چرخش سیاست ترکیه در قبال ایران

فرارو- یک کارشناس مسائل ترکیه گفت: «ایجاد مانع در پیشبرد سیاست های ترکیه در قبال سوریه باعث شد مقامات ترکیه به شکلی در صدد تغییر نگرش خود برآیند و لذا نوعی بازگشت در سیاست خارجی ترکیه نسبت به همسایگان از جمله ایران ایجاد شد که این بازگشت در راستای ترمیم روابط بود.»

به نظر می رسد روابط ایران و ترکیه در حال بهبود است. بعد از چند دیدار میان وزرای خارجه دو کشور، گفته شده در ماه ژانویه حسن روحانی به ترکیه سفر خواهد کرد و پس از آن اردوغان نیز از ایران بازدید خواهد نمود. همچنین دو کشور عنوان کردند در مورد سوریه دیدگاههای مشترک زیادی دارند. چه عامل یا عواملی باعث چرخش سیاست ترکیه در قبال ایران شده است؟

سیامک کاکایی کارشناس مسائل ترکیه در گفتگو با فرارو گفت: «در یک سال و نیم گذشته روابط ایران و ترکیه تحت تاثیر یک رشته عوامل منطقه ای موجب پدیدار شدن شکلی از تیرگی روابط، آمیخته با تنش بین دو کشور شد؛ هرچند به رغم این تیرگی ها روابط دستخوش تغییر اساسی نگردید.»

وی ادامه داد: «اما اکنون به نظر می رسد چند عامل در تغییر نگرش ترکیه به روابط با ایران نقش دارد که می توان از این تغییر نگرش با عنوان سیاست ترکیه در ترمیم روابط با ایران نام برد.»

این کارشناس مسائل ترکیه گفت: «اولین عامل، ایجاد چالش در سیاست خارجی ترکیه در قبال همسایگان و نیز منطقه خاورمیانه است که این چالش برآمده از دیپلماسی ترکیه در خاورمیانه و بن بست ارائه الگوی سیاسی و حکومتی در خاورمیانه از جمله در مصر است.»

وی ادامه داد: «همچنین ایجاد مانع در پیشبرد سیاست های ترکیه در قبال سوریه باعث شد مقامات ترکیه به شکلی در صدد تغییر نگرش خود برآیند و لذا نوعی بازگشت در سیاست خارجی ترکیه نسبت به همسایگان از جمله ایران ایجاد شد که این بازگشت در راستای ترمیم روابط بود.»

کاکایی اظهار کرد: «عامل دوم که خواست اول ترکیه را هم محقق می کرد تغییر دولت در ایران بود که ترکیه به دنبال این بود که بتواند شرایط نوینی برای تغییر در نگرش سیاست های خود در قبال ایران ترسیم کند.»

وی ادامه داد: «در این بین نوع نگاه ایران به غرب و پیش آمدن بحث مذاکره با آمریکا و 1+5 اگرچه در نگاه جدید ترکیه به ایران عامل اساسی نبود؛ لیکن تاثیرگذار بود. به این معنا که ترکیه خود را در وضعیت جدیدی نسبت به روابط با ایران دید.»

وی یادآور شد: «پیش از این ترکیه میان ایران و غرب نقش میانجی را بازی می کرد که می توان به نشست ترکیه، ایران و برزیل در تهران در رابطه با موضوع هسته ای کشورمان اشاره کرد که در واقع آن وضعیت شاید فراخور سیاست اردوغان بود که بخواهد نقش راهبری در منطقه را پیگیری کند.»

این کارشناس مسائل ترکیه افزود: «اما روند تحولات خاورمیانه در دو سال گذشته منجر به ایجاد تنش در روابط بین ترکیه و همسایگان شد و این موضوع باعث نوعی به عقب راندن سیاست ترکیه در برابر ایجاد نقش منطقه ای شد که این امر منجر به بازگشت و ترمیم روابط ترکیه با همسایگان شده است.»

کاکایی گفت: «عامل تاثیرگذار دیگر بر روابط ترکیه با همسایگان از جمله ایران، وضعیت داخلی ترکیه در یک سال پیش رور و برگزاری چند انتخابات مهم در این کشور است. چراکه این انتخابات اگرچه امری داخلی است؛ لیکن عوامل پیرامونی بر محیط داخلی ترکیه تاثیرگذار است.»

وی ادامه داد: «انتخابات پیش رو برای حزب عدالت و توسعه بسیار مهم و تعیین کننده است؛ چراکه در سال گذشته نارضایتی ها در داخل ترکیه نسبت به رویکردهای دولت این کشور در سیاست داخلی و خارجی افزایش پیدا کرده بود که می توان به اعتراضات پارک گزی و تحولات پس از آن، افزایش سطح مطالبات علویان این کشور و برآورده نشدن آن از سوی دولت ترکیه، تغییر در وضعیت کردهای ترکیه و بحث مذاکره دولت با پ ک ک و نیز افزایش میزان تقابل احزاب رقیب با حزب حاکم اشاره کرد.»

وی افزود: «مجموعه این عوامل باعث شده حزب عدالت و توسعه احساس کند نسبت به دوره گذشته در وضعیت برتری قرار ندارد و در این شرایط اکر ترکیه همچنان بر مدار تقابل با همسایگان و دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه از جمله عراق و سوریه حرکت کند، اهرمی در دست احزاب رقیب خواهد داد تا سیاست خارجی دولت اردوغان را به چالش بکشند که این امر موجب کاهش اقبال به سمت حزب عدالت و توسعه خواهد شد.»

کاکایی تصریح کرد: «بنابراین مجموعه این عوامل سبب خواهد شد ترکیه در آینده در مسیر ترمیم روابط خود با همسایگان و فضاسازی جدید در خاورمیانه روی بیارود.»