرکرده است. دلیل اصلی عزل دادستان کل این بود که وی مسئولین کشتار مردم در میدان التحریر را تبرئه کرده است. افراد متهم و مسئول همان کسانی بودند که دستور حمله به مردم انقلابی را با شتر، اسب، قاطر و سلاح های سرد داده و عده ای از مردم را کشته یا زخمی کردند. مردم و رئیس جهمور مصر موضوع تبرئه جنایتکاران را نپذیرفته اند. بنابراین بخشی از این تظاهرات برای اعتراض به عمل دادستان کل بوده کهخشم مردم را با حکم خود برانگیخته است. علت برکناری این فرد از سوی محمد مرسی و انتصاب وی به عنوان سفیر در واتیکان نیز پاسخ مثبت دادن به خشم عمومی است.
در آنسوی این داستان ، دادستان با رد این برکناری ،تاکید می کند که رئیس جمهوری بر اساس قانون ، حق عزل و نصب قضات را ندارد و این امر را به دخالت قوه مجریه در امور قوه قضاییه تعبیر کرده است. البته در دوره حسنی مبارک، دیکتاتور سابق مصر، به این شکل نبوده و مبارک هر فردی را که دوست داشت عزل یا نصب می کرد. این قاضی کل نیز از منصوبات دوران حسنی مبارک است، روزگاری که قدرت مطلق در اختیار دیکتاتور بود. اما امروز مساله قانون مندی امور و تصمیمات پس از حرکت انقلابی مردم مصر مطرح است.
بعد دیگر این ناآرامی ها و تظاهرات مربوط می شود به اختلافاتی که در صحنه سیاسی مصر وجود دارد و گروه های سیاسی که مخالف اخوان المسلمین هستند. گروه های مخالف بر این باورند که اخوانی ها تمامی قدرت قبضه کرده و قصد دارند دولت را تمام و کمال اخوانی کنند. بدین معنا که همه جا اخوانی ها وارد قدرت شوند. بنابراین برخی از درگیری هایی که دیروز در میدان التحریر اتفاق افتاده نیز بر همین اساس است، یعنی افرادی مخالف قدرت گیری اخوان المسلمین و افراد دیگری در مقابل آنها قرار گرفته اند. در طیف مخالفان اخوان گروه های انقلابی غیر اسلام گرا همانند ناصریست ها، ملی گراها و به علاوه بازماندگان رژیم سابق هستند که از این اوضاع سوء استفاده کرده و اوضاع را برای تضعیف رئیس جمهوری که وابسته به گروه اخوان المسلین است متشنج می کنند.
همانطور که شاهد بودید طیف عظیمی از قدرت گرفتن اخوان در مصر متضرر شدند، در نتیجه این افراد عامل اصلی درگیری های اخیر بودند. از میان آنها به ویژه بازماندگان رژیم سابق حضور بیشتری داشته که از آنها با عنوان فلول نام برده می شود. این افراد بیشتر نیروهای ضد انقلاب و لباس شخصی هایی هستند که در میدان التحریر سوار بر شتر یا قاطر مردم انقلابی را کشتند. این افراد از حکم قاضی مبنی بر تبرئه عاملان کشتار مردم در قاهره راضی بوده و از سوی دیگر از رئیس جمهور که این قاضی را برکنار کرده به خشم آمدند.
بنابراین افرادی که در میدان التحریر گرد آمدند، طیفی از گروه های متفاوت هستند که هم شامل گروه های ضدانقلاب و گروه های ضداخوانی بوده و از سوی دیگر گروه های طرفدار اخوان المسلین را در برمی گیرد.
درباره این مساله که آیا رئیس جمهور حق دارد تا دادستان کل را برکنار کند نیز باید گفت از آنجا که امروزه هنوز پارلمانی در این کشور وجود ندارد و برای قانون اساسی اخیرا پیش نویسی تهیه شده که هنوز مورد بحث و جدل و حتی نظرخواهی است، طبیعتا تمامی قدرت در دست رئیس جمهور است و رئیس قوه مجریه نه تنها به عنوان رئیس این قوه بلکه به عنوان هماهنگ کننده میان تمامی قواها عمل کرده و در نتیجه به خود حق می دهد تا قاضی را برکنار کند. به ویژه آنکه این قاضی مردم انقلابی را به خشم آورده و جنایتکاران را تبرئه کرده، طبیعتا این عکس العمل پاسخ مثبتی به خواست مردم است.
همچنین باید به این نکته نیز اشاره کرد که از آنجایی که مخالفت طیفی از نیروهای سیاسی با اخوانی کردن دولت و قواهای دیگر وجود دارد، این درگیری ها از چند روز گذشته آغاز شده و ادامه آن در چند روز آینده اجتناب ناپذیر خواهد بود.
