معاون اول رئیس جمهور آییننامه اجرایی قانون مطبوعات را ابلاغ کرد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، هيئت وزيران در جلسه‌های 20/4/1395، 17/5/1395و 3/6/1395 به پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به استناد ماده (47) قانون مطبوعات – مصوب 1364 – با اصلاحات بعدی، آییننامه اجرایی قانون مطبوعات را به شرح زیر تصویب کرد:
آییننامه اجرایی قانون مطبوعات
فصل اول- تعاریف و مشخصات
ماده 1 – منظور از مطبوعات و رسانه در این آيیننامه، کلیه رسانه هاي چاپی (مطبوعات) و الكترونيكي شامل برخط (خبرگزاري و پايگاههاي خبري) و غير برخط (انواع حاملهاي داده) است.
ماده 2 – رسانه هاي چاپي (مطبوعات) و رسانه هاي الكترونيكي غير برخط به لحاظ زمان انتشار منظم میتوانند با یکی از فواصل زمانی روزی یکبار (روزنامه)، هفته ای یکبار (هفته نامه)، ماهی یکبار (ماهنامه)، سه ماه یکبار (فصلنامه)، شش ماه يكبار و سالی یکبار (سالنامه) منتشر شوند.
تبصره 1 - انتشار فوقالعاده (چاپ دوم، سوم و ...)، ویژه نامه و هرگونه ضمیمه با همان نام رسانه و منطبق بر مشخصات مندرج در پروانه انتشار و با همان تاریخ و شماره مسلسل و رعایت سایر ضوابط قانون مطبوعات مجاز است.
تبصره 2 – ویژه نامه و ضمیمه باید به همراه رسانه توزیع شود و انتشار و توزیع جداگانه آن مجاز نیست.
تبصره 3 - توزیع هرگونه ضمیمه به همراه رسانه از قبیل فرآورده های چاپی، لوح فشرده، راهنماي تبلیغاتی و مانند اینها که توسط اشخاص حقیقی و حقوقی به غیر از مسئولان رسانه تهیه شده است، منوط به اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است.
تبصره 4 - چاپ و انتشار ویژه نامه های محلی توسط رسانه هاي مكتوب سراسری به طور جداگانه از رسانه اصلی ممنوع است و در صورتی که به همراه رسانه اصلی توزیع شود، حجم آگهیهای آن از (30) درصد صفحات ویژه نامه نباید بیشتر باشد.
ماده 3 – رسانه الکترونیکي به رسانه اي اطلاق میشود که:
الف – با همان صورت، شرایط و ظواهر یک رسانه چاپی و طی فرآیند مرسوم روزنامه نگاری و تحریریه ای تولید و به طور منظم و با نام ثابت و تاریخ و شماره و ردیف معیّن در یک یا چند زمینه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، هنری، ورزشی و نظایر اینها در محیط رقومی (ديجيتال) به صورت دورهاي مندرج در ماده (1) این آيیننامه منتشر شود.
ب – محتوای آن در محیط رقومی و طی فرآیند مرسوم روزنامه نگاری و تحریریه ای، تولید و به طور منظم و با نام ثابت در یک یا چند زمینه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، هنری، ورزشی و نظایر اینها منتشر میشود مانند خبرگزاريها، پایگاههای خبری اینترنتی و رسانه هاي برخط. تولید و انتشار محتوا در این گونه رسانه ها به صورت لحظه ای و بدون توقف است. (بر خط)
پ- به عنوان سامانه، اخبار و اطلاعات را به صورت مستمر برای بیش از (500) گيرنده در (24) ساعت از طریق پیامک يا شبكه هاي پيام رسان و به صورت انبوه برای دارندگان تلفن همراه، رايانه و مانند آن ارسال کند.
تبصره - نسخه دیجیتال رسانه هاي چاپی دارای مجوز از هیئت نظارت بر مطبوعات که مفاد آن عیناً همان مفاد رسانه چاپی است و همچنین اعمال موضوع بند (پ) این ماده توسط رسانه هاي چاپی، خبرگزاریها و نشریات الکترونیکی دارای مجوّز، مشروط به ذکر نام رسانه و بازنشر مطالبی که عیناً در این رسانهها درج شده است، مجاز است و نیاز به اخذ مجوز جداگانه ندارد.
ماده 4 – مؤسسه خبري مؤسسه ای است که با ایجاد دفاتر نمایندگی در سطح کشور و يا گسترش آن در دیگر کشورها با فراهم نمودن امکانات، نیروی انسانی و تجهیزات فنّی مورد نیاز به طور منظم، مستمر و با نام ثابت در محیط رقومی (دیجیتال) و یا غیر آن اقدام به تولید، جمع آوری و انتشار محتوا میکند.
ماده 5 - در هر شماره از رسانه هاي موضوع اين آيين نامه باید نام صاحب امتیاز، مدیر مسئول، نشانی دفتر، تلفن و كارپوشه ملي ايرانيان يا پست الكترونيكي ملي و نیز زمینه انتشار در صفحه معیّن و محلّی ثابت با عنوان «شناسنامه» یا «درباره ما» درج گردد.
تبصره 1 – رسانه هاي چاپی علاوه بر رعایت مفاد این مادّه، باید ترتیب و تاریخ انتشار، شماره مسلسل، تعداد صفحات، شماره هر صفحه، قیمت و نیز نام و نشاني چاپخانه ای را که رسانه در آن چاپ میشود، در شناسنامه اعلام كنند.
تبصره 2 – رسانه هاي الكترونيكي برخط موظفند نام و نشاني مراکزی که خدمات میزبانی و پشتیبانی خود را از آنها دريافت میکنند در "شناسنامه" يا "درباره ما" اعلام كنند.
تبصره 3 - درج زمان دقیق انتشار در هرگونه مطلب نوشتاری، صدا و تصویر توسط رسانههاي موضوع بندهاي (ب) و (پ) ماده (3) این آییننامه به صورت مستمر و لحظه ای، الزامی است.
ماده 6- رسانه اجاره ای رسانه ای است که صاحب امتیاز آن با درخواست کتبی از هیأت نظارت بر مطبوعات و با تصویب آن هیئت و به موجب سند رسمی اختیارات و وظايف قانونی خود را به شخص حقیقی یا حقوقی واگذار مینماید. اجاره كننده رسانه تا زمانی که رسانه در اجاره اوست، دارای حقوق، اختیارات و مسئولیتهای صاحب امتیاز بوده و پاسخگوی تکالیف قانونی اوست.
تبصره- اجاره‌كننده بايد شرايط مندرج در ماده (9) قانون مطبوعات را دارا باشد.
ماده 7 - در نامگذاری رسانه اعم از چاپي و الکترونیکي باید از کلماتی استفاده شود که با رسانه های موجود و یا با رسانه هایی که به طور موقت یا دائم تعطیل شده اند، اشتباه نشود و موجب تداعی نام آنها نگردد. همچنین نام رسانه نباید از کلمات نامأنوس باشد و یا ایجاد شبهه وابستگی به سازمانهای دولتی كند. مرجع تشخیص اين امور وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خواهد بود.
تبصره - اضافه کردن هر گونه کلمه یا عبارت به نام یا نشان (آرم) رسانه و یا عدم رعایت تناسب در اجزای آن که مطابق با مفاد مندرج در پروانه رسانه نیست، ممنوع میباشد.
ماده 8 - ترجمه تمام یا قسمتی از مطالب اختصاصي رسانه های داخلي دارای پروانه و انتشار آن به صورت نشريه مستقل بدون اخذ موافقت آن رسانه ممنوع است.
ماده 9 - تکثیر رسانه هاي موجود از طریق چاپ افست یا عکسبرداری یا طرق مشابه بدون اجازه صاحب پروانه ممنوع است.
ماده 10 - مطالب رسانه باید مطابق و متناسب با زمینه های مندرج در پروانه انتشار باشد و رسانه مجاز به درج مطالب و محتوای خارج از زمینه های مذکور که بر خط مشی کلی رسانه تأثیر بگذارد، نمیباشد.
ماده 11- به منظور بالا بردن سطح آگاهیهای مردم مناطق مختلف كشور، رسانه های محلی، استاني يا منطقهاي موظفند ضمن رعایت ماده (2) قانون مطبوعات در زمینه مصوب، حداقل (50) درصد مطالب خود را مرتبط با گستره توزيع مندرج در پروانه انتشار خود درج نمایند.
ماده 12- نقل مطالب از رسانه ها و احزاب و گروههای منحرف و مخالف اسلام (داخلی و خارجی) به منظور بررسی، تحقیق، نقد و رد مطالب بلامانع است.
تبصره – صرف نقل آن قسمت از اخبار، مطالب یا تصاویر رسانهها که موجب توقیف، لغو پروانه و یا پالایش (فیلتر) آنها گردیده است، ممنوع است.
ماده 13 - تغییر در مشخصات مندرج در پروانه رسانه بدون اطلاع و تصویب هیئت نظارت بر مطبوعات ممنوع است. تغییر در سایر موارد جز در امور مصرح در قانون و آنچه که در حوزه اختیارات و مسئولیتهای هیئت نظارت بر مطبوعات باشد، با تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بلامانع است.
تبصره - هيئت نظارت بر مطبوعات بايد حداكثر ظرف سه ماه به تقاضاي تغيير وضعيت رسيدگي و اعلام‌نظر كند.
فصل دوم - شرایط صدور پروانه انتشار رسانه
ماده 14 - متقاضیان پروانه انتشار رسانه باید درخواست خود را به همراه پرسشنامهای که حاوی مشخصات فردی، سوابق اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و شغلی و تعهدات قانونی است، به انضمام مدارک زیر از طريق سامانه الكترونيكي ذي‌ربط، بارگذاري و شماره (كد) رهگيري دريافت کنند:
الف - عکس پرسنلي
ب - تصویر شناسنامه از تمام صفحات
پ - تصویر کارت ملّی
ت- تصویر آخرین مدرک تحصیلی که به تأیید مراکز ذیصلاح رسیده باشد.
ث - تصوير آگهي تأسيس شخص حقوقي در روزنامه رسمي (براي اشخاص حقوقي)
تبصره - تشخیص صلاحیت متقاضیان به عهده هیأت نظارت بر مطبوعات است.
ماده 15 - چنانچه متقاضی پروانه انتشار رسانه، شخص حقوقی باشد، تقاضای صدور پروانه همراه با معرفی فرد واجد شرایط به عنوان مدیر مسئول باید با معرفی كتبي بالاترین مقام شخص حقوقی باشد.
تبصره 1 - بالاترین مقام درخواست کننده پروانه باید واجد کلیه شرایط مندرج در ماده (9) قانون مطبوعات باشد.
تبصره 2 – ادامه فعاليت رسانه در صورت تغییر بالاترین مقام شخص حقوقي و هرگونه تغییر در زمینه فعالیت و محدوده جغرافیایی فعالیت شخص حقوقی باید با تصویب هیئت نظارت بر مطبوعات باشد.
تبصره 3- ادامه انتشار رسانه در صورت انحلال شخص حقوقي مجاز نيست.
ماده 16- احزاب، سازمانها و جمعیتهای سیاسی در صورتی میتوانند تقاضای صدور پروانه انتشار رسانه نمایند که اجازه فعاليت قانوني را از طرف وزارت كشور دارا بوده و مرجع صلاحيتدار قضايي رأي به انحلال آنها نداده باشد.
ماده 17- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای صدور پروانه انتشار رسانه سازمانهای غیردولتی غیر ایرانی در چارچوب مقررات مربوط به خارجیان مقیم ایران با کسب موافقت وزارت امورخارجه، استعلام از مراکز ذیربط و دريافت مدارک مورد نیاز بررسی و اقدام لازم را به عمل ميآورد.
ماده 18- انتشار رسانه داخلي يك سازمان، مؤسسه و شركت دولتي يا خصوصي منوط به كسب مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و با رعايت ضوابط زير است:
الف - درخواست انتشار رسانه و معرفي مدير مسؤول پيشنهادي از سوي بالاترين مقام مسؤول آن مركز باشد.
ب - مطالب و اخبار عمدتاً در ارتباط با اهداف و شرح وظايف مركز درخواستكننده و فقط براي استفاده كاركنان باشد.
پ - فاقد هر گونه آگهي بازرگاني و تبليغاتي به جز آگهي هاي مرتبط با صاحب امتياز باشد.
ت - رايگان باشد.
تبصره 1 - به يك مركز و واحدهاي تابعه آن فقط اجازه انتشار يك نشريه داخلي داده ميشود.
تبصره 2 - صدور مجوز انتشار نشريات داخلي سازمانهاي دولتي با رعايت ساير قوانين مربوط خواهد بود.
ماده 19 - عدم رعایت ضوابط مندرج در ماده (2) قانون مطبوعات و این آيیننامه از سوی رسانه داخلی دستگاههای اجرایی و بخش خصوصی منجر به صدور تذکر کتبی و در صورت تکرار تخلف، موجب لغو مجوز خواهد شد.
ماده 20- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای صاحب امتیاز، پروانه انتشار و برای مدیر مسئول، کارت مدیر مسئولي صادر میکند.
ماده 21- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی میتواند برای اجرای ماده (11) قانون مطبوعات، تحقیقات لازم را به عمل آورده و در اختیار هیئت نظارت بر مطبوعات قرار دهد. وزارتخانه ها و سازمانهای ذیربط موظفند همکاری لازم را به عمل آورند.
ماده 22- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي موظف است در صورت درخواست متقاضي، ظرف (15) روز دلايل مخالفت هيئت نظارت بر مطبوعات با تقاضاي انتشار رسانه را به طور كتبي به متقاضی
اعلام كند.
ماده 23 - متقاضیانی که صلاحیت انتشار رسانه توسط آنان بر اساس بند (4) و یا تبصره (5) ماده (9) قانون مطبوعات، مورد تأیید هیئت نظارت بر مطبوعات قرار نگرفته است، نمیتوانند مجدداً درخواست انتشار رسانه کنند.
ماده 24 - تاریخ رسمی ثبت درخواست پروانه انتشار رسانه، زمانی است که مدارک مورد نیاز،از سوی درخواستكننده ارايه شده باشد.
ماده 25 - در صورت فوت صاحب امتیاز، وراث قانونی واجد شرایط وی در درخواست صدور امتیاز رسانه مورث خود، حق تقدم دارند، مگر اینکه فاقد شرایط لازم باشند. چنانچه وراث در مهلت قانونی مذکور در ماده (16) قانون مطبوعات از درخواست انتقال امتیاز خودداری کنند و یا پس از صدور امتیاز اقدام به انتشار رسانه نكنند، پروانه انتشار لغو میگردد.
فصل سوم - وظايف صاحبان امتیاز و مدیران مسئول رسانه ها
ماده 26 - رسانه ها موظفند محل فعاليت خود را براي انتشار و دسترسي عموم در اختيار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي قرار دهند.
تبصره - صاحب امتیاز رسانه موظف است در صورت تغییر نشانی محل فعاليت رسانه، مراتب را به نحوي كه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مقرر ميدارد، اطلاع رساني كند.
ماده 27 - مکاتبات رسانهها با امضای صاحب امتیاز یا مدیر مسئول رسانه يا شخص دیگری که از پيش توسط مدیرمسئول به طور كتبي به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی شده باشد، معتبر است. مکاتبات نماينده مدير مسئول در مواردی که قانون مطبوعات و این آییننامه، آن را از وظایف صاحب امتیاز و یا مدیر مسئول شناخته است، فاقد اعتبار خواهد بود.
تبصره - در صورتی که صاحب امتیاز، شخص حقوقی باشد، مفاد این ماده، متوجه بالاترین مقام مسئول شخص حقوقی است.
ماده 28 - مدیران مسئول رسانه هايي كه به صورت چاپی يا لوح فشرده منتشر ميشود موظفند بلافاصله پس از چاپ يا تكثير هر شماره رسانه و همزمان با خروج هر شماره رسانه از چاپخانه يا مركز تكثير، دو نسخه را در تهران به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در شهرستانها به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مربوط ارسال و به صورت الكترونيك، گواهي رسيد دريافت كنند.
تبصره 1- مدیران چاپخانه ها يا مراكز تكثير باید بلافاصله پس از چاپ هر شماره رسانه نسبت به بارگذاری نسخه الکترونیکي آن در تارنمايي که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام میکند،اقدام نمايند.
تبصره 2 - رعایت مفاد این ماده برای ناشران رسانههاي داخلی سازمانها و مؤسسات دولتی، عمومی و بخش خصوصی نیز الزامي است.
ماده 29- در صورت لغو پروانه انتشار رسانه توسط دادگاه يا هيئت نظارت بر مطبوعات،با اعلام کتبی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صاحب امتیاز موظف است مدارک دریافتی از قبیل پروانه انتشار و کارت مدیر مسئولی را ظرف ده روز به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسترد نماید. با سوء استفادهکنندگان از این مدارک برابر قانون رفتار خواهد شد.
ماده 30- خبرگزاریها و نشریات الکترونیکي موظفند پاسخها و توضیحات موضوع ماده (23) قانون مطبوعات را چنانچه در مهلت (30) روزه دريافت نموده باشند پس از وصول، حداکثر ظرف (24) ساعت منتشر نمایند. تبصرههای ماده (23) قانون یادشده برای خبرگزاریها و نشریات الکترونیکي نيز الزامي است.
ماده 31- مدیران مسئول رسانه ها موظفند کلیه کارکنان رسانه را بیمه کنند، در غیر این صورت علاوه بر مسئولیت در قبال تبعات قانونی، از تسهیلات و حمایتهای مادی و معنوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی محروم خواهند شد.
فصل چهارم - سایر مقررات
ماده 32- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بررسی و ارزیابی رسانه ها میتواند از همکاری اشخاص و مراکز ذیصلاح استفاده کند.
ماده 33- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سه ماه قبل از پايان دوره مسئوليت نماینده مدیران مسئول مطبوعات در هیئت نظارت بر مطبوعات، ضمن درج آگهی در رسانههای سراسری،
اعلام نامزدی مدیران مسئول رسانههای دارای مجوز از هیئت نظارت بر مطبوعات را دريافت نموده و پس از تأیید صلاحیت نامزدها توسط هیئت موضوع تبصره (4) ماده (10) قانون مطبوعات از کلیه مدیران مسئول برای برگزاری انتخابات دعوت میکند. جلسه انتخاب نماینده مدیران مسئول با حضور اکثریت مطلق مدیران مسئول رسمیت مییابد و اخذ رأی به صورت مخفی خواهد بود و نماینده انتخابی باید اکثریت مطلق آرای حاضران را به دست آورد.
تبصره 1- چنانچه در مرحله اول، نصاب اکثریت مطلق مدیران مسئول احراز نشود، جلسه بعد پس از دو هفته با هر تعداد از مدیران مسئول تشکیل میشود و نماینده آنان با رأی اکثریت حاضران انتخاب میگردد.
تبصره 2- هر مدير مسؤول حتی اگر مدير مسؤول بيش از يك رسانه باشد، شخصاً در جلسه حضور مييابد و داراي يك رأي خواهد بود.
تبصره 3- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي موظف است ظرف يك سال پس از لازمالاجرا شدن اين آييننامه، تمهيدات لازم براي الكترونيكي شدن انتخابات مديران مسئول را فراهم آورد.
تبصره 4 - مدیران مسئولی که پروانه انتشار رسانه آنها به دلیل حکم قطعی دادگاه و یا ماده (16) قانون مطبوعات توسط هیئت نظارت بر مطبوعات لغو نشده باشد، و همچنين رسانه آنها مطابق ترتیب انتشار مندرج در پروانه صادره از سوی هیئت نظارت بر مطبوعات به طور منظم منتشر شده باشد، میتوانند در انتخابات شرکت کنند.
ماده 34 - چنانچه هر یک از اعضای هیئت نظارت بر مطبوعات و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا سایر مراجع رسمی در مورد موضوع تبصره (8) ماده (9) قانون مطبوعات ادّعایی داشته باشند، مدارک و مستندات خود را به اطلاع هیئت نظارت بر مطبوعات میرسانند.
هیئت یادشده در صورت احراز تخلف، به صاحب امتیاز و مدیر مسئول اخطار میدهد. در صورت عدم رفع تخلف، موضوع براي رسیدگی به دادگاه صالح دادگستری ارجاع میشود.
تبصره - متخلف در صورت محکومیت تا پایان مدت محکومیت از فعالیت مطبوعاتی محروم خواهد بود.
ماده 35 - مصوبات شوراي عالي امنيت ملّي و کمیته سیاست گذاری تبلیغات شورا برای رسانه ها الزامي است. اين مصوبات با قيد اسامي يا دستهبندي رسانه هاي مورد نظر از طريق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ابلاغ ميشود و صرفاً براي اسامي و دستههاي تعيين شده مسئوليت قانوني دارد.
ماده 36- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در اجرای تبصره ماده (2) و مواد (6) و (45) قانون مطبوعات موظف است بر عملکرد رسانهها نظارت دقیق داشته باشد و در صورت تخلف از قانون يادشده، مراتب را در هیئت نظارت بر مطبوعات مطرح کند.
ماده 37- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است در صورت صدور و ابلاغ رأي قطعي دادگاه و يا اعلام رأی هیئت نظارت بر مطبوعات مبنی بر توقیف يا لغو پروانه یا پالايش (فیلتر) موقت هر یک از خبرگزاریها و رسانههاي الکترونیکي، نسبت به پالايش (فیلتر) نمودن آنها اقدام كند. رسانههاي چاپي در صورتيكه توقيف يا لغو پروانه شوند پايگاههاي خبري آنان نيز مسدود خواهد شد.
ماده 38- مراکز ارائه خدمات دیجیتال و میزبانی، مجاز به ثبت دامنه و میزبانی خبرگزاریها و رسانههاي الکترونیکی که فاقد مجوز فعالیت بوده و یا فعالیت آنها به موجب رأی دادگاه صالح یا رأی هیئت نظارت بر مطبوعات، مغایر با اصول مندرج در قانون مطبوعات و این آییننامه تشخیصداده شوند، نمیباشند.
ماده 39 - آيیننامه اجرایی قانون مطبوعات موضوع تصویبنامه شماره 111648/ت49
مورخ 5/2/1365و کلیه اصلاحات و الحاقات بعدی موضوع تصويبنامه‌های شماره 46940/ت522
مورخ 5/7/1366، شماره 122023/ت17589هـ مورخ 22/10/1375، شماره 72790/ت20783هـ مورخ 18/11/1377، شماره 13336/ت22284هـ مورخ 4/5/1379، شماره 32187/ت23037هـ مورخ 6/7/1381، شماره 1715/ت30346هـ مورخ 22/1/1383، شماره63642/ت32085هـ مورخ1/11/1383 و شماره 11985/ت46956هـ مورخ 28/1/1391 لغو میگردد.
اسحاق جهانگیری معاون اول رييس جمهور این آیین نامه را در تاریخ 8/6/1395 برای اجرا به وزارتخانه های کشور و فرهنگ وارشاد اسلامی ابلاغ کرده است.
