فرارو- محمد ابویی*؛ به گفته متخصصان حوزه اجتماعی در مشاركت دو نوع رهیافت مطرح است؛ یكی دستیابی به فایده های اقتصادی یا كسب منزلت بالای اجتماعی كه امر اقتصادی بر همه چیز مقدم است. و دیگری مشاركت در فعالیت اجتماعی و سیاسی فی نفسه هدف است و از طریق آن توانایی ها و خلاقیت های انسان به عنوان موجودی عقلانی و ارتباط جو فعلیت می یابد. در این نظریه مشاركت در فعالیت های سازمان های اجتماعی وظیفه شهروند فعال است و صرفاً به خاطر تامین نیازهای مالی و منافع شخصی صورت نمی گیرد.
در جامعه پیشرفته امروزی، مدیریت شهری كاركرد خود را از یك سازمان خدماتی به یك سازمان اجتماعی ارتقاء داده و در تلاش است تا از جنس فعالیت های كالبدی صرف به سمت حل دغدغه های اجتماعی و خدمات رسان در این حوزه تبدیل شود چرا كه وقتی نگاه به سمت توسعه پایدار شهری باشد می بایست علاوه بر عملكرد سخت افزاری و كالبدی به سمت پیشبرد برنامه های كلان اجتماعی رفت. در این حوزه مشاركت اجتماعی به عنوان یك اصل انكار ناپذیر در اجرای امور خودنمایی كرده و در لایه ظریف تر آن مشاركت های داوطلبانه در حوزه شهری و خصوصا با ظرفیت نیروی جوانی هر برنامه ای را به سمت موفقیت و پیروزی سوق خواهد داد.
در كشورهای پیشرفته دنیا همچون فرانسه، اتریش، بلژیك و انگلیس برای اداره بهتر شهر از ظرفیت نهاد های اجتماعی و سازمان های علاقه مند به اقدامات داوطلبانه استفاده می گردد و توانسته اند با استفاده از این ظرفیت كه بهره گیری از یك مشاركت اجتماعی فعالانه است بسیاری از مشكلات شهری را حل نمایند.
امروزه در سطح جهانی، رویکرد ((مشارکت محوری)) در برنامه های مدیریت شهری تقویت شده است. اهمیت یافتن نقش عموم مردم و بصورت اخص جوانان خلاق و دغدغه مند در اداره امور زندگی اجتماعی خود، درس گرفتن از تجارب و روندهای توسعه شهری در دهه های گذشته، لزوم انطباق طرح ها و الگوهای برنامه ریزی با نیازها و خواستهای مردم، عدم توانایی مالی دولتها در نوسازی و بهسازی امور، پیچیدگی فزاینده زندگی شهری و تنوع فرهنگی شهروندان، در تقویت رویکرد مشارکت محوری موثر بوده اند.
مدیریت شهری به عنوان یك سازمان نیمه دولتی و غیر انتفاعی كه وابستگی های زیادی به امكانات جامعه خود دارد، می بایستی ساختار مدیریتی و سازمان اداری خود را به سوی یك سیستم مشاركتی و بهره گیری از انرژی سرشار این قشر از جامعه ببرد تا بتواند به بهترین وجه از شرایط و امكانات جامعه استفاده نموده و به اهداف سازمانی خود نیز نائل آید.
استفاده از ظرفیت سازمان های مردم نهاد می تواند در این زمینه موثر باشد اما برای مثال همان طور كه در حوزه امداد و نجات كشور سازمان هایی همچون هلال احمر با بهره گیری از ظرفیت همین جوانان مشتاق و علاقه مند گوشه ای از مشكلات را حل می نمایند در مدیریت شهری و خصوصا در كلان شهرها نیاز به وجود سازمان هایی است كه بتوانند هم صدای جوانان شهر و انعكاس دهنده نظرات و دیدگاه های آنان باشند و هم در مرحله اقدام بتوانند بصورت داوطلبانه در نقاط مختلف شهری به فعالیت در حوزه های اجتماعی بپردازند.
اگر نگاهی به الگوهای موفق مدیریت شهری داشته باشیم توجه به حوزه جوانان به عنوان یك دغدغه فرابخشی و محوری دیده شده و مدیران كارآمد تلاش می كنند تا هر چه بیشتر این مجموعه را ترغیب به فعالیت در سطح شهرها نمایند.
امروز نیاز است تا در سطح كلان شهری چون تهران با یك نگاه فرابخشی به موضوع جوانان پرداخت و تلاش كرد تا به مشاركت و درگیر كردن خود آنان از سطح محلات گرفته تا برنامه های كلان شهری برنامه های جامعی را طرح ریزی و عملیاتی نمود و این اتفاق با توجه به ظرفیت و امكانات شهرهای كشور جز با داشتن سازمانی عملیاتی، پویا و با اقدامات داوطلبانه شكل نخواهد گرفت.
حال كه با اقدامی نسنجیده سازمان ملی جوانان، متولی اصلی و تابلو دغدغه های جوانان كشور به واقع از بین رفته است ضرورت دارد تا از زاویه ای دیگر به موضوع بنگریم و این اتفاق را به فال نیك بگیریم بطوریكه مدیریت شهری در كشور با استفاده از ظرفیت خود و با نگاه به مشاركت اجتماعی و حكمرانی موثر شهری این گونه فعالیت ها را بر اساس علایق، سلایق و دغدغه های جوانان هر شهر و با استفاده از ظرفیت خود جوانان در قالب سازمانی فرهنگی و اجتماعی طراحی و عملیاتی نماید.
*كارشناس ارشد حوزه جوانان
