فرارو- یک کارشناس مسائل بین الملل گفت: «آنچه مشخص است مواضع آمریکا و روسیه درباره بحران سوریه تا حدود زیادی درباره برخی اصول به هم نزدیک شده است، اما همچنان درباره مصادیق تروریست ها، تعریف دوره انتقالی و اینکه چه کسانی پای میز مذاکره بیایند اختلاف نظر وجود دارد.»
براساس آنچه که روزنامه واشنگتن پست گزارش کرده است، آمریکا و روسیه به توافقی میان یکدیگر برای همکاری‌های نزدیک‌تر درخصوص سوریه دست یافته‌اند. قرار بر این است که واشنگتن برای تسهیل کردن روند حمله به گروه تروریستی جبهه‌النصره، اطلاعات خود را با ارتش روسیه به اشتراک بگذارد؛ در مقابل روسیه متعهد شده است که اقدامات خود و ارتش سوریه در خصوص حمله به شورشیان میانه‌رو سوری را متوقف کند. با این حال جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید در مصاحبه‌ای گفته اوباما هیچ توافقی درباره همکاری نظامی با روسیه درباره سوریه امضا نکرده است. البته در خبر واشنگتن پست نیز صحبت از امضاء نبوده بلکه از دست یافتن به چنین توافقی خبر داده بود.
اگر چنین توافقی شکل گرفته باشد چه تاثیری بر تحولات سیاسی و نظامی سوریه خواهد گذاشت؟
حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «البته معلوم نیست که خبر واشنگتن پست تا چه میزان صحت داشته باشد، ولی به نظر من در صورت صحت نیز این توافق خیلی نمی تواند در تحولات سوریه تاثیرگذار باشد و شرایط جدیدی ایجاد کند.»
وی ادامه داد: «اینکه آمریکا و روسیه درباره آینده سوریه توافقاتی با هم داشته اند شکی وجود ندارد اما درباره جزئیات این توافق و اینکه چطور حاصل شود هنوز بحث وجود دارد.»
این کارشناس مسائل بین الملل اظهار کرد: «حدود یک و نیم سال پیش آمریکا و فرانسه پذیرفتند که بشار اسد حداقل تا دوره انتقالی در قدرت بماند که این موضوع نسبت به گذشته یک تحول بود. همچنین در مورد ساختار دولت آینده سوریه توافق شده بود که دولت کنونی از هم نپاشد و یک دولت ائتلافی با عنوان فراجناحی یا دولت وحدت ملی شکل بگیرد تا وضعیت باثباتی در سوریه ایجاد شود و شرایط برای انجام انتخابات و تعیین رئیس جمهور منتخب سوریه فراهم شود.»
وی ادامه داد: «اکنون بحث بر سر این است که چگونه مذاکرات جدیدی برای تصمیم گیری درباره آینده سوریه شکل گیرد. چراکه مسلما هنگامی که گروههای افراطی تکفیری در سوریه از بین بروند فضا برای مذاکره و گفتگو میان دولت اسد و مخالفان میانه رو طرفدار غرب فراهم خواهد شد.»
وی افزود: «اما آنچه اکنون از آن به عنوان مذاکره بزرگ میان آمریکا و سوریه یاد شده در واقع تاکتیک های نظامی عملیاتی است و در توافقات سیاسی بدست نیامده، بلکه هماهنگی های نظامی است که ممکن است میان روسیه و آمریکا به دست آمده باشد. توافق سیاسی این است که چه کسانی و به نیابت از چه گروههایی پای میز مذاکره بنشینند و آنها چه سهمی از قدرت در آینده سوریه را طلب کنند.»
بهشتی پور در پاسخ به این سوال که آیا این توافق منجر به تضعیف گروههای افراطی و تقویت گروههای میانه رو مخالف دولت اسد نخواهد شد؟، گفت: «گروههای افراطی در یک سال اخیر به لحاظ مناطقی که از دست دادند بسیار تضعیف شده اند و این موضوع جدیدی نیست که در سایه همکاری روسیه و آمریکا بدست بیاید. البته توافقی که یک و نیم سال پیش بدست آمد به این موضوع کمک کرده است.»
وی ادامه داد: «لذا در تحولات میدانی گروههای تروریستی بسیار تضعیف شده اند که علت آن هم عملیات های مشترک ایران، حزب الله و روسیه از یکسو و از طرف دیگر عملیات کردها و آمریکا است.»
بهشتی پور در پاسخ به این سوال که آیا حذف گروههای افراطی، دست آمریکا در مذاکرات سیاسی مربوط به آینده سوریه را برای حمایت از گروههای میانه روی مخالف اسد بازتر نخواهد کرد؟، گفت: «خیر؛ چون این توافق از قبل وجود داشته و ممکن است اکنون گسترش پیدا کرده است تا دو طرف هماهنگی های نظامی نیز با هم داشته باشند تا در عملیات ها نظامی تداخل میان آنها بوجود نیاید و با تبادل اطلاعات نظامی ضربه کاری تری به ترویست ها وارد کنند.»
وی ادامه داد: «اما این موضوع بر روی آینده اسد تاثیری ندارد چراکه این فرض غلط است که ادامه حیات سیاسی بشار اسد به ماندگاری تروریست ها در سوریه بستگی دارد و اگر تروریست ها از بین بروند ادامه حیات سیاسی بشار اسد توجیهی نخواهد داشت. بقای بشار اسد اکنون به حمایت بخشی از مردم، بخش عمده ای از ارتش و حزب بعث سوریه وابسته است و این موضوع ربطی به تروریستها ندارد.»
وی افزود: «ایران و روسیه نیز از بشار اسد حمایت می کنند اما یک تفاوت اساسی میان آنها وجود دارد و آن اینکه روس ها پذیرفته اند که اسد صرفا برای دوره انتقالی در قدرت بماند در حالی که ایران تاکید دارد آینده اسد باید نه در مذاکرات سیاسی قدرت های بزرگ بلکه توسط مردم سوریه و در انتخابات فراگیر تعیین شود.»
بهشتی پور گفت: «از سوی دیگر حتی با حذف تروریست ها آنگاه باید دید مخالفان میانه روی اسد تا چه میزان می توانند در تحولات میدانی موقعیت خود را تثبیت کنند و مثلا سرزمین هایی که در اختیار داعش و النصره بوده آیا به تصرف مخالفان میانه رو در خواهد آمد یا خیر.»
وی افزود: «اگر آنها بتوانند این سرزمین ها را تصرف کنند قطعا موقعیت آنها در مذاکرات سیاسی تقویت خواهد شد؛ اما اگر این سرزمین ها در اختیار ارتش سوریه و طرفداران دولت سوریه قرار بگیرد آنگاه اتفاقا موضع مخالفان میانه رو تضعیف خواهد شد. لذا در مذاکرات سیاسی آینده مهم این است که کدام گروه در تحولات میدانی دست برتر را داشته باشد.»
بهشتی پور در پاسخ به این سوال که آیا ایران درباره آینده اسد نظر متفاوتی از غرب و روسیه دارد؟، گفت: «اکنون غرب و روسیه درباره بقای اسد تا دوره انتقالی توافق دارند اما هنوز این دوره انتقالی تعریف دقیقی ندارد. اگر این دوره انتقالی به این معنا باشد که یک انتخابات مردمی صورت بگیرد و مردم آزادانه رای دهند که چه کسی جانشین اسد شود، بعید است که ایران مخالفت کند.»
وی ادامه داد: «ایران اصرار دارد که اولا شرایط ثبات در سوریه برقرار شود و ثانیا انتخابات فراگیر باشد و ثالثا مردم تصمیم گیرنده باشند و نه اینکه در پای میز مذاکرات دولت آینده سوریه تعیین شود.»
وی افزود: «آنچه مشخص است مواضع آمریکا و روسیه درباره بحران سوریه تا حدود زیادی درباره برخی اصول به هم نزدیک شده است، اما همچنان درباره مصادیق تروریست ها، تعریف دوره انتقالی و اینکه چه کسانی پای میز مذاکره بیایند اختلاف نظر وجود دارد.»
