سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پخش
فرآورده‌های نفتی دولت دهم در گفتوگو با «شرق» از آلوده نبودن بنزین
پتروشیمی‌ها دفاع می‌کند در حالی‌که مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش
فرآورده‌های نفتی دولت یازدهم از کذب‌بودن این خبر با استناد به آزمایش‌های
مستند این شرکت می‌گوید. اما به‌نظر می‌رسد تنها مساله‌ای که این روزها،
کمتر به آن توجه می‌شود؛ سلامتی مردم است. اثراتی چون بیماری‌های پوستی،
سرطان‌هایی چون ریه و پوست، سردرد، سرگیجه و... از جمله مشکلاتی است که
گفته می‌شود در صورت درستی فرضیه آلودگی بنزین پتروشیمی‌ها؛ طی حداقل
چهارسال گذشته میهمان ناخوانده ایرانی‌ها بوده است.
این در حالی است که به‌نظر می‌رسد آلودگی بنزین به دعوای سیاسی میان وزرای
نفت دولت دهم و یازدهم بدل شده تا جایی‌که به‌دلیل حضور میرکاظمی وزیر نفت
دولت دهم بر مسند کمیسیون انرژی مجلس، اولویت‌دادن به سلامتی مردم، زیر
سایه جنجال سیاسی مجلس و دولت قرار گرفته است؛ برخی از نمایندگان مجلس از
آلوده‌بودن بنزین پتروشیمی‌ها دفاع می‌کنند و برخی دیگر با سیاسی
قلمدادکردن انگاره آلودگی بنزین تولیدی پتروشیمی‌ها، این اتهام را ابزاری
تبلیغی برای تخریب دولت دهم و افتخارات آن می‌دانند. کاظمی معاون زیر نفت
در امور پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در گفتوگو با«شرق» از کذب‌بودن
اظهارات مسوولان نفتی دولت دهم مبنی بر عدم آلودگی بنزین پتروشیمی‌ها
می‌گوید در حالی‌که سالاری مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در
گفتوگو با «شرق» مدعی آن است که مسوولان دولت یازدهم آدرسی اشتباه می‌دهند
تا شاید این امر راهی بر رسیدن به خواسته‌های سیاسی این دولت باشد.
سالاری
از حضور خود در جلسه تعیین و تکلیف کیفیت بنزین در کمیسیون انرژی مجلس
می‌گوید و شرایط حاکم بر این جلسه را به‌نفع دولت دهم و تایید باکیفیت‌بودن
بنزین تولید در پتروشیمی‌ها می‌داند در حالی‌که کاظمی مدیرعامل شرکت ملی
پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی بازهم این نکته را کذب می‌خواند و مدعی آن
است که طی پنج‌سال گذشته هر هشت‌ساعت به هشت‌ساعت کیفیت بنزین پتروشیمی‌ها
در آزمایشگاه‌ها بررسی شده و نمونه این آزمایش‌ها وجود دارد و اگر مجلسی‌ها
تقاضای بررسی این آزمایش‌ها و تایید آلودگی بنزین را داشته‌اند قطعا در
اختیار آنها قرار می‌گرفته است. اما سالاری معتقد است مدیران پالایش و پخش
فرآورده‌های نفتی با حضور در کمیسیون انرژی مدرکی مستند در اختیار
نداشته‌اند.
سالاری از تولید ریفورمیت در پتروشیمی‌ها می‌گوید و آنکه همین
ریفورمیت هم در پالایشگاه‌های کشور تولید می‌شود که چه‌بسا کیفیت محصول
پتروشیمی بسیار بالاتر از کیفیت پالایشگاه‌هاست. (ریفورمیت یکی از
اکتان‌افزاهایی است که با بنزین مخلوط می‌شود تا درجه اکتان آن را افزایش
دهد.) در حالی‌که کاظمی مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی
به «شرق» می‌گوید: در پتروشیمی‌ها بنزین تولید شده و مشکل اصلی مربوط به
وجود بیش از حد استاندارد بنزن و آروماتیک در این فرآورده بوده و مدارک آن
موجود است، سالاری از کیفیت پایین بنزین وارداتی خبر می‌دهد و معتقد است
اطلاعات نفتی مسوولان فعلی وزارت نفت بسیار پایین است.
وقتی به او می‌گوییم
که این اظهارات به نقل از بیژن نامدارزنگنه وزیرنفت دولت یازدهم است که
سابقه نفتی وی از وزرای نفت دولت دهم بسیار بیشتر است، مکثی می‌کند و
می‌گوید: به هرحال اتاق فکری به این نتیجه رسیده است که بنزین پتروشیمی‌ها
آلوده است و آنها این اخبار کذب را به وزیر نفت انتقال داده‌اند. کاظمی در
دولت نهم و دهم مدیریت شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت را برعهده داشته و در
حال حاضر مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است.
وی که یکی
از افرادی است که قطعا مسوول انتقال این اخبار به وزیر نفت بوده معتقد است:
بنزین پتروشیمی‌ها بر اساس آزمایش‌های مکرر این شرکت طی پنج‌سال گذشته
آلوده بوده است. به گفته وی، بنزین وارداتی ایران از کیفیت قابل‌دفاعی
برخوردار است و این شرکت حاضر است با ارایه این بنزین به هر آزمایشگاهی این
امر را ثابت کند. این اختلاف‌ها تا جایی پیش رفته است که سازمان
محیط‌زیست هم این آلودگی را تایید می‌کند اما رییس کمیسیون انرژی مجلس
معتقد است تمام این اظهارات سیاسی‌کاری است. میرکاظمی با عنوان رییس
کمیسیون انرژی مجلس در گفتوگو با برخی از رسانه‌ها از عملکرد دولت دهم
دفاع کرده است و انتشار اخباری مبنی بر آلودگی بنزین پتروشیمی‌ها را
نشات‌گرفته از سیاسی‌کاری‌های دولت یازدهم و تخریب عملکرد دولت متبوعش
دانسته است.
میرکاظمی در مقام ریاست کمیسیون انرژی مجلس از دوران مسوولیت
خود به‌عنوان وزیرنفت و تولید بنزین پتروشیمی‌ها در زمان مدیریتش دفاع
تمام‌قد کرده است. در حالی‌که به نظر می‌رسد در شرایطی که یکی از طرفین
اختلاف بر مسند مدیریت کمیسیون انرژی مجلس قرار گرفته است برگزاری جلسات
بررسی تولید بنزین باکیفیت یا بی‌کیفیت پتروشیمی‌ها در کمیسیون انرژی
نمی‌تواند در مسیر درست حرکت کند و تنها چیزی که در این میان در حاشیه قرار
می‌گیرد سلامتی مردم است. اگر بنزین تولیدی در پتروشیمی‌ها؛ آلاینده و
بیماری‌زا بوده باشد باید وضعیت سلامت مردم شهرهایی که این بنزین در آنها
توزیع شده، مورد بررسی قرار گیرد و درمان قربانیان بنزین آلوده، به‌صورت
رایگان انجام گیرد.
اما مسوولان دولت دهم نقطه اصلی دفاع خود را روی پایتخت
متمرکز و بارها تاکید کرده‌اند آلودگی هوای تهران ربطی به بنزین
پتروشیمی‌ها ندارد چرا که این فرآورده تولیدی در تهران مصرف نشده است. در
مقابل برخی کارشناسان اصرار دارند برای رفع ابهام باید جامع‌نگر بود و
وضعیت سلامت شهروندان همه شهرهایی که بنزین پتروشیمی‌ها را مصرف کرده‌اند
را مورد بررسی قرار داد تا شاید از دل این جدل سیاسی، خروجی مثبتی به دست
آید. آنگونه که معصومه ابتکار گفته است آلودگی بنزین پتروشیمی‌ها یعنی
به‌خطرافتادن سلامتی 35میلیون‌نفر ایرانی!
در حالی که میرکاظمی، نماینده
تهران در مجلس این‌روزها تلاش دارد تا آلوده‌بودن بنزین پتروشیمی‌ها را
تکذیب کند و تمام‌قد از عملکرد دولت دهم و دوران مدیریت نفتی خود دفاع کند،
ضرورت بررسی کامل و همه‌جانبه این موضوع در کمیسیون انرژی، بیش از پیش
احساس می‌شود تا هرچه‌زودتر واقعیت؛ چه سیاه و چه سفید عیان شود. زنگنه،
وزیرنفت دولت یازدهم از آلوده‌بودن بنزین تولیدی در پتروشیمی‌ها می‌گوید؛
همان گفته‌ای که مورد تاکید اکثر کارشناسان و متخصصان نفتی قرار گرفته و طی
سال‌های گذشته نیز بارهاوبارها توسط مسوولان دولت دهم تکذیب شده است.
با
این حال به گفته میرکاظمی، وزیرنفت دولت دهم، تولید بنزین پتروشیمی به‌صورت
جهادی در دولت دهم و شرایط تحریم انجام شد. او مدعی است که متاسفانه بعضی
از مسوولان بدون گرفتن اطلاعات کامل به بی‌کیفیت‌بودن بنزین تولیدی در
پتروشیمی‌ها دامن زدند اما وقتی با آنها صحبت شد، متوجه شدند اطلاعات غلطی
به آنها منتقل شده است؛ ما هم گزارش و مستندات را در کمیسیون ضبط و نگهداری
می‌کنیم و هرجا لازم باشد آن را در اختیار مسوولان و رسانه‌ها خواهیم
گذاشت. وی تاکید دارد که توصیه ما این است همانطور که آقای رییس‌جمهور
مرتب توصیه به آرامش می‌کنند، افراد سیاسی که در مسند دولتی قرار گرفته‌اند
کار سیاسی نکنند و به فعالیت تخصصی بپردازند.
به گفته میرکاظمی، اگر
امروز آقایان میراث‌خوار دولت قبل هستند و بنزین «یورو 4» توزیع می‌کنند
باید از زحمات گذشتگان قدردانی کنند و ابراز تاسف کنند از هشت‌سالی که
(دولت اصلاحات) فرصت‌سوزی کردند و به کیفیت و کمیت تولید بنزین حتی دست هم
نزدند و دولت را بدون واردات بنزین تحویل گرفتند و با واردات
25میلیون‌لیتر در روز تحویل دادند. این درحالی است که دادستان دیوان
محاسبات کل کشور از ورود این نهاد نظارتی به موضوع بنزین‌های تولیدی
پالایشگاه‌ها خبر می‌دهد و تاکید دارد دیوان در حال حاضر تنها
استانداردبودن بنزین تولیدی پالایشگاه تهران را تایید می‌کند و
استانداردبودن بنزین تولیدی دیگر پالایشگاه‌ها در حال بررسی‌های کارشناسی
است.
در این میان، رییس سازمان محیط‌زیست کشور بار دیگر بر آلوده‌بودن
بنزین پتروشیمی‌ها تاکید کرد و افزود: دلایل و شواهد ما نشان می‌دهد که
بنزین پتروشیمی آلاینده است و سلامت ۳۵میلیون‌نفر از شهروندان مطرح
است.مرجع قانونی تشخیص آلودگی، رعایت استانداردها در کیفیت سوخت و کیفیت
هوا، سازمان محیط‌زیست است و به گفته معصومه ابتکار، سازمان محیط‌زیست
مدارک و ادله لازم برای اثبات این موضوع را دارد. اما میرکاظمی رییس
کمیسیون انرژی مجلس در دفاع از عملکرد خود در دولت دهم تاکید کرده که
سازمان محیط‌زیست هیچ مدرکی برای تایید این آلودگی در اختیار نداشته است.
ابتکار در ادامه با بیان اینکه هیچ‌گونه اختلاف‌نظری در این خصوص در دولت
وجود ندارد، تصریح کرد: همه بر این مطلب واقف هستند که در گذشته کیفیت
بنزین، کیفیت پایینی بوده و آلودگی بسیار بالایی داشته است و امروز طبق
تدابیر اتخاذشده چه از راه اصلاح کیفیت سوخت داخل و تا زمانی که این موضوع
به طور کامل قابل تحقق نباشد از طریق واردات این موضوع باید موردتوجه قرار
گیرد چون بحث سلامتی مردم است، بحث کیفیت هوای شهرهایی است که حدود
۳۵میلیون‌نفر از شهروندان ایرانی در این هوا استنشاق می‌کنند.
معاون
رییس‌جمهور، در واکنش به ادعای مجلس گفت: هر مرجعی که از ما مدارک خواسته،
ارایه کردیم، به مجلس هم ارایه کردیم و جلسات کمیسیون‌ها هم شرکت کردیم
اطلاعات کامل است و جای ابهامی وجود ندارد و سازمان محیط‌زیست به‌عنوان
مرجع قانونی نظرش را بارها و بارها اعلام کرده و من نمی‌دانم ابهام کجا
ممکن است، باشد. تداوم ابهام‌ها؛ به چالش سیاسی میان دولت و مجلس دامن زده
است. از جمله ریشه‌های تشدید این چالش آن است که بررسی موضوع در مجلس به
کمیسیون انرژی محول شده و از قضا، رییس این کمیسیون که وزیر نفت دولت دهم و
از تصمیم‌گیران محوری تولید بنزین در پتروشیمی‌ها بوده و طبیعی است در
چنین وضعیتی نمی‌توان انتظار داشت داوری رییس کمیسیون انرژی درباره آلودگی
یا عدم آلودگی بنزین‌های تولیدی پتروشیمی‌ها، بی‌طرفانه و به دور از مصالح
شخصی باشد. بنابراین به نظر می‌رسد بررسی موضوع و پاسخگویی به مردم باید به
نهاد مستقل و غیرذی‌نفع در اعلام نتیجه، واگذار شود.
نظرات کارشناسان
کارشناسان تاکید دارند اگر آروماتیک موجود در بنزین نهایتا شش‌درصد باشد
مشکلی ایجاد نخواهد کرد در حالی‌که استنشاق هوای دارای بیش از این میزان
آروماتیک می‌تواند ناراحتی‌های سطحی چون سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و خستگی
مستمر را ایجاد کند و در نهایت؛ استنشاق مستمر آن می‌تواند نتیجه‌ای چون
سرطان خون به همراه داشته باشد.
اینکه آیا بنزین تولید پتروشیمی‌ها دارای آروماتیک استاندارد است یا خیر؟
نیازمند بررسی دقیق کارشناسان معتبر و مسوول است. اما برخی بررسی‌های
غیررسمی، میزان آروماتیک موجود در بنزین تولیدی پتروشیمی را 14درصد اعلام
می‌کنند. اغلب این کارشناسان، منتقدان خود را به آمار سازمان هواشناسی
درباره میزان آلاینده‌های موجود در هوا حواله می‌دهند.
براساس اظهارات یکی
از کارشناسان محیط‌زیست انسانی سازمان محیط‌زیست و عضو هیات عملی دانشگاه
تربیت‌مدرس، سوختن آروماتیک در باک خودروها و خارج‌شدن آن از اگزوز هر
خودرو به شکل گاز و بخار است که در محاسبه ذرات معلق موجود در هوا در بخش
ترکیبات آلی فرار محاسبه می‌شود یا به نوعی دیگر ترکیبات آلی فرار مورد
تاکید در گزارش، میزان ذرات معلق موجود در هوا از تبخیر سوخت در اگزوز
خودروها و پمپ بنزین‌ها نشات می‌گیرد که براساس آمارهای سازمان کنترل کیفیت
هوا در پاییز سال 1389، ترکیبات آلی فرار در هوا به شدت افزایش یافته است.
براساس آمارهای موجود در آن زمان ترکیبات آلی فرار معلق در هوا از مرز 280
قسمت در‌میلیون گذشته است که بالاترین میزان آلودگی موجود در هوا محسوب
می‌شود. چراکه آلودگی‌های دیگر موجود در هوا بسیار پایین‌تر از رقم مذکور
است.
گذری بر اظهارات طراح تولید بنزین در پتروشیمی‌ها
فریبرز پناهی طراح تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی معتقد است طراح اصلی
این طرح بوده اما طرح وی در پتروشیمی‌ها اجرا نشده، زیرا میرکاظمی وزیر
وقت نفت در آن زمان با حضور وی در این پروژه مشکل داشته است. پناهی
می‌گوید: «وقتی شبیه‌سازی کردیم روی واحدهای آروماتیک‌سازی از محصولی که
بیرون می‌آمد بنزین تولید میشد و البته تمام استانداردهای یورو را رعایت
می‌کرد. عدد اکتان این بنزین 93 بود در حالی‌که در شرایط عادی باید عدد
اکتان آن روی 97 باشد. بنابراین با مخلوط‌شدن با بنزین موجود در
پالایشگاه‌ها مشکل پایین‌بودن اکتان آن هم حل میشد. ضمن آنکه این بنزین
عاری از ترکیبات گوگردی بود و شرایط آلودگی‌های زیست‌محیطی را نداشت. به
نوعی با این تکنولوژی تقریبا یک محصول با استانداردهای جهانی تولید میشد.
بنابراین در سال 86 آقای نوذری وزیر نفت وقت و نجابت مدیرعامل شرکت ملی
صنایع پتروشیمی دستور تولید آزمایشی بنزین در پتروشیمی‌ها را دادند و ما در
48 ساعت این کار را انجام دادیم و بنزین تولیدی به پالایشگاه شیراز ارسال و
تست شد. در آن زمان چون من کارمند شرکت ملی صنایع پتروشیمی بودم این طرح
در بخش پژوهش این شرکت به نام بنده ثبت شد و بعد از آن معروف شد به طرح
تولید 48ساعته بنزین!»
«وقتی بحث تحریم پیش آمد در زمان وزارت آقای
میرکاظمی از این طرح استفاده شد. اما شرایط شبیه‌سازی ما انجام نشد. در
واقع در آن زمان آروماتیک‌ها را گرفتند و در پالایشگاه‌ها آن را تبدیل به
بنزین کردند.» «شاید اگر طرح واقعی اجرا میشد یک دنیای دیگری داشت. لیسانس
اولیه طرح مال فرانسوی‌ها بود اما ما توانستیم از این فناوری به فناوری و
دانش جدیدی دست یابیم و آن هم تولید بنزین بود. بنابراین اگر طرح را درست
اجرا کرده بودیم می‌توانستیم این طرح را به فرانسوی‌ها بفروشیم یا حتی
درخواست کنیم که آنها برای این تکنولوژی بازاریابی کنند، به‌عنوان طراح
اولیه این طرح و ما با فروش دانشمان به آنها در فروش این تکنولوژی در بازار
جهانی سهیم شویم. یعنی یک دانش فرانسوی- ایرانی را در بازار عرضه کنیم که
خودش باعث درآمدزایی بالایی برای کشورمان میشد.»
«شاید باورتان نشود من
حتی برای این طرح هزینه شخصی کردم. حتی در زمان تحقیق روی این طرح من
شش‌ماه از کار منفک شدم.» «از میرکاظمی ناراحتم حتی اگر او را در خیابان هم
ببینم ترجیح می‌دهم راهم را جدا کنم تا کار به سلام و احوالپرسی نرسد.»
