مادر جوان با "شیر پرچرب" اضافه اونسی 2 دلار!

در گوشه‌ای از جهان اینترنت، سایت بدشکلی وجود دارد که در آن زنان شیرده، تبلیغاتی با تیترهایی از قبیل "تولید در حد کوکاکولا- اونسی یک دلار"، یا "مادر جوان و ورزشکار با شیر پرچرب اضافه!! اونسی دو دلار"، "شیر تازه، قیمت: 60 دلار"، را می‌توان پیدا کرد. این سایت مشابهت زیادی با سایت کریگ‌لیست دارد، منتها اینجا تنها یک چیز فروخته می‌شود: شیر مادر. نکتۀ شگفت‌آور تنوع بالای شیرهاست، از جمله شیر گیاهخوار، شیر سنی (یعنی اینکه بچۀ اهداکنندۀ شیر سه ماهه، شش ماهه، یا نه ماهه است، مادرانی که شیر اهدایی را می‌خرند، دوست دارند که نوزاد اهداکنندۀ شیر هم سن نوزاد خودشان باشد، شیرهایی با پرداخت مدت دار، و حتی شیر برای مردهای بدن ساز.
 
به گزارش فرادید به نقل از نیوزویک، تنها این سایت است که با دارا بودن 45 میلیون اونس شیر مادر در هر لحظه، به بازاری مجازی برای مرتبط کردن مادرانی که امکان تغذیۀ کودشان با شیر خود را ندارند، با مادرانی که شیر اضافی دارند، بدل شده است. این سایت که با مدل بازار آزاد بنا شده، توانسته جای خود را میان بانکهای شیر انسان غیرانتفاعی، سایتهای محلی معاوضۀ شیر، و جدیدترین شرکتهای بیوتکنولوژی که سعی دارند از اولین غذای نوزاد برای خود سودی به هم بزنند، باز کند.
 
جولیا، 22 ساله، مادر یک کودک دو ساله و یک کودک 7 ماهه است و در فورت‌ورثِ تکزاس زندگی می‌کند. او می‌گوید که این سایت برایش یک موهبت بوده است. او می‌گوید: "من یک مادر خانه دار هستم. پول اضافی‌ای که از این طریق به دست می‌آورم به من امکان می‌دهد تا برای خانواده غذای بهتری تهیه کنم و دخترم را به کلاس رقص بفرستم." او با نام کاربری "مامان با شیر ارگانیک"، شیر اضافیش را به قیمت سه دلار برای هر اونس می‌فروشد. (جولیا و سایر مادران شیردهی که نیوزویک با آنها مصاحبه کرده، از ترس قضاوتهایی که دوستان و خویشان ممکن است دربارۀشان انجام دهند، خواسته‌اند که نام خانوادگیشان ذکر نشود.)
 
جولیا در حدود 60 تا 70 اونس در روز شیر می‌دهد؛ پس از تغذیۀ کودکانش، معمولاً بین 20 تا 24 اونس برایش باقی می‌ماند، که آن را در کیسه‌های پلاستیکی استریل، فریز می‌کند. پس از آنکه یک خریدار پیدا شود، او کیسۀ حاوی شیر را در کلمنی که داخلش یخ خشک قرار دارد، از طریق پست شبانه ارسال می‌کند. او تا به حال بیش از هزار اونس فروخته است.
 
فروش شیر مادر اتفاق جدیدی نیست. حتی در قانون حمورابی نیز قوانینی در این مورد وجود داشته است. ضمن اینکه از دیرباز کار سوددهی بوده است. ژانت گلدن، استاد تاریخ در دانشگاه راتجرز و نویسندۀ کتابی در این موضوع، می‍‌گوید که این شغل از پردرآمدترین مشاغل خانگی در قرن نوزدهم بوده است. اما همیشه همه چیز به این خوبی و خوشی نبوده است. در آن زمان، زنان بی‌پناهی که کودکان نامشروع داشتند، بعضاً به عنوان ماشین‌های تولید شیر توسط خانواده‌های ثروتمند استخدام می‌شدند. این زنان اغلب کودک خود را رها می‌کردند."
 
گلدن می‌گوید: "این رابطۀ ترسناکی است، چرا که شما عملاً زندگی یک کودک فقیر را با زندگی کودکی ثروتمندتر معاوضه می‌کردید." با پیدایش روشهای جمع‌آوری و ذخیرۀ شیر مادر، پزشکان آن را به کالایی درمانی، به خصوص برای نوزادان نارس، بدل کردند. در طول قرن بیستم، با پیدا شدن شواهدی در این مورد که شیر انسان در درمان نوزدان بیمار و نارس موثر است، بانکهای شیر در کل آمریکا سر و کلۀشان پیدا شد. وقتی که در دهۀ هشتاد، ایدز به مایۀ نگرانی بدل شد، بسیاری از بانکها بسته شدند. در سال 1985، "انجمن بانکداری شیر انسان در آمریکای شمالی" تاسیس شد تا استانداردهای ملی برای فرآوری و نظارت بر شیر انسان تدوین کند. امروزه این انجمن، به انجمنی حرفه‌ای با عضویت هجده بانک شیر غیرانتفایی در آمریکا و کانادا بدل شده و بناست تا چند سال آینده، ده بانک جدید هم به این جرگه ملحق شوند.
 
انجمن بانکداری شیر آمریکا با اهداکنندگان بالقوه مصاحبه می‌کند، از آنها تست خون می‌گیرد و هزینه‌های محفظه‌های شیر و پست سریع‌السیر را نیز پوشش می‌دهد. وقتی که شیر یخ زده وارد بانک می‌شود، پاستوریزه شده و سپس برای یافتن موادی نظیر الکل و نیکوتین، و همچنین بیماری‌های همچون هپاتیت و ایدز، تست می‌شود. این انجمن از بیمارستانها برای فرآوری هر اونس شیر، 4 تا 5 دلار دریافت می‌کند. پولی که مدعی است، همیشه کفاف هزینه‌هایش را نمی‌دهد. بچه‌هایی که بیش از همه به این شیرها نیازمندند، همچون نوزادن متولد شده پیش از موعد، در ابتدای صف دریافت شیر قرار می‌گیرند. نسخۀ پزشک برای این مورد لازم است. در برخی موارد، انجمن شیر را به کودکانی که تحت پوشش بیمه نیستند، رایگان عرضه می‌کند.
 
همچنین دو شرکت انتفاعی علوم زیستی به نامهای "مدولاک" و "پرولاکتا" نیز شیر اهدایی را می‌فروشند. این شرکتها برای هر اونس شیر آزمایش شده، 1 دلار می‌پردازند. مدولاک که دفتر آن در اورگون واقع است و در سال 2009 تاسیس شده، چهار اونس شیر استریل شده را به قیمت 5.90 دلار به بیمارستانها می‌فروشد. محصول آنها تنها شیر انسانی در بازار است که می‌توان در دمای اتاق آن را نگهداری کرد. بانک شیر مدولاک، به نام "تعاونی شیر مادر"، همچنین برنامۀ کوچکی را آغاز کرده تا به مادرانی که بتوانند ثابت کنند، فرزندشان نیازهای درمانی دارد، با تخفیف شیر بفروشند.
 
پرولاکتا که در کالیفرنیا واقع است و در سال 1999 شرع به کار کرده، عمدتاً با استفاده از تاسیسات 18 میلیون دلاریش، از شیر اهدایی برای ساخت تقویت‌کننده‌های با پایۀ شیر انسان استفاده می‌کند. تقویت‌کنندۀ این شرکت، که عملاً کنستانترۀ شیر مادر به همراه مواد معدنی است، کالری بیشتری نسبت به شیر مادر عادی دارد، و هدف آن کمک به درمان ضعیفترین نوزادان، یعنی نوزادانی که در هنگام تولد کمتر از 1250 گرم وزن دارد، است. این شرکت می‌گوید که تقویت‌کننده‌اش برای این کودکان حیاتی است، چرا که این نوزادان شکم‎های فوق‌العاده کوچکی دارند. ممکن است که نیاز باشد یک نوزاد نارس، در طول یک دورۀ شصت روزۀ بستری در بخش مراقبتهای ویژۀ نوزادان، میزان تقویت‌کننده‌ای به ارزش 10000 دلار مصرف کند.
 
این قیمت، مزۀ قرص را در دهان تلخ می‌کند، اما پرولاکتا مدعی است که برای تهیۀ هر یک اونس تقویت کننده، به اونس شیر مادر نیاز دارد. علاوه بر این پرولاکتا می‌گوید که تقویت‌کننده‌اش موجب صرفه‌جویی در هزینه‌های بیمارستانها می‌شود، چرا که تحقیقات نشان داده که رژیم شیر مادر میزان وقوع نوعی بیماری روده‌ای جدی که در نوزادان نارس معمول است را کاهش می‌دهد. مدولاک نیز در سال آینده، خط تولید تقویت‌کنندۀ خود را راه اندازی خواهد کرد.
 
رقابت میان این دو شرکت شدید و خانوادگی است. پرولاکتا توسط النا مدو تاسیس شده بود. او این شرکت را در سال 2009 ترک کرد تا مدولاک را بنیانگذاری کند. پرولاکتا در حال حاضر از مدولاک شکایت کرده و مدعی است که النا مدو اسرار تجاری آنها را دزدیده و لیست مشتریان این شرکت را برای منافع شرکت خود دزدیده است. النا مدو در جواب گفته است: "پرولاکتا در تلاش است تا این صنعت کوچک را با اتهامهای احمقانه به من، قبضه کند. من به آنچه که در پرولاکتا آغاز کردم ،افتخار می‌کنم، اما تقلید از آنها یک عقبگرد برای من محسوب می‌شود."
 
کنترل کیفیت 
یکی از بزرگترین انتقاداتی که به این بانکهای شیر انتفاعی می‌شود این است که آنها اهدای شیر به غیرانتفاعی‌ها را به سوی خود منحرف می‌کنند. جان هونامان، مدیرعامل انجمن شیر انسان می‌گوید: "اگر فردا در بانکهای شیر غیرانتفاعی ما تخته شود، بیمه‌ها و بیمارستانها باید پول خیلی بیشتری برای تامین شیر خود بپردازند."
 
پرولاکتا، زمانی که در سال 2006، اولین محصولاتش را وارد بازار می‌کرد، به اهداکنندگان پولی پرداخت نمی‌کرد. در عوض کسانی را استخدام کرده بود که بانک شیر راه می‌انداختند. بعضی از این بانکها یک مولفۀ خیرخواهانه هم داشتند، و مثلاً در ازای هر اونس شیری که از اهداکنندگان دریافت می‌کردند، یک دلار به خیریه‌ها کمک می‌کردند. منتقدان، پرولاکتا را به خاطر اینکه همیشه شفاف به مادران نمی‌گفت که سرمایه‌گذاران از شیری که آنها به رایگان اهدا کرده‌اند، منفعت مالی می‌برند، سرزنش می‌کنند.

 
ایمی ویکرس، مدیرعامل بانک شیر مادر شمال تگزاس، می‌گوید: "آنها از شیوه‌های موذیانۀ بازاریابی استفاده می‌کنند تا خود را شرکتهایی مسئولیت‌پذیر در قبال جامعه نشان دهند. من معتقدم که ما نباید از مایعات بدنمان منفعت مالی ببریم. این کار شبیه به فروش اعضای بدن در بازار سیاه است." بانکهای شیر همکار پرولاکتا از آن زمان، تغییراتی در حضورشان در اینترنت و نحوۀ تعاملشان داده‌اند، و حاضرند به بعضی از اهداکنندگان پول بدهند.
 
در سال 2014، "بانک شیر خزانه‌های کوچک" که زیر مجموعۀ پرولاکتا است، بی‌سروصدا برنامۀ پرداخت "یک دلار در ازای هر اونس" را کلید است. اسکات الستر، مدیرعامل پرولاکتا، می‌گوید: "ما این را تبلیغ نمی‌کنیم، وگرنه الان داشتیم در شیر شنا می‌کردیم. اهداکنندگانی که پول دریافت می‌کنند، زمان بیشتری شیر اهدا می‌کنند و ما سه برابر شیر دریافت می‌کنیم." مخالفان می‌گویند که چنین کاری اهداکننده را تشویق می‌کند که مایعات دیگر را مخلوط با شیرش کند. پرولاکتا با تستهایی که انجام می‌دهد، عملاً راه تقلب را بسته است.
 
اما در بسیاری از سایتهای بی‌واسطه‌ای که در چندسال اخیر پدید آمده‌اند، خبری از این تستها نیست. گروههای فیسبوکی، و سایتهایی که بعضاً جهانی هستند، مادرانی که با کمبود شیر مواجهند را با مادرانی که اضافه شیر دارند، مرتبط می‌کند. این سایتها اغلب، تشریک رایگان شیر را تشویق می‌کنند. اما سایتی همچون سایتی که در ابتدای مقاله به آن اشاره شد، اجازه میدهد که هر کسی شیرش را به افراد دیگر بفروشد.
 
سارا کیم، پژوهشگر بیمارستان ملی کودکان در کلومبوسِ اوهایو، و تیم تحقیقش به تازگی 100 نمونه شیر اهدایی را از این سایت خریداری کرده‌اند. کیم دریافت که ده درصد از نمونه‌ها حاوی دی‌ان‌ای گاوی بوده و سه چهارم آنها حاوی "سطوح نامناسبی" از باکتری و ویروس، همچون سالمونلا، بوده‌اند. آکادمی پزشکی اطفال و سازمان غذا و دارو آمریکا هشدار داده‌اند که دریافت شیر تازه از اهداکننده‌ای که مورد آزمایش نبوده، می‌تواند خطرناک باشد. اما تا امروز سازمان غذا و دارو دست به تنظیم بازار غیررسمی تشریک یا فروش شیر نزده است و تنها چهار ایالت کالیفرنیا، تکزاس، مریلند و نیویورک هستند که به طور رسمی به تنظیم بانکهای شیر دست می‌زنند.
 
منتقدان همچنین نگرانند که برخی مادران ممکن است که وسوسه شوند و شیر خود را بفروشند و به کودک خود شیر خشک بدهند. مدولاک و پرولاکتا، هر دو مدعیند که برای جلوگیری از این اتفاق راهکارهایی را به کار بسته‌اند. برای مثال، پرولاکتا، از اهداکنندگان می‌خواهد که از یک پزشک اطفال گواهی بیاورند که کودکشان سلامت است و از شیر مادر تغذیه می‌شود.
 
آیا شیر مادر واقعاً بهترین است؟ 
فرضی که به رونق بازار شیر مادر دامن زده، این است که شیر مادر از شیر خشک بسیار بهتر است. آیا واقعیت دارد یا اینکه جو همۀ ما را گرفته؟ انجمن پزشکان اطفال آمریکا توصیه می‌کند که کودکان در شش ماه اول پس از تولد، تنها با شیر مادر تغذیه شوند. تحقیقات نشان می‌دهند که منافع بالقوۀ تغذیه از شیر مادر می‌تواند شامل میزان کمتر عفونتهای گوش، سرمایه‌خوردگی‌های کمتر و کاهش عفونتهای دریچۀ روده باشد. برخی از محققان، روابطی میان سطح هوش و شیر مادر پیدا کرده‌اند، که نتایج آنها محل مناقشه است.
 
کریستال شوالیر، 45 ساله، اهل بیلینگز در مونتانا، تقریباً تمام پانزده فرزند خود (که ده تایشان را به فرزندخواندگی پذیرفته است) را با شیر خشک تغذیه کرده بود. سپس رایان از هشت هفته پیش از موعد به دنیا آمد و به خاطر کمبود اکسیژن وضع سلامتش دچار مخاطرات جدی بود. شکم او توان تحمل شیرخشک را نداشت، حتی شیرخشکهای مخصوص نسخه‌ای. رایان پیوسته استفراغ می‌کرد، ضربان قلبش بسیار بالا بود و وزنش بالا نمی‌رفت.
 
شوالیر درمانده به سراغ شیر مادر اهدایی رفت که از سوی بانک شیر شمال تکزاس به او اهدا شد. او می‌گوید: "از زمانی که شیر مادر به رایان دادیم، سرعت ضربان قلبش کاهش یافت، وزنش افزایش یافت، و می‌توانست بیشتر غذایی را که می‌خورد، استفراغ نکند. شیر مادر معجزه می‌کند."
 
عطش برای شیر مادر به این زودیها خاموش نخواهد شد. دانشمندان در حال تحقیق بر روی ترکیبات خاصی در شیر مادر هستند که می‌تواند بر باکتریهای روده موثر باشد و در درمان بیماری "کروهن" موثر باشد. الستر با مقایسۀ شیر مادر با پلاسمای خون می‌گوید: "این پلاسمای سفید است. با تحقیق بیشتر روی شیر مادر، نه تنها می‌توانیم به بچه ها، که احتمالاً به همه می‌توانیم کمک کنیم."