یک کارشناس مسائل بین الملل با تاکید بر اینکه پیام دیدار دو جانبه مذاکره کنندگان ارشد هسته ای ایران و گروه 1+5 تداوم روند طبیعی مذاکرات است گفت: فردای پایان مذاکرات بدون پیشرفت وین4 برخی از روی عدم اطلاع مدعی شکست در مذاکرات شدند که دیدار امروز آقای ظریف و خانم اشتون در استانبول حکایت از آن دارد که این مذاکرات نه تنها شکست نخورده است بلکه روند طبیعی خود را طی می کند.
دکتر علی خرم، نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل متحد با بیان این مطلب در گفتگو با فرارو با بیان اینکه معمول مذاکرات دیپلماتیک این است که چندین جلسه رفت و برگشت باید صورت بگیرد گفت: انتظار اینکه هر جلسه مذاکره همراه با نتیجه باشد انتظار به جایی نیست.
وی افزود: مذاکرات دیپلماتیک به این شکل است که پس از هر جلسه طرفین باید نتایج مذاکرات را به پایتخت ها منتقل کنند تا نظرات و نگرانی های طرف مقابل را به مقامات ارشد خودشان منتقل کنند.
خرم ادامه داد: بنابراین بخشی از گفتگوهای امروز و فردای خانم اشتون و آقای ظریف به غیر از جمع بندی مذاکرات وین4 به تبادل نظرات دریافت شده از پایتخت ها اختصاص پیدا خواهد کرد.
این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: بر این اساس قرار نیست دو طرف در دو روز مذاکره استانبول هم نتیجه مشخصی دست پیدا کنند و تنها قرار است امروز آجرهایی از یک بنا روی هم چیده شود.
وی تاکید کرد: بنابراین نباید به این مذاکرات و مذاکرات بعدی نگاه افراطی و یا تفریطی داشت. نه لبخند طرفین را نشانه ای از پیروزی بدانیم و اعلام بی نتیجه بودن را ناشی از شکست بخوانیم.
خرم در ادامه درباره تحلیل روزنامه «لس‌آنجلس تایمز» مبنی بر اینکه تا پیش از ارایه «ارزیابی جامع» آژانس نسبت به برنامه هسته ای ایران امکان توافق میان ایران و گروه 1+5 وجود ندارد و به این ترتیب دو طرف امکان دستیابی به توافق جامع تا 30 تیر ماه را نخواهند داشت گفت: به هر حال مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 برای رفع نگرانی ها نسبت به ماهیت برنامه هسته ای ایران برگزار می شود، اینکه ایران ثابت کند برنامه هسته‌ای اش بر خلاف آنچه که برخی کشورها مدعی هستند دارای ماهیت صلح آمیز دارد.
وی افزود: یکی از روش هایی که می تواند کمک کند به اثبات صلح آمیز بودن ماهیت برنامه هسته ای ایران، راستی آزمایی های آژانس است. بر اساس توافقی که میان ایران و آژانس صورت گرفته است، دو طرف تاکنون دو گام عملی برای رفع سوالات و ابهامات حول محور برنامه هسته ای ایران برداشته اند.
نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل متحد ادامه داد: هفته گذشته ایران و آژانس توافق کردند که یک گام دیگر را تا شهریور ماه بردارند در این گام جمهوری اسلامی ایران به 5 سوال باقی مانده درباره برنامه هسته ای خود پاسخ می دهد.
وی تصریح کرد: آژانس باید پاسخ های ایران را دریافت و مورد بررسی قرار دهد و به نوعی این پاسخ ها را راستی آزمایی کند. طبیعی است که راستی آزمایی پاسخ ها نیاز به زمان دارد. بر همین اساس آژانس اعلام کرده است که شهریور ماه می تواند «ارزیابی جامع» خود نسبت به ماهیت برنامه هسته ای ایران را ارایه دهد.
خرم تاکید کرد: طبیعی است در این میان ممکن است کشورهای عضو گروه 1+5 خواستار صبوری تا دریافت ارزیابی جامع آژانس شوند و به نوعی دستیابی به توافق جامع را موکول به دریافت نظرات آژانس کنند.
نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل متحد ادامه داد: البته همانطور که عرض کردم ممکن است، گروه 1+5 چنین درخواستی را مطرح کنند. چرا که هنوز اینکه توافق جامع تا دریافت ارزیابی جامع به تاخیر بیفتد تنها گمانه زنی رسانه ای است اما اگر هم چنین شود جای نگرانی ندارد.
این کارشناس مسائل بین الملل در ادامه گفت: توافق مقدماتی ایران و گروه 1+5 بر اساس یک اراده سیاسی حاصل شد اما باید در نظر داشت که برای دستیابی به توافق جامع نهایی که پرونده هسته ای ایران را به یک پرونده عادی تبدیل می کند تنها اراده سیاسی کافی نیست. ضروری است که تمام اختلاف نظرات مطرح شود و دو طرف درباره آن به توافق دست پیدا کنند که این اصلا کار آسانی نیست.
وی با بیان اینکه هر دو طرف می دانند فضایی که ایجاد شده اگر حفظ نشود ممکن است دستیابی به توافق را دور از دسترس کند گفت: ایرانی ها به خوبی می دانند اگر اوباما از قدرت کنار رود و جمهوری خواهان تندرو سرکار بیایند و حتی دموکرات های تندرو، دستیابی به توافق تا حدودی مشکل می شود همانطور که آمریکایی ها می دانند که روزی در این کشور فردی همچون محمود احمدی نژاد سر کار بود که امکان توافق با او ممکن نبود و اکنون حسن روحانی رییس جمهوری ایران است که خواستار تعامل به جای تقابل است.
خرم افزود: بنابراین هر دو طرف به دنبال آن هستند که در فضایی که آماده و مهیا برای دستیابی به توافق است این توافق حاصل شود البته این به آن معنا نیست که ظرف یک یا دو ماه مذاکره توافق حول محور پرونده ای که نزدیک به یک دهه بر سر آن اختلاف نظر وجود دارد حاصل شود.
نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل متحد تصریح کرد: اینکه ایران و 1+5 در توافق ژنو موسوم به برنامه اقدام مشترک پیش بینی کردند که اگر ظرف 6 ماه به توافق جامع دست پیدا نکردند این توافق برای 6 ماه دیگر تمدید شود خود گواهی است بر اینکه دو طرف می دانستند تا چه اندازه مذاکرات پیش رو دشوار و حساس است.
وی ادامه داد: در توافق ژنو هم سقف زمانی برای دستیابی به توافق جامع و نهایی تعیین نشده است چون هر دو طرف می دانند که این مذاکرات، مذاکراتی نیست که ظرف چند ماه به نتیجه مطلوب برسد از این رو بهتر است برای افکار عمومی این موضوع را جا بیندازیم که اجازه دهند مذاکراتی که آغاز شده است با سرعت طبیعی طی شود.
