"اصلاح طلبان تمایلی به تقابل با قالیباف ندارند"

یک کارشناس مسائل سیاسی معتقد است که اصلاح طلبان شورای شهر تهران حاضر به تقابل با محمد باقر قالیباف نیستند. وی در این باره گفت: «قالیباف به واسطه عملکرد مطلوبش در سال های گذشته موقعیت اجتماعی خوبی در میان شهروندان تهران دارد و تغییر او آن هم به واسطه ملاحظات سیاسی برای اصلاح طلبان چندان مثبت نخواهد بود.»

بحث انتخاب شهردار تهران در روزهای آینده یکی از مباحث داغ رسانه هاست. گفته می شود محمدباقر قالیباف شهردار کنونی تهران گزینه نهایی اصولگرایان برای شهرداری تهران است و از طرف دیگر اصلاح طلبان نیز فعلا بر روی محسن هاشمی و محسن مهر علیزاده چانه زنی دارند.

روز گذشته محسن مهرعلیزاده اعلام کرد برنامه هایش را به شورای جدید ارائه کرده است. از طرف دیگر رسانه های اصلاح طلب شانس محسن هاشمی را به عنوان گزینه اصلاح طلبان بیشتر می دانند.

دکتر رسول بابایی روزنامه نگار و تحلیلگر مسائل سیسای در گفت و گویی با فرارو به بررسی  آرایش و طیف بندی سیاسی شورای شهر چهارم پایتخت پرداخته است.


آقای دکتر، شوراها با گذر از تجارب سه دوره قبل، چهارمین دوره خود را آغاز می کنند. در این بین شورای شهر تهران و شهرداری تهران آن قدر حائز اهمیت است که تغییر و تحولات آن بسیار مورد توجه گروه های سیاسی و نیز رسانه ها قرار دارد. شما وضعیت شورای شهر چهارم تهران را چگونه تحلیل می کنید؟
بله واقعیت این هست که با توجه به اهمیت و حساسیت شهرداری تهران و موقعیت ویژه ای که این نهاد داراست، حساسیت بسیاری در میان مردم و البته گروه های سیاسی نسبت به سرنوشت آن وجود دارد. البته شورای شهر تهران در این سه دوره ای که پشت سر گذارده سرنوشت های متفاوتی هم داشته است. از شورای شهر اول اصلاح طلب گرفته که اختلافات سیاسی و تنش ها باعث انحلالش شد گرفته تا شورای شهر سوم که با وجود سلایق گوناگون تجربه ای موفق از همکاری طیف های گوناگون با یکدیگر را از خود به یادگار گذشت. شورای شهر چهارم هم به اعتقاد من شباهت هایی با شورای سوم دارد. به صورت واضحی نوعی موازنه میان طیف های گوناگون داخل شورا وجود دارد که امکان تفوق یکی بر دیگری را سلب کرده است. وضعیت آنجا پیچیده می شود که هیچ گروهی موقعیت بالادستی ندارد و برای پیشبرد اراده خود ناگزیر از ائتلاف با سایر طیف ها و سلایق خواهد بود. از همین رو انتخاب شهردار تهران نیز از رهگذر ائتلاف سلایق گوناگون با یکدیگر میسر خواهد بود و نه اعمال سلیقه یک طیف.

اما این روزها اخبار رسانه ها را که مطالعه می کنیم می بینیم که هر کدام از گروه ها خبر از انتخاب قطعی شهردار توسط خود می دهند. به ویژه اصلاح طلبان که انتخاب گزینه مدنظرشان یعنی محسن هاشمی را قطعی می دانند.
واقعیت امر این هست که این اخبار بیش از آنکه برخاسته از واقعیت های درونی شورا باشند، نشات گرفته از طراحی های رسانه ای برای ورود به یک بازی پیچیده هستند. خوب خیلی روشن است که اصلاح طلبان مصمم به تغییر شهردار تهران هستند و می خواهند شخص مورد نظر خودشان را در شهرداری منصوب کنند، البته با این ملاحظه که وارد فاز تقابل با قالیباف نشوند. از همین رو شما اگر خوب دقت کنید می بینید که بخش عمده تلاش های اصلاح طلبان معطوف به فضاسازی در راستای عدم حضور مجدد قالیباف در شهرداری و کناره گیری او از رقابت هستند. در حقیقت می خواهند به گونه ای با طرح مباحثی از جمله اینکه از حیث قانونی حضور قالیباف مشکل دارد یا اینکه رای کافی برای شهردار شدن مجدد ندارد، باعث شوند خود او از صحنه کنار کشد.

چرا فکر می کنید اصلاح طلبان تمایلی به تقابل با قالیباف ندارند؟
به هر حال باید پذیرفت قالیباف به واسطه عملکرد مطلوبش در سال های گذشته موقعیت اجتماعی خوبی در میان شهروندان تهران دارد و تغییر او آن هم به واسطه ملاحظات سیاسی برای اصلاح طلبان چندان مثبت نخواهد بود. از سوی دیگر این خطر هم هست که فرد جایگزین قالیباف از حیث رکورد عملکردی ضعیف تر از او عمل کند و این مهم باعث این تصور شود که اصلاح طلبان یک فرد ضعیف را جایگزین قالیباف نموده اند. البته این ملاحظه جدی هم برای اصلاح طلبان وجود دارد که با وجود ترکیب پیچیده فعلی شورا، کنار زدن قالیباف کار سختی است و چه بهتر که اساسا او در صحنه حاضر نشود که در این صورت اصلاح طلبان خیلی راحت تر قادر به شهردار کردن چهره مطلوبشان هستند. اینکه یک روز صحبت از ریاست قالیباف بر بنیاد شهید، بنیاد مستضعفان و یا سازمان محیط زیست است و روزی دیگر از وزارتش گفته می شود، همه در قالب فضاسازی بر علیه حضور قالیباف در صحنه قابل تحلیلند. در حقیقت استراتژی اصلاح طلبان از این قرار است که خود قالیباف گویا نمی خواهد و یا نمی تواند دیگر شهردار تهران باقی بماند.

البته اصلاح طلبان خیلی مطمئن اعلام کرده اند که بر روی چهره مطلوبشان اجماع کرده اند و مشکل خاصی در مسیر شهردار شدن  محسن هاشمی وجود ندارد
البته این هم یکی از استراتژی های هوشمندانه اصلاح طلبان است که سعی می کنند خود را یکپارچه و منسجم نشان دهند گویا هیچ تشتت و اختلافی بینشان وجود ندارد. البته واقعیت اینست که چنین نیست و اصلاح طلبان در درون خودشان از تشتت و اختلافات روشنی رنج می برند. مثلا حتی در مورد شخص قالیباف نظر مشابهی در میان اصلاح طلبان وجود ندارد. عده ای قائل به حذف صد در صد او هستند و گروهی دیگر معتقدند با قالیباف می شود کار کرد. حتی در مورد گزینه نهایی هم اختلاف هست. گروهی محسن هاشمی را می پسندند و گروهی دیگر معتقدند محسن مهر علیزاده فرد شایسته شهرداری تهران است.

یعنی شما معتقدید طیفی از اصلاح طلبان درون شورا با شهردار شدن محسن هاشمی مخالفند؟
بله به هر حال گروهی از اصلاح طلبان استدلال های روشنی برای این موضوع دارند. مثلا اینکه انتخاب فردی که توسط یکی از نهادهای قانونی نظام یعنی  مجلس رد صلاحیت شده، می تواند دهن کجی به نظام تعبیر شود. یا اینکه نگران آن هستند که مبادا هاشمی نتواند با اصول گرایان درون شورا تعامل کند. آنها نگران این مهم هستند که مبادا بن بست میان اصول گرایان و شهردار، سرنوشت شورای چهارم را به سرنوشت شورای نخست پیوند زند و اینگونه در افکار عمومی جا بیفتد که اصلاح طلبان دو شورا را به بن بست کشانده اند. البته نگران لطمه به موقعیت و جایگاه آیت الله هاشمی هم هستند چرا که ناکامی در تکرار رکورد قالیباف می تواند خسارت جدی به اعتبار و حیثیت فرزند آیت الله و حتی شخص ایشان وارد کند.

گویا شما خطر تکرار شورای شهر اول را جدی می دانید؟
صد در صد. ترکیب شورای چهارم به شکلی بینابینی و متوازن بین طیف ها تقسیم شده و خطر شکاف و گسست در آن را بالا برده است. اگر دو طرف با یکدیگر به توافق نرسند و یا شهرداری که بر سر کار می آید نتواند بین گروه های مختلف اجماع ایجاد کند کاری که به باور من تا حدود زیادی در دوره سوم توسط قالیباف مشاهده شد، خطر فروپاشی شورا چندان دور از انتظار نخواهد بود.

در نهایت پیش بینی شما از نوع عملکرد شورای چهارم در نخستین چالش پیش روی آن یعنی گزینش رئیس شورا و شهردار تهران چگونه است؟
من خوش بین هستم نسبت به اتفاقات پیش رو. گمان من بر اینست که با وجود عقلای دو گروه و تجارب بجای مانده قبلی، فضا برای تعامل و اجماع هموار خواهد بود و گروه های گوناگون خواهند توانست در صحن علنی شورای شهر پایتخت بر اساس وزن واقعیشان با یکدیگر وارد گفتگو شده و بر روی شخصی که توانایی اجماع آفرینی داشته باشد به جمع بندی برسند. حتی اگر این اتفاق هم نیفتد در نهایت یکی از گروه هابا ائتلاف با نیروهای مستقل و برخی چهره های گروه دیگر و یا نوعی اجماع آفرینی حداقلی خواهد توانست شهردار تهران را معرفی نماید.