فرارو- استان چهار محال و بختياري از شمال و شرق به اصفهان، از جنوب به كهكيلويه و بوير احمد و از غرب به خوزستان محدود است. بنابراین بی دلیل نیست که موسيقي اين منطقه از سويي با موسيقي لري و از سوي ديگر با موسيقي هاي متداول در فارس، وجوه مشتركي دارد.
آیین سوگ در میان طوایف گوناگون بختیاری، در مقایسه با سایر اقوام ایرانی بسیار پر رنگ تر و مفصل تر به نظر می رسد. بی قراری افزون زنان عزادار در از دست دادن عزیزانشان به شكل گیری سنت هایی مثل «ری كنون» و «گیس بران» منجر شده است كه در كمتر قومی نظیر آن یافت می شود. «ری كنون» خراشیدن صورت توسط ناخن ها و «گیس بران» به معنی بریدن موهاست كه البته امروزه این دو سنت تقریباً منسوخ شده است ولی اشعار باقیمانده، حكایت از رواج آن در ادوار گذشته دارد.
سوگ در قوم بختیاری به طور كامل موسیقایی است و هیچ شكلی از سوگواری بدون موسیقی در این قوم وجود ندارد. بار اصلی آیین سوگواری بر دوش زنان است. آنان با مویه گری های انفرادی و اغلب جمعی، فضای تأثرانگیز و تسكین دهنده ای را ایجاد می كنند.
با آغاز جنگ عراق علیه ایران، شرایط فرهنگی زاگرس نشینان دستخوش تغییرات قابل ملاحظه و محسوسی گردید. برای مثال، سوگ بختیاری و لری که از صدها سال پیش همواره امری زنانه بوده است، به حوزه مردانه راه یافت و گاگریوخوان های متعدد از مردان، شروع به تقلید از نمونه های آوازی زنان کردند.
مقام گاه گریو
اصطلاح «گاگریو» به معنی گاه یا زمان گریستن، آوازهای متنوعی را شامل می شود كه هر یك در گوشه ای از مناطق بختیاری نشین شكل گرفته اند و امروزه به همه بختیاری ها تعلق دارند. گاگریو با تلفظ «گوگریو» معنی بگو و گریه كن می دهد که در هر دو حالت گاگریو و گوگریو، منظور واحدی نهفته است.
در توصیف مصداق گونه "گاه گریو” اشاره می شود که «علی داد نودال کـُش» ضروری می نماید. «علی داد» مرد شجاع، دلیر و قهرمان ایل بختیاری که قادر بوده است ۹ "دال”(لاشخور) را با یک تیر در آسمان بزند؛ توسط برادر خود به حسد کشته می شود. موسیقی دانان و مویه گران بدین سان برای ” علی داد ” مویه ها نمودند و در مقام "گاه گریو” اشعار فراوان خواندند و گریستند.
هوشنگ سامانی در وبلاگ
«موسیقی ما» یادداشتی مفصل به همراه نمونه های صوتی منحصر به فردی در این مورد نگاشته است. قطعه ای که در ادامه می شنوید از آلبوم
موسیقی بختیاری از انتشارات ماهور انتخاب شده است.
