بدون شک موفقیت درهر آزمونی بخصوص در آزمون‌هایی نظیر کنکور که از آن بزرگترین مارتن زندگی هر فرد یاد می شود، استرس و اضطراب، دلشوره و فشار روانی زیادی را به دانش آموزان و خانواده‌های آنان وارد می کند. قطعا اگر این استرس و فشار روانی به درستی مدیریت و کنترل نشود،علاوه بر عوارض جبران ناپذیر جسمی دانش آموزان، عملکرد آنها را در روز امتحان نیز مختل خواهد کرد، بنابراین راهکارهایی وجود دارد که دانش آموزان می توانند با بکارگیری این راهکارها میزان استرس و اضطراب را به حداقل برسانند.
دکتر علی باغبانیان در گفت‌وگو با ایسنا، با اعلام این مطلب اضطراب را مهمترین عارضه هر آزمون بخصوص کنکور دانست و اظهار کرد: اضطراب امتحان بخصوص کنکور که نقش تعیین‌کننده ای در سرنوشت دانش‌آموزان دارد، موضوع مهمی است زیرا بیشتر افراد قبل از آزمون درگیر آن هستند. اگرچه مقدار کم استرس خوب است اما اگر همین استرس از سطح خاصی بالاتر برود سیستم تفکر، تمرکز، رفتار و عملکرد دانش آموزان را دچار اختلال می‌کند.
وی در ادامه تصریح کرد: تپش قلب، لرزش دست، خشکی دهان، تکرر ادرار، کم‌خوابی و پرخاشگری از جمله علائم جسمانی و تخریب کننده ناشی از اضطراب و استرس کنکور هستند که جزو اضطراب‌های بد محسوب می‌شوند. بنابراین دانش آموزان در صورت داشتن این علایم باید با مشاوره روانپزشک داروهای ضد اضطراب و آرام‌بخش مصرف کنند چراکه رفع نشدن این علایم، عملکرد دانش‌آموزان را در سر جلسه دچار اختلال خواهد شد.
این روانپزشک اضافه کرد: یکی دیگر از راه‌های عملی کاهش اضطراب و استرس کنکور در دانش‌آموزان این است که آنها قبل از کنکور، به محل برگزاری آزمون مراجعه کرده و محل آزمون را ببینند تا تصورات غلط و نادرست آنها از پدیده کنکور از بین برود.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: توصیه می‌شود دانش‌آموزان نیم ساعت قبل از زمان برگزاری کنکور در محل آزمون حاضر شوند چراکه براساس پژوهش انجام شده 50 درصد استرس‌ها از دیر رسیدن در سر جلسه امتحان نشأت می‌گیرد. بنابراین اگر دانش‌آموزان زودتر از زمان مقرر در محل آزمون حاضر شوند استرس‌ها و تصوراتی که از کنکور داشته‌اند کاهش می‌یابد.
وی همچنین "خواندن دعا" و "گوش دادن به موسیقی" را یکی دیگر از راه‌های کاهش اضطراب کنکور در دانش‌آموزان برشمرد و افزود: دعا خواندن و گوش دادن به موسیقی آرام موجب بهبود تفکر دانش‌آموزان و کاهش علائم جسمی اضطراب در آنها خواهد شد.
این روانپزشک به نقش موثر خانواده‌ها در کاهش اضطراب دانش‌آموزان اشاره کرد و گفت: براساس یک پژوهش انجام شده حدود 33 درصد اضطراب دانش آموزان از خانواده آنها بخصوص مادران منتقل می‌شود. خانواده‌ها در روزهای نزدیک به کنکور بخصوص روز آزمون اهداف طولانی‌مدت و کوتاه‌مدت کنکور را در نظر نگیرند فقط به دنبال برگزاری یک آزمون خوب برای دانش‌آموزان باشند و مدام رتبه و رشته موردنظر را به دانش‌آموزان یادآوری نکنند.
دکتر باغبانیان یادآور شد: دانش‌آموزان در سر جلسه امتحان حتماً پاسخ دادن به سوالات سخت را به وقت اضافه موکول کنند و سعی کنند آزمون خود را با پاسخ دادن به سؤالات آسان شروع کنند چرا که این شیوه علاوه بر کاهش اضطراب و استرس آنها، عملکرد داوطلب را نیز بهبود می‌بخشد.
وی همچنین تاکید کرد: نکاتی درسی که شب قبل یا صبح آزمون خوانده شود در حافظه کوتاه مدت آنها ماندگار نخواهد شد و تنها موجب تشدید استرس و اضطراب دانش‌آموزان می‌شود، بنابراین مطالعه دانش‌آموزان کنکوری باید 24 ساعت قبل از آزمون به اتمام برسد.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در پایان تصریح کرد: داوطلبانی که از داروهای ضداسترس و تمرکززا استفاده می‌کنند تا روز کنکور داروهای خود را قطع نکنند تا اضطراب و استرس آنها تشدید نشود. همچنین توصیه می‌شود داوطلب از صحبت‌کردن و همنشینی با افرادی که اضطراب وی را تشدید می‌کند، پرهیز کند.
نکاتی در باب تغذیه داوطلبان کنکور دکتر سیدضیاءالدین مظهری متخصص تغذیه نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه دانش‌آموزان قبل از کنکور توصیه‌های تغذیه‌ای را جدی بگیرند، اظهار کرد: اولین توصیه این است که افراد شب قبل از کنکور شام سبک، متناسب و متنوع بخورند یعنی از مصرف غذاهایی که با روغن طبخ شده، همچنین فست‌فودها و غذاهای پرحجمی که هضم آن نیاز به فعالیت بیشتر روده و معده دارد، پرهیز کنند.
وی در ادامه تصریح کرد: دانش‌آموزان باید شام شب قبل از کنکور را سه ساعت قبل از خواب مصرف کنند. همچنین مصرف یک لیوان شیر کم چرب، مخلوطی از آب سیب یا آب کاهو که موجب آرامش زیاد و خواب کافی می‌شود برای دانش آموزان کنکوری ضروری است.
این متخصص تغذیه به نقش موثر مصرف صبحانه در روز کنکور برای افزایش تمرکز دانش‌آموزان اشاره کرد و گفت: دانش‌آموزانی کنکوری وعده صبحانه را متنوع همراه با منابع غذایی حاوی قندهای مرکب و پروتئین‌ها نظیر کتلت یا کوکوسیب‌زمینی مصرف کنند. همچنینتوصیه می‌شود این دانش‌آموزان در کنار وعده صبحانه از خوردن میوه‌های خشک، شیر مخلوط شده از هفت غلات، فرنی، شیربرنج همراه با خلال بادام غفلت نکنند. همچنین مصرف آب میوه و میوه فصل در وعده صبحانه نیز توصیه می‌شود.
نایب رئیس انجمن چاقی ایران گفت: مصرف درست صبحانه در دانش‌آموزان کنکوری موجب ذخیره انرژی در آنها خواهد شد و به دانش‌آموزان توصیه می‌شود علاوه بر خوردن کامل صبحانه، همراه خود از منابع غذایی نظیر نخودچی کشمش، انواع مغزها، میوه‌های قابل حمل و همچنین بطری آب معدنی مخلوط شده با آب لیمو و پرتقال بر سر جلسه امتحان ببرند.
دکتر مظهری اضافه کرد: دانش‌آموزان کنکوری که اضطراب زیادی دارند و نمی‌توانند شب قبل از کنکور با آرامش بخوابند یک لیوان شیر کم‌چرب، دوغ یا ماست مصرف کنند. همچنین مصرف چای سبز و گل‌گاوزبان موجب آرامش دانش‌آموزان و کاهش اضطراب آنها خواهد شد.
این متخصص تغذیه در پایان خاطرنشان کرد: دانش‌آموزان در سر جلسه ابتدا سؤالات آسان را پاسخ بدهند و مواردی که شک دارند را به وقت اضافه موکول کنند چراکه مواجهه با سؤالات سخت موجب اضطراب بیشتر و ترشح هورمون‌های استرس داوطلب می‌شود در نتیجه عملکرد وی را برای پاسخگویی به سؤالات راحت تحت تاثیر قرار می‌دهد.
