فرارو - طرح یک فوریتی استانی شدن انتخابات مجلس نیمه اول آذر ماه به تصویب رسید. هنوز مشخص نیست که در نتیجه بررسی‌های مجلسیان انتخابات سال بعد به صورت استانی برگزار می‌شود یا خیر اما اکنون که جریان‌های سیاسی کشور آرایش سیاسی و انتخاباتی خود را آغاز کرده‌اند، خوب است که نگاهی به نکات مثبت و منفی این طرح داشته باشیم.
به گزارش فرارو، موافقان این طرح اعتقاد دارند که در صورت استانی شدن انتخابات نگاه ملی در میان نمایندگان گسترش می‌یابد و وقت مجلس صرف امور جزیی و محلی نخواهد شد. علاوه بر این سطح کیفی و کارایی مجلس با انتخاب داوطلبان شاخص‌تر و با صلاحیت بر‌تر، افزایش می‌یابد.
در مقابل مخالفان بر این باورند که با تصویب این طرح حلقه ارتباط حاکمیت با مردم منطقه محروم و شهر‌ها، قطع می‌شود و این فرصت از نظام برای حل مشکلات مردم گرفته خواهد شد. مخالفان همچنین می‌گویند که به این ترتیب هزینه‌های انتخابات چند برابر شده و افرادی رای می‌آورند که به لابی‌های قدرت و ثروت متصل باشند.
مهرداد بائوج لاهوتی نماینده پیشنهاد دهنده این طرح در گفت‌و‌گو با فرارو عادلانه شدن نظام انتخاباتی و ایجاد فرصت‌های برابر برای آحاد ملت، همچنین کنترل تخلفاتی نظیر خرید رای و تقویت فرهنگ تحزب را از ویژگی‌های این طرح دانست و گفت: طرح استانی شدن انتخابات از طریق تغییر و تعیین حدود جدید حوزه‌های انتخابیه در پی کسب اهدافی نظیر ارتقای سطح کیفی مجلس، افزایش میزان مشارکت عمومی در انتخابات و جلوگیری از وقوع برخی تخلفات همچون خرید رای است و امکان تحقق اهدافی از جمله پرداختن نمایندگان به بررسی امور ملی، ارتقای سطح کیفی و افزایش کارآیی مجلس از طریق ایجاد امکان انتخاب داوطلبان شاخص‌تر، متمایل کردن انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان به سمت ایجاد نظام انتخاباتی متناسب با ساختارهای سیاسی و حقوقی فراهم می‌شود.
وی همچنین تاکید کرد که در این طرح رقابت‌های شدید و اختلاف‌برانگیز قومی و قبیله‌ای حذف شده و همبستگی ملی تقویت می‌شود و همچنین کاهش تعداد داوطلبان، هزینه‌های اجرایی انتخابات را کم کرده و میزان مشارکت عمومی شهروندان در اعمال حق تعیین سرنوشت را افزایش می‌دهد.
استانی شدن انتخابات موضوع تازه ای نیست و از مجلس پنجم تاکنون بار‌ها در سال های پایانی مجلس مطرح شده اما به نتیجه نرسیده است. این بار مساله استانی شدن با ایجاد تغییراتی در دستور کار مجلس نهم قرار دارد. در طرح قبلی این طور بود که هر نامزدی در استان بیشترین رای را کسب میکرد به عنوان نماینده شهر انتخاب میشد. براین اساس ممکن بود همه نماینده های استان از یک شهر باشند.
اما در طرح جدید گفته شده است که نامزدها میتوانند برای شهری ثبت نام کند که حداقل ۵ سال در آن سکونت داشته باشند.
به هر حال برخی از نمایندگان مجلس نیز با تکیه بر همان مسائلی که از سوی موافقان به عنوان نگرانی بیان می‌شود به مخالفت با این طرح می‌پردازند و مساله از مهم‌تر از آنی می‌انگارند که در بررسی جزییات قابل حل باشد.
احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفت‌و‌گو با فرارو گفت: بر اساس قانون اساسی باید مردم به نمایندگان خود دسترسی داشته باشند و با اجرای طرح استانی شدن انتخابات مجلس فاصله میان مسئولان نظام و عشایر و جوامع روستایی بیشتر شده و دیگر دسترسی این مردم به مقامات استانی سخت‌تر می‌شود و اگر نماینده بخواهد از کل استان رای بیاورد توجهش به شهرستان‌های آن کمتر خواهد شد.
به گفته وی این درحالی است که یکی از دلایل تمایل نمایندگان شهرستان‌ها برای استانی شدن انتخابات این است که مردم در این نواحی برای حل مشکلات جزئیشان به نمایندگان بیش از اندازه فشار می‌آورند اما داشتن یک نماینده برای این مردم یک اعتبار به حساب می‌آید و اجرایی شدن این طرح موجب می‌شود که شهرستان‌های کوچک سخنگویی خود را از دست داده و دیگر به راحتی به نمایندگان خود دسترسی نداشته باشند.
نماینده اردستان همچنین اجرای این طرح را مغایر امنیت ملی دانست و گفت: شهرهای بسیاری دارای قومیت‌های متفاوت و مذاهب و نژادهای گوناگون هستند که اگر بخواهیم آنها را استثناء کنیم، مغایر با قانون اساسی و عدالت رفتار کرده‌ایم البته اجرای این طرح هزینه‌های بیشتری را برای نمایندگان به دلیل سرکشی به مناطق بیشتر بوجود خواهد آورد.
وی در خصوص افزایش نگاهی ملی در نتیجه این طرح نیز گفت: اگرچه یکی از مزایای طرح استانی شدن انتخابات مجلس ملی شدن افکار نمایندگان خواهد بود، اما به نظر من چنین نتیجه‌ای نیز بدست نخواهد آمد و اکنون نمایندگان بیشترین توجه و احترام خود را به مردم شهرستان‌های خود می‌گذارند اما بعد از اجرای این طرح به صاحبان قدرت و نهادهای شبکه‌ای توجه خواهند کرد، البته این بحث از مجلس پنجم مطرح بوده و تصور نمی‌کنم شورای نگهبان با اجرای این طرح موافق باشند.
نگاهی به نظرات موافقان و مخالفان این طرح روشن می‌کند که دغدغه‌های نسبتا یکسانی وجود دارند. افزایش نگاه ملی و رشد فعالیت احزاب در کنار فراهم شدن بستر مشارکت‌های بیشتر مردمی نکاتی است که همه بر ضرورت آن تاکید دارند اما نگرانی‌هایی مثل اعمال نفوذ صاحبان قدرت و ثروت در استان‌ها و یا بی‌توجهی به مناطق و شهرستان‌های محروم نیز از چشم مجلسی‌ها دور نمانده و موجب اختلاف نظرهایی شده است. امید است که این نکات مبهم در نسخه نهایی طرح رفع شده و با همکاری نمایندگان گام مثبتی در جهت ارتقای کیفی مجلس شورای اسلامی برداشته شود.
