حضور کمرنگ زنان در پارلمان ایران نکته‌ای نیست که بخواهد از دیدها پنهان
بماند. مجلس پنجم با حضور 14نماینده زن رکورد‌دار بیشترین حضور زنان بوده و
حالا از میان 290نماینده مجلس نهم، سهم زنان تنها 9کرسی است. «علی
لاریجانی» چندی پیش در دیدار با فراکسیون زنان مجلس در همین زمینه مسایلی
را مطرح کرده و از زنان مجلس خواسته تا طرحی برای افزایش تعداد زنان در
مجلس ارایه کنند. البته او خود پیشنهادهایی داشته و ایده اولیه‌اش حالا
رفته‌رفته به طرحی تبدیل شده که با همکاری مجلس و دولت در حال تدوین است.
در صورت تصویب این طرح دست کم 31نماینده زن (برای هر استان دست‌کم یک
نماینده) در مجلس دهم میهمان بهارستان خواهند بود تا برای یک‌بار هم که شده
تابوی حضور زنان در ارقامی بالاتر از 10 و 14 شکسته شود.
«فاطمه رهبر»، رییس فراکسیون و اعضای آن مشغول رایزنی‌های تکمیلی هستند و
بناست تا «طرح الزام حضور نماینده زن در هر استان» در قالب اصلاح قانون
انتخابات انجام شود.
رهبر در همین زمینه به «شرق» می‌گوید: «تعداد نمایندگان زن در مجلس بسیار
کم است و به همین خاطر اصلا در برخی از کمیسیون‌ها نماینده زن نداریم و این
خودش نوعی خلأ است. این کمبود نیرو فشار کاری فراکسیون زنان را بیشتر
می‌کند و گاهی هم موجب خرده‌گیری‌ها به زنان حاضر در مجلس می‌شود، این در
حالی است که زنان تمام تلاش‌شان این است که بتوانند پیگیر امور باشند.»
او در ادامه به ایده‌های رییس‌جمهوری و شاخص‌های مورد تاکید قرارگرفته در
منشور ایشان در مباحث زنان اشاره دارد و از همفکری فراکسیون با معاون زنان
رییس‌جمهوری خبر داده و می‌گوید: «در جلسه با خانم مولاوردی این مطرح شد،
ایشان هم گفتند که ما روی این مساله کار کرده‌ایم و امیدواریم بشود تعداد
زنان حاضر در مجلس را افزایش داد. با توجه به فضای موجود طرح پیشنهادی ما
باید بسیار سنجیده باشد تا در مجلس رای بیاورد.»
«شهیندخت مولاوردی» سال 86 روی طرح‌های مختلف مشارکت سیاسی زنان و موانع
پیش‌رو کار پژوهشی انجام داده و آن را در قالب کتاب «زنان؛ پیش به سوی
قدرت» منتشر کرد؛ کتابی که به تازگی در دیدار مولاوردی با فراکسیون زنان
مجلس تقدیم آنها شده است.
فقدان فرهنگ‌سازی درباره مشارکت زنان
رییس فراکسیون زنان مجلس همچنین به ضرورت فرهنگ‌سازی در جامعه اشاره دارد و
از رای‌نیاوردن پیاپی برخی زنان در فهرست تهران گله دارد: «مجلس هفتم از
شش نماینده زن حاضر در فهرست تهران یک نفر رای نیاورد، در مجلس هشتم از
پنج‌خانمی که در فهرست تهران بودند، باز هم یک نفر رای نیاورد و در
انتخابات مجلس نهم باز این مساله تکرار شد. این واقعیت یعنی اینکه ما به
خوبی فرهنگ‌سازی نکرده‌ایم و مردم گاهی در رای به زنان دچار تردید
می‌شوند.»
پیشنهاد ارایه‌شده میان مجلس و دولت تا به اینجای کار این است که برای
انتخابات مجلس آینده طرحی به تصویب برسد که بر اساس آن، حضور یک زن از هر
استان ضروری شود؛ طرحی که خیلی‌ها چندان امیدی به تصویب آن ندارند.
چراکه نمایندگی مجلس از آن موقعیت‌هایی است که به این سادگی نمی‌شود برای
آن طرح آورد و به سادگی آن را مصوب کرد. آن هم در مجلس نهم که نمایندگانش
نشان داده‌اند چندان هواخواه مسایل زنان نیستند. این مساله را می‌شد بیش از
هر چیز دیگری در اختصاص بودجه 93 به مسایل زنان به‌خوبی دید. مردان
کمیسیون تلفیق نه‌تنها به اختصاص یک‌درصد از بودجه سازمان‌ها به مسایل زنان
رای ندادند که برخی دیگر از طرح‌های مرتبط با مسایل زنان هم نتوانست در
بودجه 93 به‌خوبی دیده شود.
احتمال سهمیه بیشتر برای استان‌های با جمعیت بالا
شهیندخت مولاوردی هم در گفت‌وگو با «شرق» سخنان رییس فراکسیون زنان را
تایید کرده و می‌گوید: «در معاونت امور زنان کارگروه توانمندسازی سیاسی
زنان وجود دارد و برای توسعه مشارکت سیاسی زنان روی ایده‌های مختلفی کار
کرده‌ایم و مطالعات کارشناسی به پایان رسیده. برای افزایش مشارکت سیاسی
زنان در کنار طرح‌ها و لوایح نیازمند توانمندسازی زنان در تشکل‌ها و احزاب
هستیم.» به گفته او، «در دیدار رییس مجلس، ایده افزایش تعداد نمایندگان زن
در استان‌های مختلف مطرح شد و شخص آقای لاریجانی پیشنهاد کردند که روی این
مساله کار جدی شود.
این طرح بنا دارد تا بتواند برای حضور زنان از شهرهای
مختلف امکان حقوقی در نظر گرفته و به این ترتیب برای ورود زنان به مجلس، از
هر استان یک سهمیه در نظر گرفته می‌شود. البته امکان دارد در استان‌های
بزرگ‌تر تعداد سهمیه‌ها بیشتر باشد.» اما حالا پیشنهادی که پایه اولیه آن
را رییس مجلس نهم بنا گذاشته در دستور کار فراکسیون زنان مجلس است و در
همان فراکسیون هم موافقان و مخالفانی دارد. از اینها گذشته رییس فراکسیون
زنان مجلس تاکید دارد به دلیل رقابت فشرده انتخاباتی در رقابت‌های مجلس،
این طرح بدون شک با چالش‌های فراوانی مواجه خواهد شد.
این طرح با سهمیه‌بندی متفاوت است
البته برخی زنان مجلس نهم حتی پیشنهاد ابتدایی رییس مجلس را هم
برنمی‌تابند و آن را تا حدودی شبیه همان طرح سهمیه‌بندی جنسیتی می‌بینند.
«لاله افتخاری» از اعضای فراکسیون زنان مجلس در همین زمینه به «مهرخانه»
گفته «ایده این طرح با سهمیه‌بندی حضور زنان در مجلس متفاوت است.» همان طرح
موسوم به «تبعیض مثبت» که برای حمایت از مشارکت سیاسی زنان حالا در
کشورهای همسایه ایران کاربردی شده و در اوایل مجلس هفتم از سوی گروهی از
زنان اصلاح‌طلب در دستورکار قرار گرفته بود. ایده آن روز زنان اصلاح‌طلب
تلاش برای سهمیه 30درصدی زنان در انتخابات مجلس بود. ایده‌ای که چندان از
سوی نیروهای محافظه‌کار و برخی اصلاح‌طلبان با استقبال مواجه نشد و به
بایگانی رفت. نمایندگان زن حاضر در مجلس همچنین تاکید دارند که نمی‌خواهند
از کشورهای غربی الگوبرداری کرده و می‌خواهند طرح جدیدی درافکنند.
موانع حضور زنان در کمیسیون‌های حساس مجلس
اما به هر شکل تعداد اندک زنان حاضر در مجلس بارها به ایجاد برخی مشکلات
برای خود آنها منجر شده است. عدم‌امکان سخنرانی زنان در روزهای رای‌اعتماد
به کابینه صدای خیلی‌ها را درآورد. از اینها گذشته حضور برخی از زنان در
کمیسیون امنیت ملی مجلس با عدم موافقت مواجه شده، چنانچه «فاطمه رهبر» در
همین مجلس نهم از حضور در کمیسیون امنیت بازماند. فاطمه رهبر در همین زمینه
می‌گوید: «برخی سایت‌ها رشته من را به سخره گرفتند که با فعالیت کمیسیون
امنیت نامربوط است اما انواع تصمیم‌ها برای زنان در کمیسیون امنیت گرفته
می‌شود که ما از آن بی‌خبریم و به همین خاطر لزوم حضور نماینده زن در
کمیسیون امنیت به‌شدت احساس می‌شد، اما رقابت در آنجا سنگین بود و بیش از
صد نماینده برای حضور در این کمیسیون اسم‌نویسی کرده بودند.» سرانجام این
طرح هرچه باشد، حضور اندک زنان در مجلس دردسرهای خاص خودش را برای همگان
داشته و جمعیت رو به پیشرفت زنان در ایران حالا به نمایندگانی قدر و
پرتعداد در بهارستان نیاز دارد. اما حضور در مجلس از جمله اقداماتی است که
با جیب خالی و عدم‌حمایت امکانپذیر نیست و تجربه ثابت کرده که زنان سطح
لابی و پول مردان را در اختیار ندارند و در رقابت‌های اینچنینی از مردان
بازمی‌مانند.
انتخابات مجلس دهم، اسفند سال 94 برگزار خواهد شد و میزان حضور زنان در
این انتخابات و امکان حضور آنها در مجلس هنوز محل سوال و تردید است. باید
دید ایده «علی لاریجانی» برای الزام به حضور یک زن از هر استان راه به جایی
خواهد برد یا نه؟
ریشه مشکلات کجاست؟؟؟