از اول سال میلادی جاری تا دو روز پیش، ٣,٣ میلیون نفر، سال قبل ٤.٥ میلیون نفر، دو سال پیش، ٤.٣ میلیون نفر، سه سال پیش ٣.٦ میلیون نفر. این اعداد و ارقام میلیونی تعداد گردشگرانی است که در این سال‌ها از روسیه به ترکیه سفر کرده‌اند. سفرهایی که حاصل آن میلیاردها دلار سود خالص برای اقتصاد ترکیه بوده است. نه فقط ترکیه، که کشورهای دیگر منطقه مانند، امارات متحده عربی و مصر هم در این سال‌ها از خوان گسترده سفر گردشگران روس بی‌نصیب نماندند.
اما در پی حوادث خشونت‌بار، اقدامات تروریستی و رویدادهای جنگی و شبه‌جنگی که این مدت در منطقه خاورمیانه رخ داده است، روابط گردشگری روسیه با این کشورها به شکلی اساسی مختل شده است. روز ۳۱ اکتبر (۹ آبان)، یک هواپیمای مسافربری روسی که از مصر راهی مسکو بود هدف یک حمله تروریستی قرار گرفت و سقوط کرد، در این حادثه ۲۲۴ سرنشین هواپیما جان خود را از دست دادند. پس از این حادثه، دولت روسیه همه پروازهای این کشور به مقصد مصر را به حالت تعلیق درآورد و همه اتباع خود در این کشور را که با هدف گردشگری به مصر رفته بودند، بلافاصله به روسیه بازگرداند.
همین ماجرا باعث شد گردشگران روسی مصر را از فهرست مقاصد گردشگری خود خط بزنند. دو روز پیش نیز، ارتش ترکیه یک جنگنده سوخوی متعلق به روسیه را که در حال مأموریت در سوریه بود، هدف قرار داد که منجر به سقوط این جنگنده و کشته‌شدن حداقل یک خلبان روس شد. پس از این ماجرا نیز اتحادیه گردشگری روسیه فروش بلیت تورهای گردشگری از این کشور به ترکیه را به صورت کامل لغو کرد. به گزارش خبرگزاری راشا تودی، اتحادیه گردشگری روسیه از همه شرکت‌های فعال در زمینه گردشگری در این کشور خواست که فروش بلیتهای گردشگری به ترکیه را لغو کنند.
پس از این تصمیم، شرکت نتالیا تورس روسیه، از بزرگ‌ترین شرکت‌های گردشگری در این کشور، از روز سه‌شنبه فروش بلیتهای گردشگری به ترکیه را متوقف کرد. در بیانیه‌ای که این شرکت در این خصوص منتشر کرده آمده است: به دلیل وضعیت سیاسی بی‌ثبات در ترکیه و با توجه به تدابیری که دولت روسیه برابر اقدامات تحریک‌آمیز و خصمانه ترکیه در قبال مسکو اتخاذ کرده است، شرکت آنتالیا تورس از روز ۲۴ نوامبر دیگر به فروش بلیت گردشگری به ترکیه مبادرت نمی‌ورزد.
این در حالی است که گردشگری در ترکیه یکی از منابع اقتصادی اصلی این کشور محسوب می‌شود. البته بر اساس گزارشی که خبرگزاری آنادولو پیش از قطع کامل روابط گردشگری این دو کشور نوشت، به دلیل ناآرامی‌های داخلی ترکیه که منجر به کاهش ٢٥ درصدی حضور گردشگران روس در شهرهای ترکیه و به‌خصوص شهر ساحلی آنتالیا شد، تا همین‌جای کار ضرری ١١میلیارد دلاری را به اقتصاد این کشور تحمیل کرده است.
طبق گزارش خبرگزاری CHN، درحالی که ترکیه با بهبود فضای اقتصادی این کشور از ٢٠١٢ به این سو و نیز ایجاد ثبات نسبی پس از دهه‌ها خشونت، شاهد سیل گردشگران خارجی بود که امید می‌رفت به بهبود اقتصاد این منطقه نیز کمک کند. اما با تشدید ناآرامی‌ها این فضای مثبت به پایان رسید و بسیاری از هتل‌ها و مراکز گردشگری خبر از لغو رزروها داده‌اند که با کاهش سریع تعداد گردشگران همراه بود. در چنین شرایطی، حالا ایران می‌تواند از فرصت به‌وجودآمده بیشترین بهره ممکن را برای جذب گردشگران روس ببرد. درست یک روز پیش از زدن جنگنده روسیه توسط ترکیه، ولادمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه میهمان ایران بود و دیدارهایی مهم و تعیین‌کننده با مقامات بلندپایه کشور داشت. در همین دیدار، رؤسای جمهور ایران و روسیه تصمیم گرفتند سطح همکاری‌های دو کشور را افزایش دهند. در این وضعیت، فعالان حوزه گردشگری معتقدند این یک فرصت طلایی برای ایران است، هم برای کشاندن گردشگران روس به ایران و هم شناساندن و تثبیت ایران به عنوان یکی از کشورهای اصلی هدف گردشگری روسیه.
طبق آخرین تحقیقات انجام شده توسط «اس‌او‌اس اینترنشال»، شرکت بین‌المللی که در زمینه خدمات امنیتی و پزشکی سفر در سطح جهانی فعالیت می‌کند، زمانی که از بسیاری از مسافران خاورمیانه درباره امنیت مقاصدشان پرسیده می‌شود، می‌گویند که بی‌ثباتی سیاسی و حملات تروریستی در این مناطق بسیار اندک است. در همین گزارش آمده است، ایران به عنوان کشوری که انتظار می‌رود گروه‌های زیادی به آنجا سفر کنند، از نظر بسیاری از تجار منطقه امن به شمار می‌رود و بیش از نیمی از شرکت‌کنندگان (٥٤ درصد) در این تحقیق بر این باورند که این کشور از امنیت بالایی برخوردار است؛ طبق این گزارش، ایران اگرچه با دو کشور افغانستان و پاکستان همسایه است، سطح امنیتی بالایی مانند امارات متحده عربی و کشورهای اروپایی دارد.
درباره تبادلات گردشگری میان ایران و روسیه، آرش نورآقایی، رئیس کانون سراسری انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری، به «شرق» می‌گوید: «اهالی کشور روسیه در مجموع شناخت بسیار اندکی از ایران دارند اما در اجلاس‌ها و برنامه‌های فدراسیون راهنمایان گردشگری جهان و دیگر برنامه‌های مشابه، ما همیشه با این مواجه بودیم که فعالان صنعت گردشگری روسیه و حتی کشورهای همسایه آن مانند بلاروس، لیتوانی، لتونی، اوکراین و... علاقه‌مندی زیادی به آشنایی با ایران داشتند، به اعتقاد من در شرایط موجود، با توجه به اینکه روسیه کشوری با اقلیم سرد است، کشور ما با اقلیم گرم و معتدل می‌تواند مقصدی جذاب برای روس‌ها باشد.
نورآقایی همچنین می‌گوید: «این کشور تاکنون به دلایلی در بازار هدف ما نبوده و برای جذب گردشگران آنجا هم برنامه‌ریزی خاصی نکردیم، اما حالا و در پی فرصت به‌وجود آمده می‌توانیم حداقل تراز تبادل گردشگرمان را برای گام اول با آنها مثبت کنیم، چون هر سال تابستان ایرانی‌های زیادی به این کشور سفر می‌کنند. این در حالی است که در مجموع روسیه برای گردشگران ایرانی گران است و ایران برای گردشگران روس، کشوری ارزان به حساب می‌آید».
علاوه بر آرش نورآقایی، بهرام خلفی راهنمای گردشگری مسلط به زبان روسی که چندین سال است در زمینه آوردن گردشگران اهل روسیه به ایران فعالیت می‌کند در این زمینه به «شرق» می‌گوید: «واقعیت این است که ما تبلیغات‌مان برای جذابیت‌های ایران در روسیه بسیار اندک است، اهالی روسیه کشور ما را اصلا نمی‌شناسند، بسیاری از آنها کشور ما را با عراق اشتباه می‌گیرند، تصور می‌کنند اینجا جنگ است و... اما جالب این است که همین تعداد محدود گردشگر روسی که هر سال به ایران سفر می‌کنند با دیدن کشورمان به معنای واقعی کلمه سورپرایز می‌شوند، آنها به‌شدت عاشق کویرهای ایران و همچنین غذاهای ما هستند، فرهنگ ایرانی‌ها را بسیار دوست دارند و به صورت مشخص می‌گویند، اینکه مردم ایران همیشه به توریست‌ها در خیابان Hello (سلام) می‌کنند خیلی برایشان دوستانه و جالب است، من در بازخوردهایی که از گردشگران روس داشته‌ام همیشه این نکات را ذکر می‌کنند».
این راهنمای گردشگری می‌گوید، اصفهان و شیراز، همچنین مناطق کویری و غارهای ایران از جذاب‌ترین نقاط کشورمان برای گردشگران روس هستند. این بخش دیگری از گفته‌های اوست: «البته برای روس‌ها منطقه‌ای که امکان آفتاب‌گرفتن داشته باشد بسیار اهمیت دارد، دلیل سفر آنها به سواحل ترکیه، مصر و امارات هم همین است و نبود چنین امکانی برای آنها در ایران البته مانعی برای جذب این گردشگران است».
طبق گفته اعضای کانون سراسری انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری هم اکنون در ایران تنها حدود ٤٠ راهنمای گردشگری مسلط به زبان روسی داریم، که از این تعداد تنها حدود هفت نفر فعال هستند.
